Halyqtyq jáne sándik-qoldanbaly ónerdiń búkilreseılik mýzeıi Qazaqstan Respýblıkasy Ulttyq mýzeıimen birlesip, halyqaralyq «Altyn adamnyń álem mýzeılerine sherýi» atty joba aıasynda «Uly dala murasy: zergerlik óner jaýharlary» kórmesin ashty, dep jazady Qamshy.kz aqparat agenttigi QR Mádenıet jáne sport mınıstrliginiń baspasóz qyzmetine silteme jasaı otyryp.

Qazaqstan men Reseı arasyndaǵy eki jaqty mádenı-gýmanıtarlyq yntymaqtastyq barlyq baǵyttarda jáne oń nátıjelermen damyp keledi. Ári, atalmysh eki el arasyndaǵy yntymaqtastyq ózara yqpaldastyqtyń ozyq úlgisi bolyp tabylady.

«Altyn adamnyń álem mýzeılerine sherýi» halyqaralyq kórme jobasynyń negizgi maqsaty sheteldik kórermenderdi erte temir dáýirindegi Eýrazıa Uly Dala beldeýiniń mádenı murasymen tanystyrý bolyp tabylady. Kórmede QR Ulttyq mýzeıi qorynan VII-İİİ ǵasyrlarǵa jatatynaltyn buıymdar koleksıasy men Esik qorǵanynan tabylǵan saq jaýyngeri tolyq kıimmen tanystyryldy.

Kórmeniń negizgi eksponaty - 1969 jyly Almaty qalasynan shyǵysqa qaraı 50 shaqyrym jerdegi Esik qorǵanynan belgili arheolog Kemal Aqyshev basqarǵan arheologıalyq ekspedısıada tabylǵan «Altyn adam». Kósemniń kostúmi men bas kıiminiń barlyq áshekeıleri kıimge tigilgen kezekpen ózgerissiz saqtalǵan. Barlyq áshekeıler óner týyndysy jáne skıf-sibir ańdyq stıliniń eskertkishterine jatady. Búginde «Altyn adam» búkil álemge tanymal jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń sımvoly bolyp sanalady. Arheologtar «Altyn adamnyń» jerleý kamerasynnan 4800-ge jýyq áshekeıler tapqan. Bul buryn-sońdy tabylǵan qorǵandar ishindegi Mysyr perǵaýyny Týtanhamonnyń qabirinen keıingi eń kóp altyn áshekeıler tabylǵan qorǵan bolyp sanalady.

Kórmeniń saltanatty ashylý rásiminde sóz sóılegen Qazaqstannyń Reseı Federasıasyndaǵy Tótenshe jáne ókiletti Elshisi Imanǵalı Tasmaǵambetov kelýshiler nazaryna usynylyp otyrǵan artefaktiler saq mádenıetiniń zoomorftyq «ań» stılin pash etetindigimen biregeı sanalatyndyǵyn basa aıtty. «Sizderdi osynaý kórmede qarsy alý biz úshin úlken mártebe. Bul kórme biregeı sanalady. Sebebi Esik qorǵandar kesheni men «Altyn adam» – bul elimzidiń eń myqty tarıhı-mádenı eskertkishteriniń biri. Qazirgi Qazaqstan aýmaǵy – bul 8 ǵasyrdan bastap bizdiń zamanymyzǵa deıin saq mádenıetiniń qalyptasyp, odan ary damyǵan keńistigi. Kóshpeliler, saqtar osynaý mádenıettiń tasymaldaýshylary retinde óte baı tarıhı mura qaldyrdy. Degenmen, ókinishke oraı aýmaly-tókpeli zaman sol artefaktilerdiń azdaǵan bóligin ǵana búgingi kúnge deıin saqtaýǵa múmkindik berdi. Aıta keterligi, «Altyn adam» 4 myń altyn buıymdar túrinde tabyldy. Bul Esik kesheni qorǵandarynyń qaptaldaǵy qorymynyń birinen ǵana alynǵan buıymdar", – dedi Elshi.

«Uly dala murasy: zergerlik óner jaýharlary» atty arheologıa salasyndaǵy Týtanhamon qorǵanymen ǵana salystyrýǵa bolatyn  «Altyn adamnyń» kórmesi bizdiń mýzeıimizde QR Ulttyq mýzeıiniń uıymdastyrýymen alǵash ret ashylyp otyr.Kórme arheologıalyq mazmunymen ǵana emes, joǵary deńgeıde daıyndalǵandyǵymen de erekshelenedi. Halyqtyq jáne sándik-qoldanbaly ónerdiń búkilreseılik mýzeıinde ótip jatqan bul kórme kelgen kórermenderge qýanysh syılaıdy dep oılaımyn», dedi Halyqtyq jáne sándik-qoldanbaly ónerdiń búkilreseılik mýzeıiniń dırektory E. V. Tıtova.

