O. Henrı (AQSH)
Qytaı tilinen aýdarǵan: Shaken Bóketaıuly
O. Henrı (1862-1910jj.), azan aty Vıllıam Sıdnı Porter, O. Henrı onyń qalam aty, Amerıkanyń osy zamanǵy áıgili synshyl realısik jazýshysy. Shyǵarmalary oı quraýdaǵy sonylyǵymen, komfozısásynyń shymyr da jınaqy órilýimen jáne tiliniń oınaqy da qyzyqqa toly ıýmorlylyǵymen erekshelenedi, keıipker taǵdyry jaımashýaq bastalyp, oılamaǵan jerde aqyrlasyp otyrady. Ol jazǵan úsh júzden astam ańgime, bir roman álemdik ádebıettiń altyn qoryna qosylǵan baǵaly qazyna sanatynda baǵalanady. Ádebıettanýshylar men synshylar ony Manhattonnyń áıgili prozashysy, Amerıka qazirgi zaman áńgimesiniń atasy dep esepteıdi. Ýákildik shyǵarmalary dep «Qyryqqabat jáne patsha», «Tórt mıllıon», «Laýqyl Maqfýz» qatarlylardy ataýǵa bolady.
Aýdarmashydan
Sýbı álde nege alaqyzyp Madeson alańyndaǵy uzyn oryndyqta jatyr, eki jambasyna kezek aýnaıdy, ár jyly tyrna kerýeni zeńgir kókten tyraýlaı án sozǵanda, túlen terisinen tigilgen tony joq áıeldiń kúıeýine meıir súıispenshiligi eselep artatyny sıaqty, Sýbıdyń kóshe ortalyǵy baǵyndaǵy uzyn oryndyqta baıyz tappaı, dóńbekship jatatyn kezi, adamdardyń esine, qylyshyn súıretken qystyń kelip te qalǵanyn bildiretin edi.
Bir tal qýraǵan japyraq Sýbıdyń qara sanyna qalyqtaı kelip qondy, bul Jek Prostyń* úkili haty ǵoı. Jek Madeson alańynyń turǵyndaryna tótenshe sypaıy minezben keledi. Ár jyly kelip ornyǵýdan ilgeri, ylǵı da osylaı aldyn ala silemin jiberedi. Tórt kóshelerge, «Dala saraıynyń» pochtabaıy bolǵan «Teristik jeli» arqyly úkili hatyn jiberip, jurttyń jaqsyraq qam jasaýyn eskertip otyrady.
Sýbı óziniń qalaıda bir baılamǵa kelmese bolmaıtyn mezgil bolǵanyn, jeke kisilik qazyna alqasyn dereý uıymdastyryp, kelip qalǵan aıaz ben qarǵa tótep berý kerektigin sezingen, uzyn oryndyqta mazasyzdana dóńbekship jatqan jatysy osy edi.
Sýbıdyń qystan ótýdegi murat-tilegi palendeı joǵary emes, Jerorta Teńizine baryp saıahattaý káperine kirmeıdi, ońtústik ólkeniń adamdy maýjyratar kún nuryna qaqtalýdy tipti oılaǵan emes, Vezeýı qoltyǵyna baryp aınalsoqtaý túsine de kirkip kórgen joq, bar esi-derti aralǵa jetyp, qystyń úsh aıyn ótkizip alý ǵana. Tup-týra úsh aı. İshse tamaǵy uıyqtasa tósegi daıyn, końilderi toǵysyp, til tabysar dos-jarandar da tabylady. Onyń ústine, «Teristik jeli» men saqshy da mazalamaıdy. Sýbı úshin bul aral degeniń túnde túsinen, kundiz esinen ketpeıtin eń úlken arman.
*Abaıdyń qysty «kári quda» degeny sáqty sımvoldyq keıypker.
