Adamzat órkenıetindegi ǵylymı-tehnıkalyq progrestiń alǵysharty metal óndirý boldy. Metal óndirýmen adamzat jylqyny qolǵa úıretti, qural-saımandar jasap egin sharýashylyǵyna den qoıdy. Qarý-jaraqtyń jańa túrlerin paıdalaný arqyly ańshylyq meılinshe tabysty bola bastady. Bul jaıynda Elbasy «Uly Dalanyń jeti qyry» maqalasynda mazmundy baıandaǵan. Sáıkesinshe, Qazaqstanda eń alǵashqy adamdardyń izi qalǵan Jambyl óńirinde de ejelgi metalýrgıanyń damyǵanyn anyq ańǵarýǵa bolatyn qundy jádigerler tabylǵan, dep jazady Qamshy.kz aqparat agenttigi. 

Elbasy maqalasynda aıtylǵandaı Jambyl oblysy aýmaǵynda da taý-ken óndirisiniń oshaqtary paıda boldy. Túrli metal qorytpalarynan jasalǵan turmystyq zattary men qarý-jaraqtarynyń tabylý ata-babalarymyzdyń metalýrgıadan habary bolǵanyn bildiredi. Tarıhshy ǵalymdar Jambyl jerinde metalýrgıa óndirisi qola dáýirinde keńinen qanat jaıaǵanyn málimdeıdi.

–Óńirimizdegi Shý ózeni alqabynda, Hantaýynyń etegi, Shatyrkól aımaǵy, qola dáýirinen bastap metalýrgıa óndirisi damyǵan. Eń alǵashqy ken oryndary da osy aımaqtarda ashylǵan. Arheolog-ǵalym Marıashev atalǵan ken oryndarynda bolyp oblystaǵy metalýrgıa tarıhy qola dáýirinen bastaý alatyndyǵyn ǵylymı turǵydan dáleldep berdi. Bul málimetti tarıhshy ǵalym Karl Baıpaqov ta rastady. Kúni búginge deıin osy mańdaǵy Shatyrkól aımaǵynan mys óndiriledi.

Qola dáýirinen soń adamzattyń temirdi ıgerýimen bastalǵan erte temir dáýirinde de Jambyl oblysynda metalýrgıa jaqsy damydy. Buǵan Jetitóbe men Berikqara obaly qorymdaryndaǵy zırattar men obalardaǵy sapaly óńdelgen temir buıymdary mysal bola alady. Tipti Berikqara obaly qorymynda júrgizilgen arheologıalyq ǵylymı zertteý jumystary kezinde tabylǵan jádigerler qazir Reseıdiń Sankt-Peterbýrg qalasyndaǵy Ermıtajda tur, –deıdi arheolog-ǵalym Saýran Qalıev.

Ǵalymnyń aıtýynsha Berikqaradan tabylǵan er adamnyń belbeýindegi qapsyrmalar tolyǵymen ań stılinde jasalǵan. Máselen arnaıy úlkeıtkish quraldarmen qaraǵanda onda buǵy beınesi baıqalǵan.

Jambyl oblysyndaǵy ejelgi metalýrgıanyń ortalyǵy retinde Taraz qalasynyń mańynda Talas ózeniniń joǵarǵy aǵysynda ornalasqan Jikil qalasynyń aty kóp atalady. Alaıda bul qala ǵylymǵa belgisiz kúıde qaldy. Óıtkeni bul qala ornyna keıinnen Kırov sý qoımasy salynyp ketti.