اتا ءتىلدى عىلىم، تەحنيكا، تەحنولوگيا، گۋمانيتارلىق سالالارىنا ەنگىزەيىك!

1.ەكستەنسيۆتى جولدىڭ وتىزجىلدىق ناتيجەسى جانە ەرتەڭگى كۇندەر... XXI عاسىردا 60 ميلليوندى ەل بولۋىمىز كەرەك! رۋحاني- اقپاراتتىق ەگەمەندىگىمىزدى قۋاتتايىق!

مەملەكەتتىك ءتىلىمىزدىڭ مارتەبەسىنىڭ ءبىرتالاي ءوسۋى ەكستەنسيۆتىك دامۋ جولىندا قازاق دەگەن ۇلتىمىزدىڭ ەلىمىزدە سانى وسكەنىنەن، تۇرعىننىڭ اراسىندا ۇلەسى جەتپىس پايىزعا جەتكەنىنەن، قازاق تىلىندەگى مەكتەپتەر سانى باسىمداۋ بولعانىنان. شۇكىر.

ءبىراق بۇل جولدىڭ بۇگىن تىعىرىققا تىرەلىپ تە بارا جاتقانىن انىق كورەمىز. اتا ءتىلىمىزدىڭ باسقا ۇلتتار اراسىندا ابىرويى ازداۋلاۋ ەكەنىن، قازاقتىڭ دا كوبىسى دە ءومىر بويى باسقا تىلدە سويلەپ، ويلاپ، وقىپ، جازىپ كەلەدى دە اتا تىلگە كوشۋىن ويلاسا دا كوشە المايتىنىن – جۇمىسىندا قاسىنداعى بارىلەر باسقا تىلدە قاتىسادى!.. ءقازىر قازاق تىلدىلەردىڭ ءبىرازى بالالارىن باسقا تىلدەردە (ورىسشا، اعىلشىنشا) وقىتۋعا بەرۋى دە ماجبۇرلىكتەن عوي!.. سەبەبى – ەڭ وزىق عىلىمي-تەحنيكالىق-تەحنولوگيالىق سالالاردا قازاق ءتىلىنىڭ ءىزى دە، ءيىسى دە  ءالى جوق!..

 مامان بولعىڭ كەلسە ءوزىمىزدىڭ ەلىمىزدە وزگە تىلدە وقيسىڭ!..

 سودان وتىز جىلدا ءبىر دە قازاق نوبەل لاۋرەاتى بولا الماعانى دا، عىلىم، تەحنيكا، تەحنولوگيا سالالارىندا، گۋمانيتارلىق سالالاردا بولسىن! بىرىنشىلەر پروگرەسستى كوتەرەتىندەر، گۋمانيتارييلار-اۋ ەلدەگى رۋحتى، سانانى، اقپاراتتى ەگەمەندىكتى كوتەرەتىن توپتار. وعان قوسا الەمنەن ارتتا قالۋ سەبەبى كادر ماسەلەسى، عالىمنىڭ ايلىعى بانكتىڭ كۇزەتۋشىسىنىكىنەن دە از، ونەرتاپقىشتار كەرەك ەمەس، جازۋشىعا ءبىر تىين دا كىتاپ جازعان ەڭبەگىنە تولەنبەسە – قانداي پروگرەسس پەن  وزىقتىقتى سۇرايسىڭ؟

 وزىق سالالاردا ىستەيتىن قازاق تىلدىلەردىڭ وزدەرىنە دە تۋعان ءتىلى تەك ءۇي تىلىنە اينالعانى-اي!!!

 جاپونيادا ميللياردەر اراسىندا ەكىنشى ورىن الاتىندار – جازۋشىلار! كىتاپ وقيدى ءجۇز ميلليوننان اسقان جاپوندىقتار!

 1991 جىلى ەلىمىزدىڭ تۇرعىندارىنىڭ تەك 39% قازاق بولعاسىن، ۇلتىمىز ءورىستىلدى ورتانىڭ قورشاۋىندا بولدى. قازىرگى 70%-دىقتا تۇرىپ قالماي، وسە بەرۋ كەرەك. ەلىمىزدە 19 ميلليون تۇرعىنىمىز بولسا، كەلەسى وتىز جىلدا 30 ميلليوننان اسىپ، تاعىدا وتىز جىل وتكەندە 45 ميلليوندى بولىپ، وسى عاسىر بىتكەنشە 60 ميلليونعا جەتۋىمىز كەرەك!.. سوندا حالىق سانىنان ەۋروپالىق فرانسيا، ۇلىبريتانيا، يتاليا، يسپانيا قاتارلاىنا قوسىلامىز. 85 – 90%-دى قازاقى ءتىلدى ورتا اتا ءتىلىمىزدىڭ ساقتالۋىنا ەكستەنسيۆتىك تۇردەگى كەپىل بولىپ قالار.

