Kórshiles Reseı men Qytaı eliniń áskerı salaǵa arnalǵan saıttarynda Qazaqstan qarýly kúshteri týraly málimetter kóptep kezdesedi. Tipti, olardyń kórsetken sandy málimetteri kisini qaıran qaldyrarlyq. Al, Buny Qazaqstan azamattarynyń basym kóbi bile bermeıdi. Osydan-aq, kórshiles elderdiń qazaqstandyq qorǵanys kúshterin qalt jibermeı qarap otyratynyn ańǵarý qıyn emes. Árıne, ınformasıa dáýirinde bir eldegi qupıalyqtyń shetelderde jarıalanyp jatýy tańqaldyra qoımas. Desek te, olardyń bizdi munshalyq deńgeıde bilgenine qarap, biz olardy qanshalyq bilemiz degen suraq týady.
Qytaıda jalpy áskerı isterge arnalǵan irili-usaqty 30-dan astam saıt bar. Onyń 18-i asa mańyzdy degen áskerı ister týraly habardy úzbeı taratyp turady. Solardyń biri (cankaoxiaoxi.com) reseılik áskerı saıttardyń birine silteme jasaı otyryp «Orta Azıadaǵy áskerı qýaty eń kúshti Qazaqstan ármıasy – Ortalyq Azıadaǵy teńdessiz Armıa» degen taqyrypta maqala jarıalap, Qazaqstan qarýly kúshteri týraly egjeı-tegjeıli málimetter bergen eken. Atalǵan maqalada Qazaqstan armıasy týraly bylaı degen:
Qazaqstan armıasy 1992 jyly QR prezıdenti N.Nazarbaevtyń buıryǵymen qurylǵan. Qazir Qazaqstan armıasy Orta Azıa boıynsha birinshi orynda, TMD kóleminde ekinshi oryndaǵy áskerı qosyn. Keńes Odaǵy kezinde Qazaqstanda turaqty ornalasqan keńestik qýatty áskerı bazalary boldy. Strategıalyq basqarylmaly raketalar qosyny (eki bólimnen turatyn zymyran bólimshesi) jáne strategıalyq avıasıalyq qosyn (№79 aýyr tıpti bombylaýshy ushaqtar polki) qatarly mańyzdy áskerı qosyndar uzaq ýaqyt Qazaqstanda turǵan. Budan basqa Qazaqstan jerinde halyqaralyq ǵaryshqa ushyrý aılaǵy men ıadrolyq synaq polıgondary da ornalasqan. (Semeı poloıgony, Baıqońyr ǵaryshqa ushý ortalyǵy, taǵy basqa da zymyrandardy atý-jarý synaq alańdary).
Keńes Odaǵy ydyraǵannan keıin, Qazaqstan, joǵaryda aıtylǵandaı, 200 myń adamdyq áskerı tehnıkaǵa ıelik etti. Burynǵy strategıalyq zymyrandar qosyny TMD-nyń birikken armıasy bolyp qalyptasty. 1993 jyly Qazaqstan atom qarýlarynan bastartý kelisimine qol qoıdy. 1996 jylǵa deıin Qazaqstanda atom qarýlarynyń bazasy joıylyp, ózge ıadrolyq qarýlardy, 95MS tıpti soǵys ushaqtary men qudyq túbinen atylatyn basqarylmaly bombylar Reseıge tasyp áketildi.
Qazir Qazaqstanda tórt iri áskerı óńirlik qolbasshylyq shtap bar. QR Qurlyq armıasynda 10 iri brono tehnıkalar men jabdyqtalǵan brıgada, 7 artılerıa brıgadasy, 3 zymyrandar qosyny, eki tankke qarsy brıgadamen qosa úsh ınjenerlik batalónnan quralǵan.
Qazaqstannyń Áýe qorǵanys kúshteri eń suryptalǵan áskerı qosyn bolyp tabylady. Ol tek eń joǵary áskerı qolbasshynyń (prezıdenttiń) buıryǵyna baǵynady. Áskerı nemese saıası ózgerister sekildi shuǵyl jaǵdaıǵa tótep berý úshin paıdalanylady. Ásker sany shamamen 6 myńnyń aınalasynda. (Tórt qurlyqtyq shabýyl qosyny men bir beıbitshilikti saqtaý qosynynan quram tabady).
QR Áýe shabýylynan qorǵaný qosyny Áýe armıasy men symsyz-radıo tehnıka qosyny jáne áýe shabýylynan saqtaný qosynynan quralǵan. Áýe kúshterinde eki shabýyldaýshy ushaqtar qosyny (shamamen 100-ge tarta shabýyldaýshy ushaq bar, bular negizinen MIG-29 ben MIG-31 turpatty ushaqtyń ózgertilgen nusqasy), Áýe tasymaly jáne avıasıalyq operasıalar qosyny, barlaý polki (SÝ-24MR), úsh áýeden shabýyldaýshy polk (shamamen 50-ge jýyq SÝ-24, SÝ-25, SÝ-27 tehnıkalary bar) jáne úsh tikushaq polki (40-tan astam Mı-24, 70 shamasyndaǵy Mı-8 jáne Mı 171, 6 dana Bell-205) bar. Bul tehnıkalardy júrgizetin áskerlerdiń jyldyq ushý-jatyǵýy 100 saǵattan asady.
Qazaqstan qarýly kúshi, bunymen qosa, Teńiz armıasy, Teńiz armıasynyń qurlyqta soǵys júrgizý qosyny, Káspı teńiz floty, Teńiz mańy áskerı artılerıasy men Teńiz ústi áýe soǵys quramalarymen tolyqtanady. Kaspı flotynda 20-ǵa jýyq áskerı korablder bar.
Buǵan qosymsha, memlekettik qaýipsizdikti saqtaý qosyndary ózge de qarýly quramalar bar. Aıtalyq, prezıdent pen úkimettiń amandyǵyn qorǵaıtyn 25 myń adamdyq ulttyq gvardıasy, 20 myń adamnan turatyn İshiki ister mınıstrliginiń qaramaǵyndaǵy ishki qaýipsizdik kúshteri jáne UQK-nyń shekara qorǵaý qosyndary (9 myń adam). Soǵys kezinde ishki áskerdiń basqarý quqyǵy qarýly kúshterge qolbasshylyq etý bas shtabyna ótedi.
Aýdarǵan: Máýe Maqan
Pikir qaldyrý