Bıyl 26 aqpanda prezıdent Nursultan Nazarbaev «Parlament pen Úkimettiń jumysy tek qazaq tilinde júrgizilýi kerek» dep naqty tapsyrma bergen bolatyn. Osyǵan baılanysty Qamshy.kz aqparat agenttigi Bas prokýratýraǵa resmı saýal joldaǵan edi. Araǵa aı salyp, jaýap keldi.

«Prokýratýra týraly» QR Zańynyń 6-babyna sáıkes, prokýratýra memlekettik mekemeler men ózge de uıymdardyń zań sheńberinde áreket etýin qadaǵalaıdy. Onyń ishinde til zańnamasy talaptarynyń oryndalýyna baqylaý jasaý da prokýratýranyń quzyretinde.

«Qamshy» portalyna joldaǵan hatynda Bas prokýratýranyń baspasóz qyzmeti: «QR Konstıtýsıasy boıynsha memlekettik uıymdarda jáne jergilikti ózin-ózi basqarý organdarynda orys tili resmı túrde qazaq tilimen teń qoldanylady», - degen sózge erekshe ekpin beripti.

Resmı hattyń orta tusynda: «Memlekettik tildi bilmeý úshin QR Zańnamasynda eshqandaı jaýapkershilik qarastyrylmaǵan», - dep eleýsizdeý ǵana jazylypty. 

Bul neni bildiredi? Bul Elbasy buıryǵynyń eshqandaı da zańdyq kúshi joq, nebári hattamalyq tapsyrma ǵana ekenin bildiredi.

Aqıqatyna júginsek, osy ýaqytqa deıin memlekettik bılik bir bólek te, memlekettik til bir bólek, árqaısysy ózinshe tirlik keship keldi. Qazir de jaǵdaı túzelip ketkeni shamaly. Tek prezıdenttiń pármeninen keıin seń qozǵalǵandaı kóringen.

«Endeshe munsha baıbalam salatyndaı ne boldy?», - deıtin shyǵarsyz. Onyń mánisi bar. Oılap qarańyz, prezıdenttiń tapsyrma bergenine bir aıdan endi asty. Shendiler sóz taba almaı qınalsa da, tilderi kelmeı tutyqsa da, áıteýir qal-qaderinshe qazaqsha sóılep júr (biren-saran oryssha sóıleıtinder bar, olardy kelesi maqalamyzda jipke tizip beremiz). Alaıda birer aıdan soń bul bastamanyń da umytylýy (naqtyraq aıtsaq, umyttyryp jiberýi) ábden múmkin. Sol kezde Úkimet pen Parlamenttiń qaıtadan oryssha saıraı jónelmesine kim kepil?

Qazirdiń ózinde Úkimet pen Parlament otyrysynda bolmasa, ózge jıyndarda oryssha shúldirleıtin basshylardy kórip júrmiz.

Sonymen, Bas prokýratýranyń jaýabynan uqqanymyz – qazaqsha sóılemeıtin sheneýnikterge eshkim shara qoldanbaıdy. Memlekettik qyzmetkerler memlekettik tildi bilmegeni úshin qyzmetinen qýylmaıdy, jyly ornynan aıyrylmaıdy.

Nursultan Nazarbaev eki jyl buryn resmı mekemelerde memlekettik, ıaǵnı qazaq tilinde ǵana jaýap berý úrdisin synaǵan edi. 2016 jylǵy 16 aqpanda Almatydaǵy bir jıynda: «Maǵan jetken aqparattar boıynsha, orys tildi adam mekemelerge baryp oryssha sóılese, ol qazaqsha jaýap alady. Kim buǵan ruqsat berdi? Prokýratýra nege Qazaqstan zańdarynyń buzylýyn teksermeıdi? Eger ol oryssha ótinish jasasa – orys tilinde jaýap alýy tıis…» degen bolatyn. Prezıdenttiń pikirinshe, bılik ókilinen ótinish jasaǵan tilde jaýap ala almaý — «zańsyzdyq». Nazarbaevtyń bul sózin áleýmettik jeli qoldanýshylary túrlishe qabyldap, árqalaı túsinikteme bere bastaǵan.

Memlekettik organdar da Elbasynyń bul pikirin sol sátte ilip áketken bolatyn, al Elbasynyń Úkimet otyrysy qazaq tilinde ótkizilýin tapsyrýy qyzý talqyǵa túsken joq. 

Al Úkimet pen Parlamenttiń bir kúnde til syndyrǵany ýaqytsha, naýqandyq qubylys bolýy yqtımal. Jalpy bizdegi jaqsy úrdisterdiń ǵumyry qysqa keledi. Sondyqtan prezıdent tapsyrmasyn zań júzinde shegelep qoıýymyz kerek. Áıtpese qazaq tilin shetke qaǵyp, orys tilin ozdyrǵysy keletinder áli kóp.