Talaı jyldan beri, meımandos Býlakver* aralyndaǵy abaqty Sýbıdyń qystap shyǵatyn turaǵyna aınalǵan. Beıne meımanasy tasyǵan Nú-ıorktikterdiń ár jyly qysta pálma qaırańy* men Leı-aılaǵa* aqsha tólep júrip baratyny sıaqty, Sýbıdyń da ár jyly bir ret aralǵa súrgindelý úshin qajetti ornalastyrýlar jasaýyna týra keletyn. Mine, sol ýaqyt boldy. Keshe keshte ejelgi alańdaǵy sý burqaǵy bar kólshik boıyndaǵy uzyn oryndyqqa túnep jatqanda úsh birdeı jeksenbilik gazetpen arqasyn, qarasanyn, aıaǵyn oraǵan edi, kúzdiń qara sýyǵyna qamsaý bola alǵan joq. Sonymen araldyń elesi oıyn shyrmap, kokeıinen kóterilmeı qoıdy. Ol anaý meıir baǵyshtaý atymen qala kedeıleri úshin qurylǵan sahabat oryndaryn ıttiń etinen jek kóredi, Sýbıdyń oıynsha zań jylý ataýdan álde qaıda darqan. Nıettense baratyn jerler az emes qoı. Qalanyń ákimshilik keńsesi, qutqarý organdarynyń túrli-tústi keńseleri sıaqtylardyń qaı-qaısysyna da baryp, tiske syzdyq taýyp, jambasy syıǵan jerge qona-túnep, ildebaılap kún kórýine bolar edi. Árıne eldiń sadaqasymen. Alaıda Sýbı sıaqty boıynda ujdany bar adam úshin bul jan tózgisiz qorlyq edi. Sahabat organdarynyń qolynan qandaı bir jaqsylyqqa ıe bolǵanyńmen, árıne aqsha tólemegen kúnniń ózinde, rýhyńdy janshyp, namysyńdy qorlatý arqyly qarymjysyn qaıtarasyń, Ssezardyń Blýtonǵa jasaǵan mámilesi sıaqty*, áıteýir jaqsylyǵyn tegin jasamaıdy, sahabat ornynyń tósegine jatsań, aldymen bireý aıdap aparyp sýǵa túsiredi; sahabat ornynyń nanyn jeseń, qaıdan kep, qaıdan turǵanyńnan tartyp, ishki qupıalyǵyńa deıin aqtarýyń kerek. Odan góri, zańǵa tutqyn bolǵan toıǵa barǵandaı edi. Zań meıirimsiz bolǵanymen, jumysy zakonmen júredi de, kem degende, jigittiń jeke isine artyqsha qol suǵa bermeıdi.
Aralǵa barýǵa bel baılasymen, Sýbı qolma-qol iske kirisetin de, oıyn realdyqqa aılandyra qoıatyn. Tilegine jetý úshin, qarapaıym da ońaı tásildiń talaıyn qoldanatyn, sonyń eń bir janǵa jaılysy – álde bir sáýletti túselhanaǵa baryp meldekteı toıý edi, sosyn, janynda soqyr tıyn joqtyǵyn, tóleýge sharasyz ekendigin moıyndaý, osylaısha ún-túnsiz, tis jaryp, til qatpaı-aq saqshyǵa tapsyrylatyn. qalǵan istiń barlyǵy amandyq saqtaýshy sýdıalardyń kelistirýimen bite beretin.
Sýbı uzyn oryndyqtan turyp, alańnan ótti. Baı-manaptar dańǵyly men besinshi dańǵyldyń qıylysyndaǵy asfált jatqyzylǵan aınadaı joldy aınalyp shyqty, sosyn baılar dańǵylyna qaıta aınalyp, shyraǵy samaladaı samsaǵan bir kofehananyń aldyna kelyp toqtady. Bul araǵa, ár kúni keshte ańqyǵan júzym, sýdyraǵan jibek jáne de basqa protoplazymalyq esil buıymdar* jınalýshy edi.
