"دۇكەنگە قارىز بولىپ قالىپ ەدىك... دۋلاتىمنىڭ وقۋىن تولەۋ كەرەك ەدى... ايباتىم اۋىرىپ قالىپ ەدى... جەڭگەڭە ازىق-تۇلىك اپارۋ كەرەك... كىتابىمدى شىعارۋعا ءبىر كىسىمەن سويلەسەيىن دەپ ەدىم، جولعا قاراجات بولماي تۇر...". مەن كورگەن بولات اعا تابيعي تالانتى، دارا دارىنى قانشا باي بولسا، قۋ دۇنيەگە سونشا كەدەي بولدى... ءبىر ۇلتتىڭ ۇلى عالىمىن سۇرقىلتاي زامان سونشا «سۇرانشاق» ەتتى. ون جىلداي قولدان كەلگەن كومەكتىڭ ءبارىن جاساعانمەن، ازىن-اۋلاق تيىن-تەبەن ۇلكەن وتباسىنىڭ قاي جىرتىعىن جاماسىن؟! كەيدە تەلەفون كوتەرمەي قويامىن. كەزدەسكەندە «اعا، مەنىڭ وزىمدە ەشتەڭە بولماي تۇر... سىزگە جاۋاپ بەرۋدەن دە ۇيالامىن» دەيمىن. «وي، اقشا بەرمەسەڭ دە، جاي عانا تەلەفوندى الشى. ساعان ايتسام دا جەڭىلدەپ قالامىن عوي» دەيدى مۇڭلى كوزىمەن كۇلە قاراپ.
قازاقتىڭ ءسالت-داستۇر، ادەت-عۇرپىن الەمگە پاش ەتەر تەڭدەسى جوق شاعىن قالاشىقتىڭ عالامات جوباسىن جاسادى. 3D نۇسقاسىن كورىپ، اۋىزىم اشىلىپ قالدى... «وسى جوبا ىسكە اسسا، ەڭ باستىسى مەنىڭ بۇكىل اقىل-وي قازىنامنىڭ جەمىسىن، «ۇلى قازاقتىڭ» قانداي ەكەنىن بۇكىل الەم كورىپ، تاڭعالاتىن بولادى... قارا دا تۇر! اعاڭ دا باييتىن بولادى» دەپ ەڭكىلدەپ كەپ كۇلەتىن جۇزىنەن ءۇمىت وتى لاپىلداپ...
ءوز ەلىن، تۋعان وتانىن، جالعىز مەملەكەتىن كىم جەك كورىپ، سىناپ، مىنەيدى دەيسىڭ؟! اتتەڭ! ۇلتىنا ۇشان تەڭىز رۋحاني بايلىق سىيلاپ، ءوزى ءبىر جاپىراق نانعا زار بولىپ وتكەن بولات بوپايۇلىنداي ءبىرتۋار تۇلعالاردىڭ تاعدىرىن كورگەندە جۇرەگىڭ قان جىلايدى... قازاق مەملەكەتى سونشا سورلى ما؟ ەر ءقادىرىن بىلمەگەن ەلدىڭ بولاشاعى بولا ما؟ نارىقتىق زامان ەكەن دەپ، ار-نامىسىن، بىلىم-بىلىگىن نانعا ساتىپ جۇرسە، اسىل ازاماتتاردىڭ، رۋحانيات قىزمەتكەرلەرىنىڭ نە ءقادىر، قاسيەتى قالادى؟
اسىلى بولات بوپاي ۇلىنىڭ ءبىر ءوزى جەكە زەرتتەۋگە تۇرارلىق، تۇتاس ينستيتۋتتىڭ جۇگىن ارقالاپ جۇرگەن، ارعى زاماننان بىزگە جەتكەن «ءتىرى جادىگەر» ەدى... «جاساندى ينتەللەكت» جايىنا قالسىن، ءسىز «قااااشاااانعى ينتەللەكتسىز عوي» دەپ بەكەر ايتقان جوقپىز. شىن مانىندە باسقاسى باسقا ۇلت بولمىسى تۋرالى كەز كەلگەن سۇراققا سۇرىنبەي جاۋاپ بەرۋشى ەدى. ماعان ول كىسىنىڭ باسىندا «ادام ادام بولعالى، الاش الاش بولعالى» دەپ باستالاتىن ايرىقشا اكسيوما، ماتەماتيكالىق فورمۋلا بار سياقتى كورىنەتىن. ءوزى ەمەس، ار جاعىنان باسقا ءبىر تىلسىم كۇش سويلەپ تۇرعانداي سەزىنۋشى ەدىم...