ەكىنشى قىرعا كوشسەك، ءتىلدىڭ تولىق دامۋىنا ءقازىر رۋحاني-اقپاراتتىق ەگەمەندىكتى قالپىنا كەلتىرۋ كەرەك - گۋمانيتارييلارسىز حالقىڭدى تاباندى قىلا المايسىڭ. تاباندىلىقتىڭ دا ءبىر بەلگىسى - اتا ءتىل.

 مايقىنىڭ ايتقانى بار: "حان ءادىل بولسا باسىنان باعى تايمايدى، حالىق تاباندى بولسا قارا جەردەن كەمە جۇرگىزەدى"!.. ءقازىر باقتىڭ تايىۋ جاققا جىلجۋلارىن دا، تابانسىزدىقتىڭ دا ىمدارىن كورۋدەمىز – جاعدايدى دۇرىستاۋ كەرەك. اقىن، جازۋشىلارىمىزدىڭ، قولليۆۋدتىڭ، ت.ب. گۋمانيتارييلاردىڭ دا بۇ جەردە زور ۇلەسى كەرەك!..

2.XXI عىلىمي-تەحنولوگيالىق عاسىردىڭ ينتەنسيۆتى جولى مىنە:

 ءار عىلىمي-تەحنيكالىق-تەحنولوگيالىق سالادا اتا ءتىلدى جاقسى بىلەتىن مامانداردىڭ باسىن قوسىپ، عالىم-لينگۆيستەرمەن كۇشەيتىپ، تورت-بەس جىلدا قازاق تىلدە تەرمينولوگيا جاساۋ كەرەك! وقۋلىقتاردى جازىپ، سالالىق جۋرنالداردى اشىپ، قازاق تىلىندەگى كىتاپ، ت.ب. ماتەريالداردى جيناپ سالالىق اقپارات قورلاردى ىسكە كىرگىزۋ، قازاق تىلىندە مامانداردى وقىتۋدى باستاۋ. وسىلاي ىرگە سالىپ ءبار وزىق سالالاردى قازاقىلاۋ – جاڭا قازاقستانىمىزدىڭ  كەرەك ىستەرىندە العاشقى قادامدارىنىڭ ءبىرى بولسىن.

3.قاسيەتتى بۇل ءىستىڭ العاشقى قادامىن ومىرگە ەنگىزۋ:

 ءبىرىنشى. ەڭ بيىك اكىمشىلىكتە بۇل ءىستى ۇنەمى العا جىلجىتىپ وتىراتىن تالانتتى بەلسەندىلەر كەرەك.

 ەكىنشى. ۇكىمەتتە بۇل ءىستى ۇيىمداستىرىپ، ومىرگە ەنگىزەتىن ارنايى كوميتەت كەرەك. ويعا، ىسكە جالقاۋلاردى وندا جاقىنداتپاۋ - ەڭ باستىسى. تەك ءىس، ناتيجە ءار ادامنىڭ كاسىپتىك باعاسى. بۇرىنعى جالقاۋلىق، ىنتاسىزدىق  كاپيتۋلياسيادان وتىز جىلدىڭ كوپتەگەن باستامالارى بوس اڭگىمەگە اينالدى. ال، جەمىستى سالالارعا قاراساڭ، سو سالالاردىڭ باسىندا تالانتتى ەڭبەكشىل پروگرەسسيۆتىك يدەيالارى بار تۇلعالار بولدى. مىسالى، حالىقارارالىق سالادا بۇگىنگى كوسەمىمىز، دەموگرافيادا يدەيالاردى بەرىپ تۇرعان ماقاش ءتاتىموۆ بولدى. ءبىراق 2012 جىلدان باستاپ دەموگرافيالىق تالپىنىستا ورالماندارىمىزدىڭ ۇلەستەرى باسىلدى، قانداستارىمىزدى كەلتىرەتىن كەڭ قاقپا جابىلدى، تار تەسىكتەن كوبىسى وتە المايدى-اۋ...