Sýbı ózine, kúrteshesiniń eń aıaqqy túımesiniń joǵary jaǵyna qatty senimdi edi, saqal-murty qyrylǵan, shapany da uzyn, aryndy kórsetetin. anaý retti de taza bantıgin alǵys merekesinde álde bir dinshil hanym syılaǵan bolatyn, as ústeliniń janyna jetkenshe eshkim baıqamasa bolǵany, oılaǵanynyń oryndalǵany. Shyra betinen kórinetin jarym denesi daıashylarǵa esh kúman týdyra qoımasy anyq. Sýbı «bir qaqtaǵan jabaıy úırek, taǵy bir shólmek Shabýleı* sharaby jáne Kamenbeı irimshigi*, taǵy bir kóze suıyq kofe men bir tal sıgaret buıyrtaıyn, bir taly bir dollarlyq sıgaret bolsa bolar,» dep ishteı esep soqty. Baryn qosqandaǵy baǵasy qymbat toqtaıtyny munda tur. Aqshasyn keshirgen kúnde de, aıamas, qatal qarymjy tosyp tur; sonan soń bir jolǵy tamaq ony qystan panalaıtyn saparǵa shyǵaryp salyp, muratyna jetkizedi, esh ókinishi joq.
Sýbıdyń aıaǵy bosaǵadan attaı bere, kezek basynyń kózy onyń esky shalbary men tozǵan kebisine túse ketty. Áleýetti de shıraq qoldar ony kelgen izine buryp, únsiz ıterip shyǵaryp, júrginshi jolyna aıdap salyp, aıamas ashqaraq qoldan anaý jabaıy úırektıń beıshara taǵdyryn qutqaryp qaldy.
Sýbı baılar dańǵylynan qarasyn batyrdy. Bundaı bolǵanda bir ret sylqıa toıý arqyly ǵana bara salatyn, áýdem jerdegi aralǵa, bul amaly qatynatpaıtyn syńaıly. Túrmege otyrý úshin, basqalaı bir ádás qarastyrmasa bolmas.
Altynshy dańǵyldyń aınalaberisiniń shyraǵy jarqyraı kóz tartady. Ajarly da áıdyk áınek kórmeniń ishine qoıylǵan zattar kózdiń qurtyn sýyrardaı aıpara ajar tanytyp tur. Sýbı jerden bir malta tas alyp, silteı laqtyryp, áınekti kúmiretip túsirdi. Aılanbalardan jurt júgire basyp entelep keledi, eń aldynda sharlaýshy saqshy. Sýbı turǵan orynnan qozǵalmaı, eki qolyn shalbarynyń qaltasyna salyp, jez túımelige qarap kúlimsiredi.
– Áınek shaqqan neme qalaı qashty? – dedi saqshy tulan tutyp.
– Bul ispen meniń qatysym joq dep oılaısyń ba? – dedi Sýbı sózine kekesin aralastyra. Degenmen mahabbat táleıin berip turǵandaı dostyq peıil kórsetti .
Saqshy Sýbıdi delo týdyrǵan adam dep eseptegen joq, tereze shaqqan adamnyń naq maıdanda zańnyń tólengitimen keńesyp turýy mulde múmkin emes qoı, áldeqashan tabanyn jaltyratyp zytyp beredy de? Saqshy kóshenyń arǵy basynda álde bir mashınany qýyp bara jatqan bireýdi kórdi de, taıaǵyn shoshańdatyp sony qýyp ketty. Sýbı ishteı kúızelip, aıaǵyn súırete aýdaryp, basy aýǵan jaǵyna ketty. Oılaǵany taǵy da oryndalmady.
