SALAFIZMGE SOQQY BOLATYN SAIASI SHESHİMDER QABYLDANDY

/uploads/thumbnail/20170709070319055_small.JPG

Sońǵy kúnderi elde kóp jańalyq boldy. Premer-mınıstr aýysyp, úkimetti on jylǵa jýyq basqarǵan Kárim Másimovtiń ornyn orynbasary basty. Basqa da birqatar laýazymdy tulǵalar jańadan taǵaıyndaldy. Sarapshy bitken osy taǵaıyndaýlarǵa qatysty oılaryn jarysa aıtyp, jazyp jatyr.

Ol sarapshylar kóbine-kóp bul rokırovkalardyń astarynan tek ekonomıkalyq sebepterdi ǵana kórýde. Daǵdarysqa qarsy sharalar kúsheıedi, ekonomıka nyǵaıady, jalaqy qysqarmaıdy degen sıaqty nátıjelerge úmit artylýda. Ondaı úmit bárimizde de joq emes. Ras bolsa, Qazaqstan ekonomıkasyn aýyr synaqtar kútip turǵan kórinedi.

Osy ózgeristerdi sóz etken, túrli baǵa bergen sarapshylar eskermeı otyrǵan bir másele bar. Ol – Elbasynyń din máselesine qatysty qabyldaǵan sheshimderi. Bul jerde tek jańadan Din jáne azamattyq qoǵam isteri jónindegi mınıstrliktiń qurylýymen shektelýge áste bolmaıdy. Nege?

Árıne, qoǵamdy dúr silkindirgen, memleketke zor qater tóndirgen dinı ekstremızm, terorızmdi zertteıtin, dinı salada tártip ornatatyn derbes mınıstrliktiń qajettiligi buǵan deıin de bolǵan. Eshten kesh jaqsy. Mınıstrliktiń qurylýyn qup kóremiz. Oǵan taǵaıyndalǵan basshy da qatardaǵy kóp sheneýniktiń biri emes. Prezıdent Ákimshiliginde, birqatar shet memleketterde elshilik qyzmet atqarǵan, sońǵy jyldary Qaýipsizdik keńesin basqarǵan Nurlan Ermekbaevty bul laýazym úshin osal fıgýra deı almaısyz. Al, eks-premer K. Másimovtiń Ulttyq qaýipsizdik komıteti jetekshiligine barýy radıkaldy uıymdar, lańkestermen kúshtik quraldar arqyly kúreste batyl qadamdarǵa barýǵa jol ashady. Bizde keı organdardyń jumysy onyń basshysynyń saıası salmaǵyna, bılik baspaldaqtaryndaǵy bedeline de tikeleı baılanysty ekenin umytpaǵan jón. Onyń ústine, K. Másimov – orys tildi sheneýnik. Qazaqy ortadaǵy keıbir ıntrıgalarǵa aralaspaǵan, túrli aqıdalyq arazdyq pen tarıqattyq tartystardaǵy múddeli toptardan alshaq júrgen jan. Onyń bul beıtaraptylyǵyn UQK basshylyǵyna taǵaıyndarda Prezıdent te eskergen syńaıly. Másimovten bir paıda bolsa, osy UQK basshylyǵynda bolar dep oılasa kerek. Osy jerde UQK-niń burynǵy basshysy, qos qalada bolǵan teraktilerdiń túp-tamyryn salafızmnen izdeýden talmaǵan V. Jumaqanovtyń da jurtta qalmaǵanyn, kúshtik qurylymdardyń jumysyn úılestirýshi negizgi organ Qaýipsizdik keńesiniń hatshylyǵyna barǵanyn esterińizge salamyz.

