سالدە تاققاننىڭ ءبارى پايعامبار ەمەس

/image/2023/10/02/crop-89_3_415x739_19268_orig.thumb_.jpg

دۇرىس مەديسينالىق كومەك كورسەتپەدى دەپ دارىگەرلەردى ايىپتايدى، كەشەگى تالعار اۋرۋحاناسىنداعى جاعداي سياقتى «تىرىدەن ولىككە جەتكىزدىڭ» دەپ مەديسينا وكىلدەرىن ۇرىپ-سوعادى. بالاباقشادا تاربيەشىلەردىڭ بالانى ۇرعانى تۇسىرىلگەن ۆيدەولار تاراپ جاتادى. ەندى قوعامنىڭ قىزۋ تالقىسىنا ۇشىراعان جايت مەشىتتە بولدى. بەينەكامەراعا ءتۇسىپ قالعان وقيعادا ءبۇلدىرشىن ناماز وقىپ جاتقان يمامنىڭ الدىنان وتكەندە، ءدىن وكىلى بالانى اياۋسىز بەتىنەن قاعىپ جىبەرگەن ەكەن.

الەۋمەتتىك جەلىدە ۆيدەو استىنا سان الۋان پىكىر جازىلعان. كوبى رينات زايىتوۆتىڭ «نامازحانداردىڭ 80%-ى الاياق» دەگەنىن نەگىزگە الىپ، ونىڭ راستىعىن تىلگە تيەك ەتىپ جاتىر. الاياقتىق پەن بالاعا دەگەن اياۋسىزدىق قابىسپايتىن، ەكى بولەك ءىس. ءبىراق قوعام ساناسىنا سول پىكىردىڭ ءسىڭىستى بولىپ، قابىلدانىپ كەتكەنى سونشالىق، يسلامعا قاتىستى ءار ىسكە باعانى سولاي قويماق.

دەپۋتاتتىڭ سوزىندە ءدىندى ويىنشىق ەتكەندەرگە سىلتەمە بار. ەلىمىزدە يا شەتەلدەگى جايتتاردى الساق تا، كۇمان تۋعىزباس ءۇشىن ءدىن جامىلىپ جۇرگەندەردىڭ بارى جاسىرىن ەمەس. تەرىس باعىت ۇستانعانداردىڭ ءبىرقاتارى سيرياعا كەتكەندە، كوپشىلىك قاراپايىم ءوز قانداستارىمىزدى ەكسترەميستەي كورىپ، قازاقستاندا ءدىني جاعداي ۋشىعىپ كەتتى. مىنە، ەل الدىندا ايتىلعان ءبىر پىكىر سونداي دەڭگەيدە قايتا قىسىم تۋىپ كەتۋىنە اكەلىپ سوعۋى ابدەن مۇمكىن. سونىڭ ءبىر كورىنىسى وسى جايت.

«دىنشىلدەر» مەن «قاراپايىم ادامدار» دەپ ءبولۋ اعاتتىق. دەي تۇرعانمەن پايعامبار سۇننەتىن ۇستانامىن دەپ، ەلگە ۇگىت-ناسيحات ايتىپ جۇرگەن مولدالاردىڭ ءسوزى مەن ءىسى ءتۇزۋ بولماي، كوپشىلىككە نە عيبرات بەرەدى؟! مەشىت وكىلدەرىنىڭ اعاتتىعى ءبىرىنشى رەت ايتىلىپ جاتقان جوق، كەيدە «تۇيمەدەيدى تۇيەدەي» ەتىپ ەل اسىرىپ قابىلدايدى، ەندى بىردە ادامگەرشىلىك شەڭبەرىنە سىيمايتىن ىستەرىن اقتاۋعا دا نەگىز بولمايدى. تەك ولاردىڭ دا قاراپايىم ستۋدەنتتەر سياقتى ۋنيۆەرسيتەت وقىعانىن، باسقالارداي ەندى جۇمىسقا تۇرعان جاس مامان ەكەنىن كوپ ەسكەرە بەرمەيمىز.  

ۆيدەوداعى جاعدايدى تالدايتىن بولساق، نامازدا ادام الدىن كەسىپ وتۋگە بولمايدى. قازاقستان مۇسىلماندارى ءدىني باسقارماسىنىڭ شاريعات جانە ءپاتۋا ءبولىمى ناماز وقىپ تۇرعان ادامنىڭ الدىنان ەشبىر قاجەتتىلىكسىز كەسىپ وتۋگە تىيىم سالىنعانىن ايتادى، پايعامبارىمىز (وعان اللانىڭ سالاۋاتى مەن سالەمى بولسىن): «ناماز وقۋشىنىڭ الدىن كەسىپ وتكەن ادام ءوزىنىڭ قانشالىقتى كۇنا جاساعاندىعىن بىلگەندە، ناماز وقۋشىنىڭ الدىن كەسىپ وتكەنشە، قىرىق توقتاپ، كۇتە تۇرعانى جاقسىراق بولار ەدى»، – دەگەن ءسوزىن دالەل رەتىندە كەلتىرەدى. الايدا بۇل جاعدايدا كۇناسىز بالانىڭ كەسىپ ءوتۋى قالاي بولماق؟

پايعامبارىمىزدىڭ جۇبايى ءۇممۋ ءسالامادان (ر.ا.) جەتكەن حاديس جاقسى مىسال بولا الادى:

«اللا ەلشىسى (س.ا.ۋ.) ءۇممۋ ءسالامانىڭ بولمەسىندە ناماز وقىپ جاتقان تۇستا، ابدۋللا ما، الدە، ومار يبن ءسالاما ما، پايعامبارىمىزدىڭ الدىن كەسىپ وتپەكشى بولادى. سوندا اللا ەلشىسى قولىمەن يشارا جاساپ (وتپەۋىن بىلدىرەدى)، ول (وتپەي) كەيىن قايتادى. ونىڭ ارتىنان ءۇممۋ ءسالامانىڭ كىشكەنتاي قىزى ءزايناپ الدىنان كەسىپ ءوتىپ بارا جاتادى، وعان دا اللا ەلشىسى قولىمەن وتپەۋىنە يشارا جاسايدى، الايدا ءزايناپ وعان قاراماي ءوتىپ كەتەدى. پايعامبارىمىز (س.ا.س.) نامازىن وقىپ اياقتاعاننان سوڭ ءزايناپتىڭ قايتپاي كەسىپ وتكەنىنە وراي: "ولار (ۇلعا قاراعاندا) قيقارلاۋ كەلەدى" دەگەن ەكەن».

حاديستەن ۇققانىمىز، ناماز وقىپ تۇرعاندا الدىنان بالا وتسە ايىپ ەمەس، ءبىراق توقتاتۋعا، بەلگى بەرۋ ءلازىم. الدىنان ادام ءوتىپ كەتپەۋى ءۇشىن جاينمازدىڭ مولشەرىندەي باس جاعىنا ءبىر زات قويعانى ابزال. ونى «ءسۇترا» دەپ اتايدى، ياعني، بوگەت. ءسۇترا كويىلعان جاعدايدا، ناماز وقىپ تۇرعان كىسىنىڭ الدىنان وتە بەرۋگە بولادى دەپ جازىلعان.

 

قاتىستى تەگتەر :

پىكىر قالدىرۋ

قاتىستى ماقالالار