Ár memlekettiń qyzyqty zańdary

/uploads/thumbnail/20170708153023733_small.jpg
Mamandyǵym zańger bolǵandyqtan da shyǵar, ár memlekettegi ártúrli qyzyq zańdardy oqyp, sizdermen bóliskim keldi. Mundaıdy atam qazaq «ár eldiń salty basqa, ıtteri qara qasqa» deıtin. Endeshe, oqı otyryńyzdar. Bálkim shetelge shyqsańyzdar keregi bolyp qalar...

Sıngapýrde:  1- kósheniń tap-tazalyǵy sonshama, eger bireý kóshede saǵyz shaınap júrgenin kórse, 400 dollar aıyppul salady. Bizde saǵyz shaınap júrgenimen qoımaı, qoqys salatyn jáshikke de tastamaıdy. 2- Qoǵamdyq jerdegi dárethanaǵa otyrǵan soń, sýdy aǵyzbaǵan adamǵa 500 dollar aıyppul salady eken. 3- Eger aıyppulmen de túzelmeı, taǵy da úsh ret qoqys tastasa, zań boıynsha moıynyna "men qoqys tastaǵyshpyn" degen jazýdy ilip júrip, kósheni tazalap jýdyrady jáne jergilikti telearnalardan kórsetip, masqarasyn shyǵarady. Taılandta:  1-Ulttyq aqshany, tıyndy basýǵa bolmaıtyny týraly zań shyqqan. Óıtkeni aqshada patshalarynyń sýreti basylǵan. Osyndaı jaǵdaımen syrttan keletin týrıser kóbirek zań buzady eken. Sondaı-aq aqshany shalbardyń artqy qaltasyna salý da zań buzýshylyq bolyp sanalady. 2-kóliktiń tizginine joǵarǵy jaǵyńyzdy jalańashtap otyrsańyz da (jeıde, fýtbolka t.b. kımeı) aıyppul tóletkizedi. 3-kóshede jalańashtanyp júrgen adamǵa da jaza bar. Italıada:  1-Ebolı degen qalanyń kóshesinde nemese kóliktiń ishinde súıiskenderge 500 evro aıyppul salady. 2- Taýardyń túpnusqasynyń kóshirmesin jasaǵan adamǵa 10000 evroǵa deıin aıyppul salady. 3-Forte-deı-Marmı kýrort qalasynda tynyǵý ýaqytynda týrıserdiń mazasyn almaý úshin moto-shópshapqyshty qosqandarǵa da aıyppul salady. Ulybrıtanıada: 1- velosıpedpen adamdar júretin trotýarmen júrgen azamattarǵa 100 evro aıyppul salady. 2- Kóshede toqtap turǵan, avtokóliginiń motoryn 3 mınýttan astam sóndirmeı, otaldyryp turǵan júrgizýshilerge 120 evro aıyppul salady. Germanıada: 1- Germanıanyń avtobandarynda avtokólikterge toqtaýǵa bolmaıdy, tipti janarmaıy bitip qalsa da. 100 evro aıyppul. Bul - úlken joldarda keptelis boldyrmaý úshin jasalǵan shara. 2- Germanıa jáne Danıada kóshede betin jaýyp turatyn medısınalyq maska kıýge bolmaıdy. Tipti tumaý epıdemıalyq kaýipi tónse de (terorızm qaýipin aldyn alý úshin jasalǵan shara) Qytaıda:  1. Denesinde 2-sm asatyn tatýırovka bolsa, áskerge alynbaıdy. Olar áskerdegi tártipti buzady dep qorqatyn bolýy kerek. 2. sýǵa batyp bara jatqan adamnyń ómirin qutqarýǵa ruqsat etilmeıdi. Bul bireýdiń taǵdyryna aralasyp, kedergi keltirý dep tanylyp, jaýapqa tartady. (Bir shetinen adamdy azaıtýdyń bir amaly da shyǵar. Halyqtyń sany kóp memlekette, adamnyń quny joq). Kolýmbıada:14 jastan asqan er adamdardyń qaltasynda prezervatıv júrmese, aıyppul saldyryp, jaýapqa tartady. (jynystyq juqpaly aýrýlardyń aldyn alý úshin jasalǵan shara).