Kósheniń qarsy betynen qorashtaý bir aspuzyl kórindi, odan da kádimgideı qaryn toıǵyzýǵa bolady. Pálendeı qymbat ta emes. Ydys-aıaǵy dóreki, aýasy tymyq, sorpasy syldyr, as jaýlyqtary shytadaı edy. Sýbı anaý qarǵys atqan kebisimen, salaýatyn pash etyp turǵan myj-myj shalbarymen aspuzylǵa kelyp kirdi, qudaı saqtap, eshkim de oǵan kóziniń aǵyn kórsetken joq, kádimgideı ústelge kelyp jaıǵasyp, qabyrǵa shashlyq, shelpek, qarma, qattama jane úgilme jedi. Onan soń kútýshige óziniń aqsha degen aqsaqalmen eshqashan qarym-qatynasynyń joqtyǵyn búkpesiz aıtyp saldy .
– Qarap turma, saqshy shaqyr! – dedy Sýbı, – aǵalar tosyp qalmasyn.
– Saqshy shaqyrýdyń keregi joq, - dedy kútýshi, daýysy sútty balkúlshedeı maıda da jumsaq bolǵanymen, Manhaddonnyń tabet ashar sharabyna salynǵan shıedeı qyzardy, – ýaı, akań, beri kel!
Eki kútýshi ony shart pa shurt dalaǵa súırep shyǵyp, muzdan sýyq, tastan qatty júrginshiler jolyna qulaq shekesymen jer súzdire atyp urdy. Sýbı aǵashynyń búktemeli syzǵyshyndaı búktele súıretilip, ornynan súıretyle turyp, ústiniń shańyn qaqty. Qolǵa ustalý armany qurǵaq qıalǵa aınalyp, anaý aral kózden bulbul ushty. Qanattas turǵan eki esik dúkeniniń aldynda turǵan saqshy kúlip qoıdy da, kósheni boılap óz jónine ketti.
Sýbı bes kósheni kesip ótkennen keıin, tutqynǵa túsý nıeti qaıta qabyna qaldy. Bundaı oraıdyń sátá ońaı-ospaq túse bermeıdi, oıynyń oryndalatynyna bul joly shúbásiz sendi. Kıinisi jupyny bolǵanymen, kórgen jan kóz toqtatarlyqtaı bir boıjetken áınek samalaǵa taıaı túsip, kórmege qoıylǵan ustara saýyty men sıa saýyty qoıylǵan taýshaǵa bar nazarymen qarap tur eken, odan taıaq tastam jerde eńgezerdeı bir saqshy sý shúmegine súıenip tur. Aıbarynan arystan jasqanardaı. Sýbı qańǵybas azǵyn, jeksuryn sotanaq bolyp kórinbekshi boldy. Ol mynaý kásibine adal saqshynyń kózinshe bıazy da ádepti qyzǵa soqtyǵady. Bul oıy onyń senimin bekemdeı tústi, saqshynyń qos qolynyń qos bileginen ustaǵany qandaı rahat, araldaǵy alańsyz qapasta otyryp, bıylǵy qystan shyǵyp alýdyń taptyrmas kepili osy.
Sýbı dindar áıel bergen bantıgin túzetip, jeıdesiniń jeńin penjaǵynan ozdyra shyǵaryp, qalpaǵyn ane-mine túsip keterdeı jelkesine syryp qoıdy da, álgi áıeldi qyryndaı súrkep ótti. Kózin oınaqshytyp daýysyn qubyltty. Tamaǵyn kenep, kúlmiń qaǵyp, yrjyńdaı kúldi. sodyrlar isteıtin barlyq uıatsyz daraqylyqtardyń barlyǵyn aınytpaı keltirdi. Ol kóziniń quıryǵymen baıqastap edi saqshy ózinen kóz aıyrmaı tigilip tur eken. Jas áıel birer qadam jyljyp baryp, baǵanaǵy ustara qutysyn jalǵasty qyzyǵa tamashalap tura berdi. Sýbı jaqyndaı túsip, batyldana súıkendi, qalpaǵyn kóterip qoıyp:
- Aha, Beıtalıa, meniń aýlama baryp kóńil ashqyń kelmeı me?
