Atyraýda Parlament Senaty Konstıtýsıalyq zańnama, sot júıesi jáne quqyq qorǵaý organdary komıtetiniń elimizdegi medıasıa salasyn damytý máseleleri boıynsha kóshpeli otyrysy ótti. Depýtattar Qazaqstandaǵy medıasıa ınstıtýtyn damytý máselelerin talqylady.
Komıtet tóraǵasy Georgıı Kımniń aıtýynsha, medıasıany damytý jóninde buǵan deıin de dóńgelek ústelder uıymdastyrylǵan. Bul jolǵy kezdesýdiń maqsaty – medıasıa máseleleri týraly zańǵa ózgertýler men tolyqtyrýlar engizý boıynsha zań jobasyn talqyǵa salý.
Atyraý oblysynyń ákimi Nurlan Noǵaev ortaǵa salynǵan taqyryptyń mańyzdylyǵyn atap ótti. Qazir Atyraý oblysynda 40 kásibı jáne 10 kásibı emes medıator jumys isteıdi. Oblystaǵy ákimdikter janynan 38 medıasıa kabıneti, Dostyq úıinde, kásipodaq ortalyǵynda bir kabınetten ashylǵan. Qalalyq sotta da eki kabınet bar.
Jumys babyndaǵy kezdesýde QR Joǵarǵy Sotynyń sýdıasy Ulbosyn Súleımenova jetildirilgen jobanyń basty usynystaryna toqtaldy.
-Aıta ketý kerek, daýlardy sotqa deıin retteý baǵyttary boıynsha tıimdi mehanızmder jasaldy. Kóptegen daýlar medıatorlardyń, advokattardyń retteýimen, arbıtrajda sotqa jetken joq. Sottarda taraptardyń kelisýi, qýynymnan bas tartý, talap etýshiniń aryzy boıynsha talaptardy qaraýsyz qaldyrýǵa qatysty jumysy toqtatylǵan ister sany kóbeıdi, - dedi Ulbosyn Súleımenova.
Kezdesýge qatysýshylardyń pikirlerinshe, quqyqtyq mádenıet, adamdardyń mentalıtetine qatysty qalyptasqan tujyrymdar ózgere bastaǵan, daýdy sottan tys kelissózder júrgizý arqyly da sheshýge bolatynyn túsine bastady. Bitimgerlik rásimderdi ózekti etý úshin Joǵarǵy Sot sottarda pılottyq jobalar uıymdastyryp júr.
-Bul - daýlardyń keıbir sanattary boıynsha medıasıanyń mindetti rásimderin engizý jónindegi pılottyq joba. Mamyr aıynan beri «Túngi sot» pılottyq jobasy iske qosyldy. JKO qatysýshylardyń materıaldyq talaptaryn sheshý kezinde keltirilgen shyǵyndy óteý jaıly másele azamattyq proseste emes, kelisim jasaý arqyly ákimshilik proseste sheshiletin bolady, - dedi Joǵarǵy Sot sýdıasy. – «Otbasylyq sot» pılottyq jobasy bastaldy. Qoldanystaǵy zańǵa daýlardyń qylmystylyǵy, mindetti medıasıaǵa qatysty da túzetý engizý kerek bolady.
Otbasylyq daýlar boıynsha mindetti medıasıa tıimdiligin kórsetti. Jyl basynan beri 8 703 is (15,1%) taraptardyń tatýlasýyna baılanysty toqtatyldy. Pılottyq sottarda psıhologtar men medıatorlar ata-analarǵa neke buzýdyń quqyqtyq saldary, onyń balanyń alǵa qaraı damýyna áseri týraly keńes beredi.
Joǵarǵy Sot kámelettik jasqa tolmaǵandardyń múddeleri kóteriletin qylmystyq isterdiń jekelegen sanattary boıynsha jáne ákimshilik isterde is sotqa túspesten buryn, prosestiń bastapqy kezeńinde mindetti medıasıa kerek dep esepteıdi.
-Biz Joǵarǵy Sottyń «Sottan tys jáne sotta tatýlasý» jobasymen jumys isteımiz jáne onyń nátıjeleri ádil sotqa, zańnyń ústemdik qurýyna degen senimdi arttyrýǵa oń yqpal etedi dep esepteımiz. 2018 jyldyń 1 shildesindegi jaǵdaı boıynsha, aımaqtarda 21 tatýlasý ortalyǵy, 697 tatýlasý kabıneti (medıasıa) ashyldy, - dep atap ótti Ulbosyn Súleımenova.
Senat depýtaty Vladımır Volkov: «Medıasıa týraly zań 2011 jyly qabyldandy, kóp jaıttardy qaıta retteý qajet»,- deıdi.
-Muny moıyndaýymyz kerek. Qazir elimiz boıynsha 371 kásibı medıator jumys isteıdi. 3 myńnan astam medıator kásibı emes. Osy kásibı emes degen ataýdy qoǵamdyq medıator dep aýystyrý kerek. Ár túrli uıymdar bar oqytatyn, sertıfıkat beretin, biraq biryńǵaı ortalyq joq. Olardyń qalaı oqytyp jatqanyn bilmeımiz, sondyqtan alda turǵan mindetterdiń biri – solardyń bárin ortaq bir iske jumyldyrý. Mysaly, baǵalaýshy, advokat, notarıýstar boıynsha osyndaı jumystar júrgizildi. Qıyn boldy, biraq ortaq júıege keltirdik. Qazir olardyń jalǵyz retteýshisi bar, jeke, túsinikti, ashyq jumys isteıdi. Osy mańyzdy ınstıtýtty damytý kerek, - dedi Vladımır Volkov.
Talqylanǵan taqyryp boıynsha oılary men usynystaryn Qazaqstan halyqtary Assambleıasy Tóraǵasynyń orynbasary Leonıd Prokopenko, senator Sársenbaı Eńsegenov, «Medıasıany damytý ortalyǵy» RQU quryltaıshysy Nazym Tólekeevalar da aıtty.
Kezdesýdi QR Parlament Senaty Konstıtýsıalyq zańnama, sot júıesi jáne quqyq qorǵaý organdary komıtetiniń tóraǵasy Georgıı Kım qortyndylady.
-Medıasıa – qoǵamdaǵy agresıany joıý men daýlylyq aıasyn taryltý quraly. Onyń jumys isteýi úshin mehanızm daıyndaý – mindetimiz. Medıasıa kásipkerlik qyzmetke jatpaǵanymen, báribir naryq turǵysynan qaraý qajet. Medıasıa naryǵyn anyqtaý kerek, - dep atap ótti Georgıı Kım. – Beınelep aıtsaq, qazir medıasıaǵa kelip jatqan quqyqtyq qatynastar sany. Bir medıator qansha medıatıvtik rásim oryndaı alatynyn anyqtaý kerek. Elimizde medıasıa ınstıtýtyn damytý úshin naqty jumys jasalýy tıis. Atyraýda ótken bul kezdesý keıin Parlamentte talqylaıtyn kóptegen suraqtardy belgilep berdi dep oılaımyn.