 ءۇشىنشى. ءىستى قارجىلاۋعا مەملەكەتتىك جانە ازاماتتىق ءادىس. 162 بەلگىلى قالتالى، ۇيىمداستىرۋشى قابىلەتتەرى جەتكىلىكتى، ازاماتتارىمىز 162 ماماندىققا اتا ءتىلدى ەنگىزۋگە بار كۇشىمەن ۇلەس قوسسا - ۇلتتىق سالىقتى ءبىراز جاعىنان ورىندادى دەۋگە بولادى. ەڭ ناتيجەلىلەرگە ماراپات ايالماي بەرىلسىن – مۇنداي مۇمكىندىكتەن قاشاتىن ادام بولماس. التىن ارىپپەن جازىلسىن: «ۇشقىش-كوسموناۆتيكا سالاسىن قازاقىلاعان مىناۋلار...» دەپ، «پروگرامميروۆانيە سالاسىن قازاقىلاعان مىناۋلار...» دەپ، ءبار سالادا العاشقىلاردىڭ اتى قالسىن.

 ءتورتىنشى. جۇمىس اشىق تۇردە بولىپ، التى اي سايىن ناتيجەلەرى قارالىپ، تەلەديدار ارقىلى كوميتەت باستىعى مەن سالالىق ورىنداۋشىلار تەلەديدارمەن حالىققا اقپارات، سۇراقتارعا جاۋاپ بەرسىن: ءبىر كۇن، تاڭنىڭ توعىز ساعاتىنان كەشكى التىعا دەيىن. وسىلاي ءار جىل وتكەن سايىن تەلەديداردا پرەمەر-مينيستر مەن وسى ىسكە جاۋاپتى ورىنباسارى حالىققا بۇل ىسكە قاتىستى ەسەپ بەرىپ تۇرسىن.

 بەسىنشى. جۇمىستى بيىلعى جەلتوقسان ايىنىڭ بىرىنەن باستاۋ: كوميتەتتى ۇيىمداستىرۋ، جوسپاردىڭ سحەمالارىن، كادرلاردى بەلگىلەۋ، ىسكە كىرگىزۋ، تالانتتاردى توپشىلاۋ، وفلاين دا، ون لاين دا، پروسەسستىڭ جۇرۋىمەن ىسكەرلەر قوسىلا بەرەدى، تەك كەدەرگىلەرگە بەرىسپەي ۇنەمى العا جىلجىپ تۇرۋ كەرەك. تەرمينولوگيالاۋ پروبلەماسىن كوتەرىپ جۇرگەن لينگۆيستەردى ءبارى بىلەدى، ەندى تەك تالانتتى، قۋاتتى، ەڭبەكشىل، ناتيجەلىل، ۇيىمداستىرۋشى بەلسەندىلەر كەرەك جانە كوزدەرىنەن وت جانىپ تۇرعان قوعامدىق ۇيىمداستىرۋشىلار-بەلسەندىلەر، جۋرناليستەر – شامىمىز سونبەس ءۇشىن. ءار قۇرىلتايدا وسى ءىستىڭ جاعدايى تۋرالى اقپارات بەرىلىپ تۇرسىن. ەشكىممەن ۇرىسپاي، بيلىك پەن حالىقتىڭ كۇشىمەن كەرەك ءىستى العا جىلجىتۋدىڭ مۇمكىندىگى بار – 99%-دى مۇمكىندىك.

 التىنشى. وسى ۇسىنىسپەن ەلىمىزدىڭ ءار ازاماتىنا ايتاتىنىم: جاڭا قازاقستاندى تەك ءوزىمىز قۇرا الامىز. قولىمىزدان كەلگەنىن ىستەيىك.

 جەتىنشى. پرەزيدەنتىمىزگە تىلەيتىنىم: وتىز جىلدا ىستەلمەگەن ءىستى بەس جىلدا ورىندايىق! كۇشىمىز جەتەدى – ءادىلدى قازاقستانعا قادام باسۋ، اتا تىلىمىزگە  ۇلت رەتىندە ادىلدىك كورسەتۋ. تاريحي تاعدىرىمىز سولاي بولدى، تەڭ جارتىسىمىز ونداعان جىلدار تۋعان تىلىمىزدە سويلەي، ويلاي، وقي، جازاي  المادىق، ەندى ازات ەلىمىزدە قازاق تىلىندە سايراپ كەتۋ، وزىق ەلدەردىڭ قاتارىنا ءوزىمىزدىڭ ەڭبەگىمىزدىڭ ناتيجەلەرىمەن جەتۋ – ارۋاقتاردىڭ الدىندا ءبىزدىڭ ۇرپاقتىق پارىزىمىز. جىگەرى باردىڭ جولى بار دەيدى اعىلشىندار. جىگەرلى بولايىق! ماقساتتارىمىزعا جەتەيىك!

جازۋشى، زەرتتەۋشى تورەعالي قازييەۆ