Halyqaralyq «Altyn adamnyń álem mýzeılerine sherýi» atty joba aıasynda uıymdastyrylyp otyrǵan «Uly dala murasy: zergerlik óner jaýharlary» kórmesinde tanystyrylatyn zergerlik óner týyndylary – Eýrazıanyń dalalyq mádenıetiniń ózindik stıli men erekshelikterin beıneleıtin áshekeı-buıymdar men bizge aty belgisiz tarıh tereńinde qalǵan sheberlerdiń qoldarynan shyqqan týyndylardyń bir bóligi ǵana.

RF mınıstrligi mádenı mura departamentiniń dırektory Iý. A. Evtúhın:«RF Mádenıet mınıstrligi otandyq mýzeılerdiń TMD elderi mýzeılerimen ózara qarym-qatynas ornatýǵa erekshe kóńil bólip otyr. VI Halyqaralyq forým aıasynda Qazaqstan 2018 jyly strategıalyq seriktes boldy.Biz búgingi kórmeden eki el arasyndaǵy yntymaqtastyqtyń jemisin kórip otyrmyz» dedi.

 «Altyn adamnyń álem mýzeılerine sherýi» halyqaralyq kórme jobasynyń marshrýty Shyǵys Azıa (Japonıa, Koreıa), Ońtústik Shyǵys Azıa (Qytaı), Evropa (Avstrıa, Fransıa), sonymen qatar Reseıdi jáne Amerıka Qurama Shtattaryn qamtıdy. Júzege asyrý merzimi: 2018-2021 jyldar.

 «Altyn adamnyń álem mýzeılerine sherýi» jobasy Elbasy N. Á. Nazarbaevtyń bastamasymen  jolǵa qoıylǵan «Rýhanı jańǵyrý» baǵdarlamasy aıasynda júzege asyrylyp otyr. Bul jobany uıymdastýyrý úshin úlken jumystar atqaryldy. Búgingi kórme eki eldiń ejelden qalyptasqan kórshilestik nıetin jáne kásibı senimdilikti bildiretin aıtýly sharalardyń biri bolyp tabylady», dep atap ótti QR Mádenıet jáne sport mınıstrligi Tilderdi damytý jáne qoǵamdyq-saıası jumystar komıteti basshysynyń orynbasary M. K. Saǵymbaeva.

Sonymen qatar 2018 jyly «Altyn adamnyń álem mýzeılerine sherýi» Halyqaralyq kórme jobasy Ázirbaıjan Respýblıkasynyń Ulttyq mýzeıinde (Baký q. Ázirbaıjan), Shensı provınsıasy Tarıhı mýzeıinde Sıan q. QHR), Gdansk Ulttyq mýzeıinde (Gdansk q. Polsha) jáne Koreıa Ulttyq mýzeıinde (Seýl q. Koreıa) ótkiziledi dep josparlanyp otyr.

2019 jyly atalmysh kórmeni Japonıa, Grýzıa, Ulybrıtanıa, Ispanıa jáne Túrkıa memleketteriniń mýzeılerinde ótkizý josparlanyp otyr.

2020 jyly AQSH, Italıa, Avstrıa, Fransıa jáne Germanıa mýzeılerinde ótkizý josparlanǵan.

2021 jyly Halyqaralyq kórme jobasy Gran-Pale Ulttyq mýzeıler birlestiginiń (Fransıa) jáne Avstrıa kórkemóner mýzeıiniń zaldarynda tanystyrylady.

Atalǵan kórme aıasynda t.ǵ.d., profesor Z.S.Samashevtyń, QR Ulttyq mýzeıi ǵylymı hatshysy, t.ǵ.k. Z.K.Sýraganovanyń, QR Mádenıet jáne sport mınıstrligi Tilderdi damytý jáne qoǵamdyq-saıası jumystar komıteti basshysynyń orynbasary M. K. Saǵymbaevanyń,RF Mádenıet mınıstriniń birinshi orynbasary V.V. Arıstarhovtyń, Halyqtyq jáne sándik-qoldanbaly ónerdiń búkilreseılik mýzeıi dırektory E.V.Tıtovanyń, Lomonosov atyndaǵy Máskeý Memlekettik ýnıversıtetiniń arheologıa kafedrasynyń meńgerýshisi t.ǵ.d., profesor A.R. Kantorovıch jáne Halyqtyq jáne sándik-qoldanbaly ónerdiń búkilreseılik mýzeıiniń bas keńesshisi G.B. Andreevanyń qatysýymen pres-konferensıa ótkizildi.

«Uly dala murasy: zergerlik óner jaýharlary» kórmesi 2018 jyldyń 13 mamyryna deıin jalǵasady.