Japonıada:  2009 jyldan bastap tolyq adamdardy zań boıynsha jaýapqa tartady. Bul elde er adamnyń beli 80 sm -den, áıelderdiki 90- smden aspaýy kerek. Danıada:  avtokóligin otaldyrmaı turyp, kólik júrgizýshisi, kóliginiń aınalasyn jáne astyn qarap shyǵýǵa mindetti. (kóliktiń astynda bala tyǵylyp nemese oınap otyrýy múmkin degen qaýipten qolǵa alynǵan shara) Shveısarıada:  kópqabatty úılerde túngi saǵat 10.00 keıin dárethananyń sýyn aǵyzýǵa bolmaıdy. Al eger dárethanaǵa barsańyz, sýyn aǵyzýdy tań atqanǵa deıin kútýge týra keledi. (kórshilerdiń mazasyn ketirip, kedergi keltirmeý úshin jasalǵan shara) Trınıdad pen Tobagoda: kamýfláj kıýge zań ruqsat etpeıdi. (bıliktiń beıbit halyq pen áskerı adamdardy ajyratýy úshin jasalǵan shara). Úndistanda Bıhar shtatynda sıyrdy óltirgenderge ólim jazasy kesiledi. Saýd Arabıasynda: 1. Er dárigerlerdiń áıelderdi qaraýyna ruqsat etilmeıdi. 2. Áıel adamdarǵa dárigerlik mamandyq alýǵa zań qaıshy.(túsiniksiz, sonda áıelderge aýyrýǵa bolmaı ma?))) Kanadada:  Mańdaıshalardaǵy barlyq jazýlar fransýz tilinde jazylýy kerek. Eger fırmanyń ıesi aǵylshynsha jazǵysy kelse, aǵylshyn áripi fransýz áripinen eki ese kishi bolýy tıis. Basqa tilde jazýǵa zań qaıshy. AQSH -ta ár shtattyń óz zańy bar. Mysaly: 1-Djordjıda 2010 jyly mynandaı zań shyǵarǵan: kóshede kıip júrgen ıýbka nemese shalbardyń belbeýiniń ólshemi myqynnan 3 sm tómen bolsa 25 dollar aıyppul tóletkizedi (keıbir qyzdardyń qulaǵyna «altyn syrǵa»))). 2- Mınnesotede avtokóligińizdiń dóńgelegi taza bolmasa, 2000 dollarǵa deıin aıyppul salady. 3- Nú-Djersı shtatynyń Fort-Lı qalasynda uıaly telefonyńyzben kólikte ǵana emes, jaıaý júrginshilerge de sms-pen hat jazysýǵa bolmaıdy ($85 aıyppul). 4- Marıkopa-Kaýnıde januıańyzda 6 qyzdan assa, bir shańyraqtyń astynda turýǵa bolmaıdy degen zańdary bar))). 5-. Pensılvanııde bir úıde 17 áıelden artyq turýǵa bolmaıdy.Al er adamdar 120- ǵa deıin tura berýine zań ruqsat bergen. 6- Blıtte: kem degende eki sıyrdan kóp malyńyz bolsa ǵana ,kovboıdyń botınkasyn kıýge quqyǵyńyz bar 7- Los-Andjeleste baqany sıpalap, súıýge bolmaıtyny týraly zań shyqqan. 8- Florıdada ǵımarattar men úılerdiń syrtqy esikteri syrtqa qaraı ashylýy kerek. İshke qaraı ashylsa, aıyppul tóleısiz. (Tótenshe jaǵdaı bolsa, ishindegi adamdardyń dalaǵa shyǵýyna ońaı bolý úshin jasalǵan shara). 9- Marıettada avtobýs pen jeńil kólikterden syrtqa túkirýge bolmaıdy. Al, júk kólikteriniń júrgizýshilerine ruqsat bergen. 10- Indıanada sarymsaq jegennen keıin 4-saǵat ótpegen bolsa teatr, kıno jáne tramvaıǵa kirýge zań boıynsha tyıym salǵan. 11- Indıanada qazan men naýryz aılarynda vana qabyldaýǵa bolmaıdy. 12- Kentýkkıde zań boıynsha qansha araq-sharap ishse de, aıaǵynan tik tursa mas dep sanalmaıdy. 13- Kentýkkıde áıelderge sýǵa túsetin kıimmen (kýpalnık) kóshede júrýge zań ruqsat etpeıdi. 