Aǵymdaǵy jyldyń qyrkúıeginde Halyq bank Qazkom úshin ótemaqysyn tólep bitkendigi belgili bolǵan. Oǵan qosa bank Qazkomnyń ózgelerden alǵan qaryzdaryn jabýǵa qyrýar qarjy jumsaǵan edi. Al qarashada Halyq bank tarapy taǵy bir qıynshylyqpen betpe-bet keldi. Áleýmettik jeliden Qazkomnyń bankrottyqqa ushyraǵandyǵy týraly jalǵan málimet tarap ketken. Osy oraıda Kapital.kz saıty Qazkom basshylyǵynyń ókili Ýlf Vokýrka men Halyq banktiń basshysy Úmit Shaıahmetovamen tildesken. Bul jóninde Qamshy.kz aqparat agenttigi jazady.
— Qarashanyń basynda WhatsApp arqyly Qazkomnyń josparlanǵan bankrotqa ushyraýy týraly qaýeset tarap ketken bolatyn. Ol kezde bank tarapy bul aqparattyń negizsiz ekendigin jáne qaýeset taratqandardyń kim ekendigin anyqtaý úshin quqyq qorǵaý organdaryna málimdelgeni aıtylǵan. Sizdiń oıyńyzsha, jalǵan aqparattyń tarap ketýine ne sebep?
Ýlf Vokýrka: Bankrottyq jóninde aıtar bolsaq, bizdi Bank RBK-men shatastyryp alǵan sıaqty. Óıtkeni Qazkom jónindegi habarlamada Bank RBK da atalǵan edi ǵoı. Esterińizde bolsa bul aqparat Bank RBK men Qazaq Banki birikpeıtin boldy, degen aqparat tarap, eki apta ótkennen keıin paıda bolǵan.
— Jalǵan aqparat týraly quqyq qorǵaý organdaryna habarladyńyzdar, osy jóninde aıtsańyz:
Ýlf Vokýrka: Rasynda da biz quqyq qorǵaý organdaryna habarlastyq. Zań boıynsha, biz osylaı jasaýǵa mindetti bolatynbyz. Biraq osy ýaqyt aralyǵynda Qazkomǵa salynǵan depozıtterdiń jappaı alynyp jatqanyn baıqadyq. Bul qaýeset 3 qarashada, ıaǵnı kóptegen kompanıalar jumysshylarǵa jalaqy bólgen kezde tarap ketti. Ol demalys kúnderine túsip turǵannan keıin, klıentterdiń aqshany sheship alýy ulǵaıatyndyǵyn kútken edik. Osy jaǵdaıda qarjy jetispeı qalmasy úshin Halyq bankpen birlese otyryp, bankomattardaǵy aqsha qoryn ádettegiden 10%-ǵa joǵary etip qamtamasyz ettik. Osy arada qorqynyshqa salynyp, depozıtterin sheship áketken salymshylar Kazkomǵa qaıta oralyp jatyr.
Úmit Shaıahmetova: Bizdiń klıentter tarapynan eshqandaı ózgerister baıqalmady jáne salymshylar depozıtterin alýǵa kelgen joq.
— WhatsApp-tan taralǵan málimetter boıynsha júrgizilip jatqan tergeýdiń qaı satyda ekendiginen habardarsyz ba?
Ýlf Vokýrka: Ókinishke oraı, joq.
— Qazirgi ýaqytta Qazkomnyń satylymy jónindegi mámileler júrip jatyr ma?
Ýlf Vokýrka: Qazkomdy satyp alý jónindegi usynystar kelgenin estigen joqpyn, onyń ústine bankti satyp alatyndardyń naqty maqsaty bolýy kerek. Qazkomdy baǵalaý úshin qanshama sharalar júrgizýge týra keletindigin bilesiz be? Sondyqtan Halyq bankpen júrgizilip otyrǵan kelisimshart jarty jyldan astam ýaqytqa sozyldy.
Úmit Shaıahmetova: Bizge Qazkomdy satyp alamyz degen usynystar túsken joq jáne dırektorlar keńesinde de bul másele kóretilgen joq.
— Halyq banki zeınetaqy aktıvin basqarý úshin Qazaqstandaǵy basqarma kompanıalaryn da tartpaq ekeni belgili. Osyǵan qatysa alatyn enshiles qurylymdaryńyz bar ma?
Úmit Shaıahmetova: Ia, árıne enshilesimizdiń BJZQ-n basqarýǵa qatysýyn qalaımyz, biraq qazir ondaı naqty sheshim shyqqan joq.
— Buryndary zań boıynsha jeke tulǵalardyń kredıti alynǵanda bank memleketke jeke tabys týraly salyq tóleıtin edi. Al salyqtan ýaqytsha bosatý 2014-2015 jyldary tek zańdy tulǵalar úshin ǵana ruqsat etilgen.
Úmit Shaıahmetova: 2018 jyldyń qańtarynan bastap, jeke tulǵalar alatyn kredıtter úshin ataýly jeńildikter bólinedi. Kelesi jyldan bastap bankter jeke tulǵanyń nesıesin tizimge qosqanda 10% salyq tóleıtin bolady. Biz osy artyqshylyqty kópten beri suradyq, aqyr sońynda degenimizge jettik. Buryn biz nesıe bereshegin tek bankrotqa ushyraǵan nemese qaryz alýshynyń ólimine baılanysty ǵana jaza alatyn edik.
— 2016 jyly sizder bankterdiń «qatań ekonomıa rejiminde bolatynyn» aıtqan edińiz. Osy jyly Halyq bank top-menedjerleriniń syıaqylaryn tómendetý josparda bar ma?
Úmit Shaıahmetova: Joq, ondaı kútilmeıdi, sebebi biz jaqsy jumys istep jatyrmyz. Bir aıta keterligi, buryndary Qazkom top-menedjerlerge 7 mıllıard kóleminde syıaqy beretin, al qazir ol joıyldy. Osy úshin 2017 úshinshi toqsanynda Qazkomnyń operasıalyq shyǵyny azaıdy. Jalpy alǵanda, bank qazir turaqtaldy jáne qyzmetkerler burynǵydan da jaqsyraq, bar yntasyn salyp qyzmet etýde. Máselen, senbi kúni de top-menedjerler men basshylyq ókilderi jumysqa shyǵady. Men ózimniń orynbasarlaryma keshki 19.00-den erte jumystan shyǵýǵa ruqsat etpeıtinimdi aıttym. Orynbasarlarym 19.00-ge deıin jumysta otyratynyna senimdimin jáne bul artyq saǵattar tólenbeıtinin eskere ketkim keledi. Óıtkeni jyl aıaqtalýda jáne bank qyzmetkerleri úshin bul óte qarbalas ýaqyt. Oǵan qosa banktiń bolashaq jospary týraly máseleni qarastyryp jatyrmyz.
— Qazkomnyń aksıalar paketin Keńes Raqyshevtan satyp alǵany belgili. Ol Qazkom basshylyǵyna tikeleı qatysady ma?
Úmit Shaıahmetova: Qazirgi ýaqytta qatyspaıdy.
— Ol janama basqarýǵa, basshylyqqa keńes bere alady ba?
Úmit Shaıahmetova: Joq.
