Ońtústik ekonomıkasyn quraýshy basty sala aýyl sharýashylyǵy desek, bul salada 319,6 mlrd. teńgeniń ónimi óndirildi. Agrarly óńirde aýyl sharýashylyǵy óndirisi de jyldan-jylǵa artyp keledi. Ótken jylǵy jáne bıylǵy 9 aılyq kórsetkishterdi salystyrǵanda alynǵan ónim kólemi 0,7 paıyzǵa ósken. Qańtar-qyrkúıek aralyǵynda tirideı salmaqta 146,3 myń tonna et, 565 myń tonna sút, 232,3 mln. dana jumyrtqa óndirildi. Bul ónimderdiń bıylǵy kólemi byltyrǵymen eseptegende anaǵurlym kóp. Tórt túlik te jyl sanap ósip keledi. 2016 jyldyń 1 qazanyndaǵy málimetke súıensek, óńirde 897,5 myń iri qara, 3895,3 myń qoı, 314,6 myń eshki, 243,9 myń jylqy, 24,1 myń túıe jáne 2637,6 myń úı qusy bar. Táýelsizdikten keıingi alǵashqy kezeńderde aýyl sharýashylyǵynyń ishinde egin sharýashylyǵynyń úlesi basym bolatyn. Iaǵnı óńirde mal ónimderiniń óndirisi kúrt azaıyp ketti. Búginde jaǵdaı birshama turaqtaldy. Mal sharýashylyǵyn damytýǵa baǵyttalǵan júıeli jumystardyń nátıjesinde bul salada ilgerileýshilik paıda boldy. Qazirgi tańda egin men mal sharýashylyǵynyń araqatynasy onsha alys emes. Máselen, 2016 jyldyń 9 aıynda dıqandar tapqan tabys 168,6 mlrd. teńgeni qurasa, mal baqqan sharýalar 150,3 mlrd. teńge paıda túsirdi. Ásirese, «Agrobıznes-2020», «Sybaǵa» baǵdarlamalarynyń júzege asýy bql salaǵa serpin berip otyr.
2016 jylǵy 1 qazandaǵy statısıkalyq esep boıynsha oblysta tirkelgen shaǵyn jáne orta kásipkerlik sýbektileriniń sany 178,5 myń adamdy qurady. Al, shaǵyn jáne orta bızneste ter tógip, nanyn jep júrgender sany 329,3 adamǵa jetti. Taýar óndirý, qyzmet kórsetý salasyn qosqanda shaǵyn jáne orta kásipkerlik ókilderi 6 aıda 334,5 mlrd. teńgeniń ónimin shyǵaryp, paıda tapty.
Oblys ekonomıkasyn órkendetýge 9 aıda 240,8 mlrd. teńge ınvestısıa jumsaldy. Osy ınvestısıalyq qarjynyń negizgi kólemi, ıaǵnı 160,4 mlrd. teńge shaǵyn kásiporyndardyń jumysyn jandandyrýǵa baǵyttaldy. Óńirde 152,3 mlrd. teńgeniń qurylys jumystary júrgizildi. Turǵyn úı qurylysyn damytýǵa 23 mlrd. teńge ınvestısıa salyndy. Toǵyz aıda 385,2 myń sharshy metr turǵyn úı paıdalanýǵa berildi. Salynǵan úıler kólemi ótken jyldyń tıisti kezeńimen salystyrǵan 110 paıyzǵa ósken.
Aǵymdaǵy jyldyń qańtar-tamyz aralyǵynda oblystyń syrtqy saýda aınalymy 1 496,8 mln. AQSH dollaryn qurady. Onyń ishinde eksporttyń úlesi 788,5 mln. dollar bolsa, qalǵan 708,3 mln. dollar ımporttyń enshisinde. Kórip otyrǵanymyzdaı, shetelden zat satyp alýdan góri kóbirek syrtqa taýar jóneltippiz. Bul, álbette, óńir ekonomıkasynyń básekege qabilettiligin kórsetedi.
Jalpy, Ońtústik ekonomıkasy shıkizatqa táýeldi emes. Sondyqtan shıkizat baǵalarynyń qubylýy respýblıkanyń keıbir óńirleri sekildi bizdiń oblysqa onshalyqty áser ete qoımaıdy. Osynyń arqasynda qarjylyq qıyndyqtarǵa qaramastan óńirdiń áleýmettik-ekonomıkalyq damýy úzdiksiz jalǵasyp keledi. Óıtkeni, bizdiń óńirde shaǵyn jáne orta kásipkerler óte belsendi is atqarýda jáne óńdeýshi, jańa taýar shyǵarýshy kásiporyndar sany jyl ótken saıyn arta túsýde.+
2016 jyldyń 1 qazanyndaǵy málimet boıynsha memlekettik búdjetke 225,1 mlrd. teńge salyqtyq jáne basqa da túsimder túsken. Bul búdjettik tabystyń 144,9 mlrd. teńgesi respýblıkalyq qazynaǵa, qalǵan 80,2 mlrd. teńgesi jergilikti búdjetke tıesili.
Ánýar JUMASHBAEV, «Ońtústik Qazaqstan».
