"Tańdaý joq! Saılaý sovet kezindegi asqanany eske túsiredi"

/uploads/thumbnail/20190424100633726_small.jpg

Almaty qalasynda "Adil sailay ushin" atty pikir saıys ótti dep jazady Qamshy.kz aqparat agenttigi. Atalmysh sharaǵa qoǵam belsendileri men zańgerler qatysty. Talqylaýdyń basym bóligi aldaǵy ótetin saılaýǵa qatysty zań týraly boldy. 

Alǵashqylardyń biri bolyp sóz sóılegen Dımash Áljanov 1991 jyldan beri saılaý zańnamasy táýelsiz kandıdattarǵa oryn qaldyrmaı, únemi kúsheıip kele jatqanyn tolyq sıpattady. Pikirsaıys óte qyzý ótti. Qatysýshylar belsendi túrde suraq qoıdy. Alaıda ýaqyt shekteýli bolǵandyqtan barlyq suraqtarǵa jaýap berilmedi. 

ádil saılaý úshin

Pikir saıys barysynda "prezıdenttikke úmitker qandaı bolýy tıis, qazaqstandyqtar saılaý kezinde óz quqyǵyn qalaı qorǵaýy kerek, qandaı zańdardy basshylyqqa alyp óz oıyńdy ashyq aıtýǵa bolady" degen suraqtarǵa jaýap berildi. 

Ádil saılaý úshin

Dosym Sátpaev pikir saıys aıaqtalǵannan keıin jýrnalıserdiń suraqtaryna jaýap berdi. Ol "qazirgi Qazaqstandaǵy jaǵdaı Reseıdegi senarıge uqsaıdy degen pikirmen kelisesiz be?" degen suraqqa bylaı dep jaýap berdi: 

— Iá, eske túsiretin, uqsaıtyn keı tustary bar. Biraq qazirgi bolyp jatqan jaıt bıliktegilerdiń  qorqynyshynyń kórinisi. Tipti elbasy óziniń muragerlerine senbeıdi. Al Darıǵa Nazarbaevany senat spıkeri etip taǵaıyndaýyn óz basym Qyrǵyzstandaǵy jaıttarǵa uqsatamyn. Atambaevtyń Sooronbaı Jıenbekovti prezıdenttikke ózi usynǵany esterińizde bolar. Oǵan belsendi túrde kómek kórsetti, qoldaý bildirdi. Al qazir Qyrǵyzstanda belgili bir deńgeıde alaýyzdyq týyndaǵanyn baıqaımyz. Atambaev pen Jıenbekov bir-birine qarsy shyǵa bastady. Al bizdiń elge keletin bolsaq, Nazarbaev Toqaevqa qansha jerden qoldaý bildirgenimen, Darıǵa Nazarbaevany Senat spıkeri etip taǵaıyndaý arqyly belgili bir qaýiptiń aldyn alyp otyr. Elbasynyń bul sheshimi arqyly biz onyń Toqaevqa tolyqtaı senim arta almaǵanyn baıqaı alamyz. Al Reseıdegi jaıt pen bizdiń eldegi jaǵdaıdyń keıbir aıyrmashylyqtary bar. Birinshiden, Pýtın halyqtyń lıderi emes. Tipti onyń Nazarbaev sekildi múmkindigi men ókilettiligi de joq. Reseıde resmı túrde Medvedev jeńiske jetken saılaý ótti. Degenmen Reseı bizdiń eldegi ózgeristerdi baqylap otyr dep oılaımyn. Kerisinshe Reseı bizdiń saıası jaǵdaıdy qaıtalaýy múmkin. Sebebi Nazarbaev ketkennen keıin reseılik basylymdar men ekspertter "Pýtın Nazarbaevtyń áreketin qaıtalaı ma?" degen suraqty qyzý talqylaǵan bolatyn. 

Sondaı-aq tanymal saıasattanýshy Dosym Sátpaev bıliktiń halyqqa tańdaý jasaýǵa múmkindik bermegenin aıtty. 

— Halyq kandıdattardyń tizimin kórip-aq saılaýǵa qatysqysy kelmeı qalady. Qazirgi kandıdattardyń tizimin kórip sovettik kezeńdegi asqana esime túsedi. Buryn sovettik kezeńdegi asqanada tańdaý múldem joq bolatyn. Qazirgi saılaý da sol sekildi. Sonymen birge saılaýǵa jumsalǵan qarajattar bizdiki ekenin de umytpaǵan jón. Sebebi saılaý salyq tóleýshilerdiń qarajatynan ótkiziletin bolady. Bılik saılaýǵa osyndaı qarajat bólip jatyrmyz dep aıtady. Biraq bul bizdiń aqshamyz ǵoı, - deıdi Dosym Sátpaev. 

Dosym Sátpaevtyń aıtýynsha, bıylǵy saılaýda eshqandaı ıntrıga joq. 

— Eshqandaı ıntrıga joq. Ne sebepti Zelenskıı 70 paıyzben jeńiske jetti? Sebebi ıntrıga boldy. Stadıonda debat uıymdastyryldy. Kezinde Poroshenkoǵa daýys berip, kóńili qalǵandar Zelenskııge daýys berdi. Sondaı-aq Donald Tramptyń jeńiske jetýiniń sebebi de sol ıntrıga edi. Sońǵy jyldardaǵy Qyrǵyzstannyń saılaýynda da belgili bir deńgeıe ıntrıga boldy. Halyq naqty kimniń jeńiske jetetinin bilmedi. Al bizde saılaýda kim jeńetini belgili. Barlyq problema osynda bolyp tur, - dep pikir bildirdi saıasattanýshy.  

Sondaı-aq ol Toqaevtyń basqa kandıdattardan aıyrmashylyǵy joq dep esepteıdi. 

— Barlyǵy birdeı. Eshqandaı aıyrmashylyǵy joq. Sebebi olar bir júıeniń kandıdattary. Olar bir júıede jumys istegen. Al halyq eń bolmasa bir nárseniń ózgergenin qalaıdy. Sol sebepti de óz oıyn, óz pozısıasyn ashyq aıtýǵa tyrysady. Menińshe jaqyn arada bılikte ózgeris oryn alady. Bul basqa saıasatkerler aıtqandaı 10-15 jyl ýaqyt almaıdy. Biraq qazirgi bılik eshteńeni ózgertpeıdi. Barlyǵy bılik tranzıti dep aıtyp júr ǵoı. Biraq men úshin Elbasy saıasattan túbegeıli ketkende ǵana bılik tranzıti bastalady. Olar halyqpen betpe-bet qalǵan kezde ǵana burynǵy júıe isten shyǵady, - deıdi Dosym Sátpaev. 

Pikir qaldyrý

Qatysty Maqalalar