Búginde el ekonomıkasy agrarlyq sektorynyń qurylymy jan-jaqty keńeıip keledi. Desek te, shaǵyn da shashyrańqy aýyl sharýashylyǵy ónimderin óndirýshiler materıaldyq-tehnıkalyq resýrstarmen jabdyqtaýshy, ónim óńdeýshi, saýda qurylymdary deldaldar men tutynýshylar tarapynan túrli kedergiler men qolaısyzdyqtarǵa kezigip otyrǵany da jasyryn emes. Aýyl sharýashylyǵy ónimderin óńdeıtin iri kásiporyndar saýdada, óńdeý naryqtarynda monopolıalyq jaǵdaıdy paıdalanyp, shaǵyn sharýashylyqtardy kóbine óz degenine májbúrleıtini de ras. Osy rette sharýalardyń múddelerin birinshi kezekke qoıa otyryp, olar óndirgen ónimderdi barynsha uqsatyp, óńdep naryqqa shyǵarý eńbek ónimdiligin arttyrýmen qatar dıqan men eginshiniń mańdaı terleriniń ótemi de bolar edi.
«Nur Otan» partıasynyń HVII sezinde Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti, partıa tóraǵasy Nursultan Nazarbaev: «Búginde biz óndirilgen ónimdi sýbsıdıalaýǵa kóship jatyrmyz, bul aýyl sharýashylyǵy jerlerin tıimdi paıdalanýǵa jáne agrarlyq keshenniń jumysyn jaqsartýǵa septigin tıgizedi. Jańa tehnologıalar men óndiris ınfraqurylymdaryn engizý aýyl sharýashylyǵyndaǵy eńbek ónimdiliginiń ósimin 1,5 esege arttyrýǵa tıis» dep atap kórsetti. Memleket úshin eldiń azyq-túlik qaýipsizdigin nyǵaıtý, soǵan oraı is-qımyl jasaý birinshi kezektegi mindet bolyp otyr. Mine, osyny basshylyqqa alǵan oblys ákimi Beıbit Atamqulov óńirimizdegi kúrdeli máseleni sheshýdiń bes baǵytyn usyndy. Árıne, oblysta agrarlyq sektor salasynyń múmkindigi mol. Jyl saıyn oblysymyz aýyl sharýashylyǵy ónimderin óndirýde buryn-sońdy bolmaǵan tabystarǵa qol jetkizip keledi. Sóz joq, ónimdi óndirý bar da, ony óńdep, tıimdi paıdalaný bar. Bul baǵytta qandaı jumystar qolǵa alynyp jatyr? Qolda bardy baǵalaı alyp júrmiz be? Osy saýaldarǵa jaýap izdep kórip edik.
Óńirimizde aýyl sharýashylyǵy ónimderin qaıta óńdeýmen 198 kásiporyn aınalysady. Onyń 27-si iri, 171-i orta jáne shaǵyn kásiporyn sanatynda. 2015 jyly óndirilgen ettiń – 18, súttiń – 26,8, kókónis pen jemis-jıdekterdiń 14,2 paıyzy óńdelgen. Qazirgi tańda jumys istep turǵan kókónis óńdeıtin 36 kásiporyn jylyna 107600 tonna ónimdi óńdeýge qaýqarly. Byltyr 135,5 myń tonna jemis-jıdek pen kókónis óńdeýden ótken. 2015 jyly oblys boıynsha jemis-jıdek jáne kókónis óńdeý kásiporyndaryna 10 mıllıon teńge ınvestısıalyq sýbsıdıa tólenipti.
Ár aýdannyń basym baǵyttary aıqyndalǵanda taýly eldi mekenderde baý sharýashylyǵyn damytý tıimdilik beretini eskerildi. Sondyqtan bıyl Qazyǵurt aýdanynda 1800 gektarǵa jańǵaq, 300 gektarǵa alma aǵashtaryn otyrǵyzyldy. Túlkibas jáne Tólebı aýdandarynda 1200 gektarǵa alma baýy egildi. Osy jobanyń qarjylyq máselesi sheshilgen. Túlkibasta jemis-jıdek óńdeıtin 2 seh iske qosylǵan. Indýstrıaldy aımaqqa qosymsha 4 joba ornalastyrylmaq. Jalpy, osy aýdandarda baý jáne qaıta óńdeý klasteri qurylmaq.
Sabyrbek OLJABAI, «Ońtústik Qazaqstan» gazeti.