Saqshy áýelgisindeı kóz aıyrmaı tur. Bireýdiń qyljaǵyna ushyraǵan boıjetken qolyn bulǵap qalsa bolǵany, araldaǵy alańsyz turaqqa baratyn jolǵa shyqqan esepteledi. Ol áýeli saqshy bólimshesiniń tynystylyǵy men jyly peshyn de oılap úlgirgen edi. Jas áıel oǵan júzin buryp, bir qolymen penjaǵynyń jeńynen ustady.
– Árıne, Maıkl, – qyz masaıraı sóıledi, – maǵan bir bokal syra alyp berýge maqul bolsań. Eger anaý saqshy ańdyp turmaǵanda, ózińmen baǵana-aq shúıirkelesip keter edim.
Jas áıel buǵan emen aǵashyna jarmasqan shyrmaýyqtaı orala tústy. Sýbılar saqshydan uzaı berdi. Eri moınyna ketip, súlkini tusip ketti. taǵdyryna osylaı jazylǵan shyǵar. Ol taǵy bostandyqta qaldy.
Bir aılanbaǵa kelgende ol qyzdy tastaı berip, tura qashty, toqtamaı júgirip birtalaı jerge uzap ketti. Bunyń kelgen jeri tań atqansha shyraǵy sónbeıtǵn, eń bir qam-qaıǵysyz, eń bir arzan ýádeler men oınaqy jaıdarylyqqa toly teatr turǵan jer edi. Sylqym hanymdar tery ishikterin jamylyp, bedeldi myrzalar paltolaryna oranyp, súıekten ótetin yzǵarly aıazda máre- sáre bolyp oıqastap júr.
Sýbıdyń boıyn álde bir sıqyrly kúsh ózin ıektep, tutqyndalýdan tosyp júrgen sıaqty birtúrli qorqynysh bıleı jóneldi. Oılaǵan saıyn aza boıy qaza bolyp, tóbe shashy tik turdy. Degenmen, shyraǵy kúndizgideı jarqyraǵan teatr qaqpasy aldynda naıqala sharlaý júrgizip júrgen saqshyny kórgende «amandyqty búldirý kerek» degen janyn qutqarar nıetke taban tireı qaldy.
Sýbı jaıaýlar jolyna tura qalyp, jyrtylǵan barabandaı daýysyn erkine qoıa beryp, alqashtardaı aıǵaıǵa basty. Sekirdi, barqyrdy, aıǵaılady. Áıteýir ár túrli amaldyń bárin qoldanyp, tynysh tirliktiń baǵasyn bir kisideı-aq ketirdi.
Saqshy taıaǵyn bulǵaqtatyp, Sýbıǵa syrtyn bergen beti álde bir júrginshige :
– Ilý komandasynyń jankúıeri ǵoı, jeńisterin toılap júrgen, olar Hatýford ınstıtýtymen fýtbol jarysyna túsyp, qarsy jaǵyna kelistirip otyryp bir jumyrtqa jegyzgen eken, daýysy qattyraq bolǵanymen, eshtemege kedergi keltirip jatqany joq. Bastyqtyń nusqaýy bar. Saırandaı bersyn, – dep túsinik jasap jatyr.
Sýbı dalaǵa ketip jatqan beker aıǵaıyn peıilsiz toqtatty. Buny saqshylar kerek qylmaıtyn bolǵany ma? Qıalyndaǵy anaý aral ańsaýǵa bolatyn, biraq, barýǵa bolmaıtyn akadıa* bolǵany ǵoı. Ol juqa shapanyn túımelep, súıekten óter sýyq jelge qamsaý jasaǵan boldy.
Sýbı sıgaret dúkeninde kıim-keshegi muntazdaı bireýdiń temeki tamyzyp jatqanyn kórdi. Ol dúkenge kirerde, jibek qol shatyryn bosaǵaǵa súıeı salǵan edi. Sýbı tabaldyryqtan attaı berip, jibek qol shatyrdy alyp, eshtemege kóńil aýdarmastan qaıta shyqty. Temeki tamyzyp turǵan adam artynan qýa shyqty.
