وسى اكسيا اياسىندا وبلىس بويىنشا جامبىل جابايەۆ مۇراجايى، جامبىل اۋدانىنداعى "تاڭبالى" مۇراجاي - قورىعى، تالعار اۋدانىنداعى "جاڭا"، "تالعار قالاشىعى" قۋعىن-سۇرگىن قۇرباندارىن ەسكە الۋ مۇراجايى، ۇيعىر اۋدانىنداعى "شارىن" ۇلتتىق تابيعي پاركى اۋماعىندا، قاراساي اۋدانىنداعى قاراساي باتىر ەسكەرتكىشى، قاراساي اۋدانىنداعى قاراساي باتىر ەسكەرتكىشى اۋماعىندا ءىس-شارالار وتەگەن باتىر ىلە اۋدانىندا 800-گە جۋىق ادامنىڭ قاتىسۋىمەن وتكىزىلدى.

بۇل اكسيا "تاڭبالى تاس" تاريحي مادەني ەسكەرتكىشىنىڭ اۋماعىندا باستالدى. بۇل كوركەم جەر كوپتەگەن تۋريستەردى قىزىقتىرادى، ءدال وسى جەردە جارتاستاردا بۋددا مەن بۋرحاننىڭ كەرەمەت ادەمى بەينەلەرى تابىلدى. جارتاستاعى سۋرەتتەر XIV – XVI عاسىرلارعا جاتاتىن اسەم تيبەت جازۋلارىمەن سۇيەمەلدەنەدى. تامعالى-تاس شاتقالىنداعى بەينەلەر بىرگە اشىق اسپان استىنداعى بۋدديستىك قاسيەتتى ورىندى بەينەلەيدى.

«وسى قيىن كەزەڭدە ەلىمىزدىڭ كوپتەگەن وبلىستارى ءۇشىن ءبىز، سۋ تاسقىنىنان زارداپ شەكپەگەن وڭىرلەردىڭ تۇرعىندارى ءوز ۇيلەرىن، اۋلالارىن، كوشەلەرى مەن ەلدى مەكەندەرىن جۇمىلدىرىپ، رەتكە كەلتىرۋگە ءتيىسپىز. بۇل تۋرالى مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت كەمەل ۇلى توقايەۆ ايتتى، ول كوشەلەردى تازارتۋ، ەلدى مەكەندەردىڭ اۋماقتارىن كوگالداندىرۋ جانە اباتتاندىرۋ جونىندەگى ناۋقاندى باستادى/

اكسيانىڭ نەگىزگى باعىتى "كيەلى مەكەن"بولىپ تابىلادى. ونىڭ اياسىندا ءبىر اپتا ىشىندە تاريحي-مادەني ەسكەرتكىشتەردى اباتتاندىرۋ جۇمىستارىن ورىنداۋ جوسپارلانۋدا. باستاما الماتى وبلىسىندا بەرىلدى، سەبەبى وبلىس تاريحى باي. ءبىزدىڭ اۋماقتا 1200-گە جۋىق تاريح جانە مادەنيەت ەسكەرتكىشتەرى بار، ولاردىڭ 961ء-ى ارحەولوگيالىق ەسكەرتكىش. تالحيز، كارامەرگەن قالاشىقتارى مەن "تامعالى" مۇراجاي-قورىعى يۋنەسكو-نىڭ بۇكىلالەمدىك مادەني مۇرا تىزىمىنە ەنگىزىلگەن. بۇگىن ءبىز "تاس شاتقالىنا" بىرنەشە عاسىرلار بەلگىسىمەن كەلىپ، اۋماقتى تازالاۋعا كىرىسەمىز. وسى اسىل مەكتەپكە قاتىسقانداردىڭ بارلىعىنا ۇلكەن العىسىمدى بىلدىرەمىن»، دەيدى مارات سۇلتانعازييەۆ.

وڭىردە ءبىر مەزگىلدە وبلىستىڭ 70-تەن استام تاريحي-مادەني نىساندارى رەتكە كەلتىرىلدى. ءوڭىردىڭ بارلىق تۇرعىندارى وسى اكسياعا بەلسەندى قاتىسۋدا.

ەستەرىڭىزگە سالا كەتەيىك، 8 ساۋىردە بۇكىل ەل بويىنشا 11 مامىرعا دەيىن جالعاساتىن "تازا قازاقستان" اۋقىمدى ەكولوگيالىق اكسياسى باستالعان بولاتىن. ناۋقان بەس اپتاعا سوزىلادى، ولاردىڭ ءارقايسىسى بەلگىلى ءبىر تاقىرىپقا ارنالعان.