«ءاي، باسەكە! سەن ماعان ۇرسا بەر» دەپ بالاداي ەركەلەيتىن. 1300 بەت كىتاپتى كومپيۋتەر جوق بولعان سوڭ تەلەفونمەن جازىپ شىقتىم دەپ رياسىز كۇلەتىن... كەيدە كوزى شاراسىنان شىعا جازداپ، «ول بىلاي» دەپ ءبىر اڭگىمەنى باعزى زاماننان باستاپ، قازىرگى عىلىممەن ۇشتاستىرىپ ءبىراق توقتايتىن... قىتايداعى قىزمەتىندە شىڭجاڭنىڭ وقۋ-اعارتۋ سالاسىندا، ونىڭ ىشىندە وقۋلىق قۇراستىرۋدا وراسان زور ەڭبەك ەتتى. قازاق مەكتەبىنىنىڭ تۇلەكتەرى بوكەڭ قۇراستىرعان وقۋلىقتان ءبىلىم ءنارىن الدى... سانالى عۇمىرىندا 65 كىتاپ جازدى. مارقۇم بەيسەن قۇرانبەكتەي اسىل ازاماتقا بىرنەشە جىل رەسمي كەڭەسشىلىك قىزمەت اتقاردى. سپورتشى ارداق نازاروۆقا اقىلشى بولدى...
سوڭعى ەڭبەگى «ۇلى قازاق» دەپ اتالادى. «باسەكە وسىنى ەشكىمگە جالىنباي ءوزىمىز شىعارساق قايتەدى؟!». «اعا-وۋ، ەش قايران جوق بولىپ تۇر عوي، اتتەڭ» دەپ مەن وتىرامىن جەرگە قاراپ... «اناۋ ءبىر بۇرىنعى دەپۋتاتقا ايتىپ ەدىم. ءوز اتىنان شىعارام دەدى. وعان دا كوندىم. ەڭبەگىم شىقسا اتىم كەرەگى جوق قوي دەگەم. ءبىراق ءبىراز اقشا بەرىپ، سوڭىنان ەكى ەسەلەپ قايتارىپ الدى» دەپ ەگىلىپ كەلدى ءبىر كۇنى. «شىمكەنتتە ءبىر كاسىپكەر جىگىت شىعارىپ بەرەتىن بولدى. سوعان بارا جاتىرمىن. بىرگە بارايىق» دەپ كەلدى ءبىر كۇنى ارقا-جارقا قۋانىپ... بۇل جاقىنداعى اڭگىمە. «قۇداي قالاسا 22 ناۋرىز باسپادان شىعاتىن بولدى. ۇلىستىڭ ۇلى كۇنى. جاقسىلىققا بالاپ وتىرمىن. تۇساۋكەسەرىن ەكەۋمىز جاقسىلاپ اقىلداسايىق». ءار كۇنگى تەلەفونداعى اڭگىمە وسى كىتاپتىڭ توڭىرەگىندە جالعاسىپ ءجۇردى...
بولات بوپاي ۇلى، قايرات قۇل-مۇحاممەت سياقتى ءبىر ءداۋىردىڭ بىلگىرلەرىنە اي سايىن ميلليون جالاقى بەرىپ، جازۋعا وتىرعىزىپ قويۋ ارمانىم بولعان. ونى وزدەرىنە دە ايتىپ ءجۇردىم. جالاڭ زامان جارىتپادى... ۇلتتىڭ ۇلى تۇلعالارىن سويلەتىپ قالۋ، جازىپ قالۋ كەڭەس وداعىنىڭ وزىندە، ءىلياس وماروۆ، تەمىربەك جۇرگەنوۆ، قانىش ساتبايەۆ، وزبەكالى جانىبەكوۆتەردىڭ كەزىندە بارىنشا قولعا الىنىپ ەدى... تاۋەلسىزدىكتەن كەيىنگى اقشا قۋعان ارسىز قوعام سونىڭ ءبارىن تارك ەتتى. «قارىنى اشقان، ءقادىرى قاشقان» قازاق ۇلىلارىنىڭ كوبى كومەسكىدە قالىپ، باسىنداعى بار قازىناسىمەن كورگە كومىلدى...
ايتارعا ءسوز كوپ، نەتەرمىن،
ءسوز ۇقپاستارعا بوتەنمىن...
بورىدەي تەكتى بوكەڭنىڭ،
ءقادىرىن جوقتاپ وتەرمىن...
ءبىلال قۋانىش، «قامشى» اقپارات اگەنتتىگىنىڭ جەتەكشىسى
پىكىر قالدىرۋ