14- Kresskılde ár adam mysyǵynyń moıynyna úsh kishkentaı qońyraý taǵyp qoıýy mindet. (Qustar mysyqtyń kele jatqanyn baıqaý úshin jáne ustap jep qoımaý úshin jasalǵan shara) 15- Nú-Iorkte dúkenderde nemese basqa jerlerde manekendi jalańash qoıýǵa bolmaıdy 16- Nú-Iorktiń Karmele qalasynda er adamdar pıdjakqa saı kelmeıtin shalbar kıse aıyppul tóletkizedi. 17- Klıvlende áıelderge laktalǵan týflı kıýge ruqsat etilmeıdi. (İsh kıimderi shaǵylysyp kórinbeýi úshin, zań tyıym salǵan) 18-Pensılvanıada úıińizde nemese aýlańyzda kilemdi qaǵyp, shańyn tazalaýǵa bolmaıdy. 19- Pensılvanıada qalanyń syrtqy jaǵynda kólikpen túnde júretin barlyq júrgizýshilerge, ár mıldan keıin toqtap, daýysy men jaryǵy shyǵatyn qarýdy atyp, 10 mınýt kútkennen soń ǵana kóligimen júrýi mindet. (joldyń ústindegi sharýa-maldary joldan ketip qalý úshin jasalǵan shara). 20- Vashıngtonda baıdyń balasy syqpytty keıip tanytyp júrý zańǵa qaıshy. 21- Sıetlde avtobýsta jáne poıyzda er adamnyń tizesine kórpeshesiz otyrǵan áıel adamdy 1-jylǵa deıin túrmege qamaıdy. 22- Arızonada kaktýsty keskenderge 25 jylǵa deıin túrmege bas bostandyǵynan aıyrylady. 23- Alabamanyń Djasper qalasynda kúıeýi qolynyń bas barmaǵynan jýan taıaqpen áıelin túıgileýge, nuqýyna bolmaıdy))) 26- Alabamada Montgomerı qalasynda kóshede qolshatyr ustaýǵa bolmaıdy eken. 27- Alabama shtatynyń Mobıl qalasynda kólik júrgizýshilerge áıel adamnyń janynan ótip bara jatyp sıgnal basýyna bolmaıdy. 28- Alabama shtatynyń Mobıl qalasynda áıelderge bıik ókshesi bar aıaq kıim kıýge 29- áıelderdiń kózinshe túkirýge, 30- kóshede maska nemese murt jabystyryp júrýge ruqsat etilmeıdi. 31- Illınoıstyń Geılsbýr qalasynda tyshqandy beısboldyń taıaǵymen ursa, 1000 dollar aıyppul tóletkizedi 32- Kalıfornıada monshaǵa barýǵa bolmaıdy. (1980 jyly SPIDti juqtyrǵandardyń kóbi qoǵamdyq monshadan juqtyrǵan soń tyıym saldy.) 33- Rod Aılandtyń Provıdens qalasynda satýshy jeksenbi kúni bir adamǵa tis jýatyn pasta men shetkany 1-taldan artyq satýyna bolmaıdy. 34- Kanzasta túnde júretin jaıaý júrginshilerdiń bári jaryqty shaǵyldyratyn bar kıim kıýge mindetti. 35- Illınoıste Iýrıka qalasynda murty bar er adamdarǵa áıeldi súıýge zań boıynsha ruqsat etilmeıdi.)))) 36- Aıovedegi Ottýmva qalasynda eger tanys emes bolsa, er adamdar áıel adamǵa kóz qysýyna zańdy túrde bolmaıdy. 37- Oksfordtegi Ogaıoda áıelder er adamnyń portretiniń aldynda sheshinýine bolmaıdy. 38- Mıchıganda kúıeýiniń kelisiminsiz áıeli shashyn kestirýine ruqsat etilmeıdi. 39. Sısaıd qalasynda úıdiń aınalasyndaǵy qorshaý aq túspen boıalýy jáne úıdiń kire berisi ádemi bolýy mindetti. (týrıstik qala bolǵan soń, osyndaı zań shyǵarǵan. Bul jerdi "ertegi qalasy" dep te ataıdy.)

40). Gavaıı shtatynda qoǵamdyq jerler men kóshelerde jarnama plakattaryn ilýge zań qaıshy.(Týrıserge Gavaıdyń ádemi tabıǵatyn kórýge kedergi keltirmeý úshin jasalǵan shara).

(Erlan Jaýrynbaevtyń feısbýktegi paraqashsynan)

Pikir qaldyrý

Qatysty Maqalalar