– Menyń qol shatyrym, – dep aıǵaılady álgi adam.
– Oho, solaı ma? – dep Sýbı mazaqtaı til qatty. Sýyq qoldyǵynyń ústine qorlaý qylmysyn qospaqshy ǵoı baıaǵy, – jaraıdy, saqshy shaqyrmaı ne ǵyp tursyń? Solaı, men aldym. Mynaý seniń qol shatyryń! saqshyny nege shaqyrmaı tursyń? Áne, anaý buryshta bireýi tur.
Qol shatyr ıesiniń júrisi kibirtikteı qaldy, Sýbı da baıaýlady, ózi de tuspaldap tur, taǵdyr bunymen taǵy bńr ret betpe-bet keldi. Anaý saqshy bul ekeýyne qyzyqtaı qarap turǵan shyǵar.
– Solaıy, solaı ǵoı, – dedi jibek qol shatyrıesi, – anaý, aıtpaqshy, keıbir kezderi osyndaı uǵyspastyq bolyp turatynyn óziń de bilesiń ... men ... myna qol shatyr seniki bolsa aıypqa buıyra kórme ... tańerteń men muny asqanadan taýyp alyp edim ... ózińdiki ekenin tanyǵan bolsań, onda, seniń aıypqa...
– Árıne, meniki! – dedy Sýbı yzbarlana.
Jybek shatyrdyń áýelgá ıesi nazalana jaıyna ketti, anaý saqshy dedekteı júgirip baryp, keshtik múrásám plashyn jamylǵan, shashy sap-sary, soıqıǵan áıeldi qoltyqtap, kósheniń eki baǵytynan keletin mashınalar qaǵyp ketpesin dep, joldan ótkizip bara jatty.
Sýbı shyǵysqa bettep, qaıta-qaıta jóndelgendikten oıqy-shoıqy bolyp qalǵan bir kóshege tústi. Ol ashý men yzadan jarylardaı bolyp, jibek qol shatyrdy álde bir áńgekke laqtyryp jiberdi. Anaý bastaryna dýlyǵa kıip, qoldaryna saqshy taıaǵyn ustaǵan nemelerdi kúbyrleı boqtap keledi. Bar nıetimen zań toryna túskisi-aq keldi ǵoı bul jigittiń, al analar buny eregeskendeı máńgi qatelik ótkizbeıtin patshadaı* kóretin sıaqty ma, qalaı?
Aqyry Sýbı shyǵys raıonǵa jalǵasatyn bir kóshege keldi. Shyraqtary bozara syǵyraıyp, emis-emis aıǵaı-shý estilgendeı bolady. Ol kósheni boılap Madeson alańyna qaraı júrdi, onyń úıi baqshadaǵy uzyn oryndyq qana bolǵanymen, úıge qaıtý deıtin túısik ony osynda alyp keletin edi.
Alaıda, qulaqqa urǵan tanadaı jym-jylas bir buryshqa kelgende, Sýbı toqtaı qaldy, bul arada bir kóne shirkeý bar edi, úlgisi eski, ybyrsyp jatqandaı kórinetin tas qabyrǵaly qurylys bolatyn. Maıda sáýle solǵyn qara kók áınekterden salqyn sáýlesin shashyratady. Organshynyń kúısandyqta jeksenbilik madaq – ahıda jyryna mashyqtanyp jatqany kúmánsiz edi. Jaǵymdy da, kóńildi kúı áýeni Sýbıdyń boyyn balqytyp, eliktirgeni sonsha, ony buranda reýishti reshetkaǵa jelimdeı tartyp jabystyra tústi.
