JANJAL QALAI BASTALDY?

Aqpannyń 14-i Kashmırdiń Úndistanǵa tıesili aımaǵyndaǵy Pýlvama qalasynda jarylǵysh zat salynǵan kóliktegi jankeshti 70-ten astam úndistandyq ásker mingen avtobýsqa baryp soǵylǵan. Jarylystan 45 úndistandyq áskerı qyzmetker mert boldy. Shabýyldy Pákistanda ornalasqan "Jaısh-e-Muhammed" ("Muhammed paıǵambardyń áskeri") ıslamshyl toby moınyna aldy.

Úndistan taraby jarylysty 20 jastaǵy Kashmır turǵyny jasaǵanyn habarlady. Al óz-ózin jarǵan jigittiń ata-anasynyń aıtýynsha, balalary úsh jyl buryn úndistandyq áskerılerden taıaq jep, keıin dinı toptarǵa qosylǵan. Úndistan taraby jankeshtiniń áke-sheshesiniń aıtqanyna qatysty pikir bildirmedi.

Resmı Delı bul shabýylǵa Pákistan bıliginiń qatysy bar dep aıyptady. Úndistan "jarylysqa Pákistan uıymdastyrǵanyna dálelimiz bar" dep málimdedi.

"Jaısh-e-Muhammed" - Pákistan áskeriniń balasy. Olardy Pákistan áskeri baqylap otyr" dedi Úndistannyń Kashmır aımaǵyndaǵy komandıri Kanval Djıt Dhıllon.

Biraq Pákistan bul aıyptaýdy joqqa shyǵardy.

ÚNDİSTANNYŃ ÁREKETİ

Jarylystan keıin Úndistan qalalarynda narazylyq kúsheıip, kóshege shyqqandar Pákistannyń týyn órtedi. Úndistan Pákistannan keletin taýarlarǵa keden salyǵyn 200 paıyzǵa ósirdi. Buǵan qosa, Pákistan Úndistandaǵy elshisin keńesý úshin elge shaqyryp alǵan. Úndistannyń Pákistandaǵy elshisi de keri qaıtqan.

Úndistan premer-mınıstri Narendra Modı Pýlvamadaǵy shabýylǵa tıisti jaýap beriletinin aıtty. Ol el áskerine Pákistan men Úndistan shekarasynda kez kelgen áskerı qımylǵa ruqsat berdi.

Aqpannyń 17-si kúni úndi polısıasy Úndistanǵa qaraıtyn Kashmır men Djammý aımaǵynda 20 adamdy tutqyndaǵan. Al aqpannyń 18-i kúni Djammýda Úndistan polıseıleri men qarýly toptar arasynda qaqtyǵys bolyp, toǵyz adamnyń mert bolǵany habarlandy. Qaza tapqandardyń beseýi – úndistandyq áskerı, bireýi – turǵyn, úsheýi – "Jaısh-e-Muhammed" tobynyń múshesi. Aqpannyń 19-y kúngi atys kezinde mert bolǵan jergilikti turǵynnyń jerleý rásiminde Kashmır turǵyndary narazylyqqa shyqty.

Úndistannyń Kashmır aımaǵyndaǵy komandıri Kanval Djıt Dhıllon: "Kashmırdegi analardan surarym, terrorlyq toptarǵa qosylǵan balalaryńyzdy keri qaıtaryńyzdar. Olar qarýlaryn tastap, berilsin. Durys jolǵa tússin. Áıtpese qarý kótergenderdiń barlyǵy ajal qushady" dedi.

PÁKİSTAN BILİGİ NE DEDİ?

Pákistan premer-mınıstri Imran Han shabýyldy uıymdastyrýshylar tabylsa, jazalaýǵa daıyn ekenin málimdedi.

"Eger bul shabýylǵa pákistandyq taraptyń qatysy bar ekenine dálel bolsa, bizge berińizder. Biz shara qoldanamyz" dedi Han.

Pákistan premer-mınıstri bul máseleni janjalsyz sheshýge shaqyrdy. Degenmen Han "eger Úndistan qandaı da bir shabýyl jasasa, Pákistan qarap otyrmaıtynyn" málimdedi.

1947 jyly Úndistan men Pákistan Ulybrıtanıadan táýelsizdik alǵan. Sol ýaqytta halqynyń 70 paıyzyn musylmandar quraıtyn Kashmır aımaǵynyń maharadjasy (jergilikti basqarýshy) Harı Sıngh Úndistanǵa qosylý týraly sheshim qabyldaǵan. Osy sheshimnen keıin 1947 jyly Kashmırde Pákistan men Úndistan arasynda soǵys bastalyp, eki jyldan keıin - 1949 jyly BUU bul aımaqty Úndistan men Pákistanǵa bólip bergen.

1965 jyly tamyz-qyrkúıekte Kashmır shekarasynda eki el arasynda ekinshi ret soǵys bastaldy. Bul soǵysqa da BUU aralasyp, qaqtyǵys toqtaǵan.

Djammý men Kashmır shtatynda Úndistannan táýelsizdik alýdy ne Pákistanǵa qosylýdy qalaıtyn separtıstik toptar bar.

Usynǵan: Nazerke Labıhan