Mınıstrlik, komıtet deńgeıinen bólek, Úkimettiń joǵarǵy satysynda da teris aǵymdarǵa qarsy is-qımyldarǵa qarqyn bererlik taǵaıyndaý oryn aldy. Ol – áleýmettik sala jáne ıdeologıalyq sektorǵa jaýapty vıse-premer laýazymyna tájirıbeli saıasatker Imanǵalı Tasmaǵambetovtyń kelýi. Búginde radıkal ustanymdaǵy salafıttik aǵym ókilderiniń qursaýynda qalǵan Atyraý oblysynyń týmasy burynnan ulttyq qundylyqtar men mádenı, tarıhı hám ádebı muranyń janashyry retinde tanylǵan Imanǵalıdyń jaýapty aımaǵynda osy dinı uıymdardyń jumysy da bar. Osy kúnge deıin salafızmdi jaqtaıtyn keı toptardyń aqparattyq shabýylyna kóp ushyraǵan saıasatker olarǵa laıyqty jaýap qatatyn múmkindikke endi ıe boldy. Ol jaýap qandaı sıpatta bolatynyn jaqyn kúnderi kóremiz.

Atqarýshy bılikten bólek, radıkal aǵymdardyń jolyn kesip, terorızmdi tunshyqtyrýǵa baǵyttalǵan jumys parlamentte de bastalyp ketti. Ótken aptada Májilis depýtattary ekstremızm, terorızm máseleleri boıynsha birqatar zańnamalarǵa ózgeris engizý týraly zań jobalaryn talqylaýǵa kiristi. Bul talqylaýlar burynǵydaı jabyq esik jaǵdaıynda emes, qoǵam belsendileriniń, teolog mamandar men saıasattanýshy, áleýmettanýshylardyń qatysýymen ótip jatyr. Jumys toby quramynda dintanýshy Qaırat Joldybaıuly, saıasattanýshy Aıdos Sarym, quqyqqorǵaýshylar Jemis Turmaǵambetova men Evgenıı Jovtıs te bar ekenin qulaǵymyz shaldy. Al, ol zań jobalaryn alǵashqy bolyp talqylap, palatanyń jalpy otyrysyna daıyndaıtyn Halyqaralyq ister, qaýipsizdik jáne qorǵanys jónindegi komıtetti tájirıbeli saıasatker Máýlen Áshimbaev basqarady. Palata tóraǵasy Nurlan Nyǵmatýllın de «dindarlyǵymen» tanyla qoımaǵan, alaıda, Qazaqstannyń qoǵamdyq-saıası júıesindegi ahýaldan jaqsy habardar jigit. Bulardyń barlyǵyn ne úshin tizip otyrmyz? Túrli aqparat quraldarynda aıtylyp júrgendeı, elde shynymen salafızm, ýahhabızm ıdeologıasyna búıregi buratyn toptar men tulǵalar bolǵan kúnniń ózinde olardyń oılaǵany júzege asa qoıýy qıyn ekenin eske salý úshin. Al, anabir joly «Salafızmnen seskenýdiń qajeti joq» deıtin depýtat Óksikbaev – Májilistiń qarjy jáne búdjet jónindegi komıtetiniń múshesi. Ol bul zań jobasyn ázirleýge, talqylaýǵa aralasa qoımaıdy, Palatanyń jalpy otyrysyna daýysqa salýǵa ákelingende bir-aq kóredi.

Bıliktegi sońǵy aýys-túıister men basqa da saıası oqıǵalardyń kóptiń kózinen tasa qalǵan tustary osy. «Handa qyryq kisiniń aqyly bar» demekshi, Prezıdent salafızmdi syltaýratyp, óz esebin túgendeýdi oılaǵan keıbir toptardyń túpki múddelerin de dóp basyp, radıkalızmmen kúrestiń keshendi jolyn tańdady. Bir jaǵy kúshtik qurylymdar arqyly tentekterdi tezge salsa, eki oıly bop júrgen «qalypty» qaǵynǵandardy raıynan qaıtaratyn qatal zań da qabyldanbaq.

Osy aıtaıyn degenimiz.

Jomart Abdollauly

Pikir qaldyrý

Qatysty Maqalalar