Aspan kógine tolyqsı aı kóterildi, sút sáýle tógilip, tynyshtyq uıyǵandaı. Júrginshiler men kólikter de saıabyrlaǵan. Dódege astyna uıa salǵan kezegen torǵaı uıqy suraǵandaı sanda bir dybys shyǵaryp qoıady. Dál osy bir sát aýyldaǵy shirkeý barqynynyń tirliginen aýmaı qalǵan. Kúısandyqta oınalǵan ahıda jyr temir qorshaýǵa súıenip turǵan Sýbıdyń júrek qylyn terbedy. Ol buryn aıalaıtyn anasy, hosh ıisti roza, murat- tilek, dos-jaran jáne kinasiz oı-qıal men kirsiz kóılegi bar zamanda, ahıda jyryna tótenshe qanyq bolatyn.
Sýbıdyń sezimshil júregi eski shirkeýmen ózi de ańdamdaǵan belgisiz halde basqa bir álemge boı usynyp, jan sezimi ǵajaıyp bir tolqynys ishinde ózgeshe ózgerip sala berdi. Taban astynda uıqydan oıanǵandaı óziniń tereń ıirimge batyp ǵumyryn tozdyrǵanyn, arsyz nápsige shyrmalyp, kúder úze toryqqanyn, aqylynan aljasyp kúıki tartqanyn sezindi. Mine osylar onyń bar tirligi bolyp qalǵan edi.
Osy shaq jan saraıynyń jańarýy, ony sheksiz shattyqqa boledi. Bir túrli alyp ushqan ári qýatty tebirenis ony keraǵar ómirmen maıdandasýǵa shabyttandyryp, jigerin janyǵandaı boldy. Ol ózin quıdan qutqarýy, ózin ıektegen azezildi jeńýi kerek. Eshten kesh jaqsy, áli ýyljyǵan jas, kezindegi murat, jigerin qaıta tabýy ári buljytpaı ustanýy tıis. Kúısandyqtyń aıbyndy da ásem áýeni onyń jan júreginiń tereń túkpirinde bir maıdan tóńkeris jasaǵan edi. Erteń, ol qaınaǵan saýda kóshesine baryp jumys taýyp isteıdi. Teri buıymdaryn ımport etetin bir saýdager buny baıaǵyda júrgizýshi etip jaldaǵan bolatyn, erteń sony izdep taýyp, sol jumysyn jalǵastyrady. Ol sóıtip egeı, aıtýly tulǵaǵa aınalady. Ol...
Sýbı bileginen kelip bireýdiń ustaǵanyn sezdi, jalt qarap edi, saqshynyń ońine kózi tústi.
– Bul jerde neǵyp tursyń ? – dedi saqshy.
– Eshteńe , – dedi Sýbı.
– Onda maǵan iles, – dedisaqshy.
Erteńine tańerteń, saqshy mekemesi sotynyń sýdıasy mynadaı úkimdi jarıalady:
«Belaıkver aralyna, ush aıǵa...»
«Juńgo-shetel áńgimelerinen jaýharlar» jınaǵynan
4 jeltoqsan 2012jyl
*Sezar – Rım bıleýshisi, saıasatker. Blýton basshylyǵyndaǵy respýblıkashyl aqsúıekter jaǵynan qastandyqpen ólgen. Blýton – Rım aqsúıekshilder tobynyń saıasatkeri, Sezardy óltirgen bas qandyqol, keıin Gresıaǵa qashyp baryp, Antonıdan jeńylgen soń, ózin ózi óltirgen.
*Nú-ıorkózenindegi bir kishkene aral, aralda túrme bar.
*Amerıkadaǵy Plorıda shtatynyń shyǵys tústigindegi qalashyq, qysqy saıahatqa taptyrmaıtyn jer.
* Tústik Evropanyń Jerorta Teńizi jaǵalaýyndaǵy raıon. Fransıanyń shyǵys tústigi men Italıanyń batys teristigi.
Daıyndaǵan: Bulǵyn Sýsar
