Senseńizde, senbeseńiz de, kámelettik jastan beri qaraıǵy qazaqstandyqtardyń 90 paıyzy nesıe alyp kórgen. Buryndary  kredıtke júginetinderdiń sany aı saıyn deýshi edik, qazir kún saıyn artyp keledi. Halyqty súlikshe sorǵan bankter bergen qaryzdyń 30 paıyzy tutynyshýlyq maqsatqa jumsalǵan. Halyq ıpoteka men bıznesti qoıyp smartfon, televızor, tońazytqyshty, tipti kıim alý úshin de nesıe rásimdeıtin bolypty. Ony qoıyp tamaqtyń ózin nesıege alyp jeıtin kúıge jettik. Sarapshylar, kredıtti  ońdy-soldy taratýdyń arty jaqsylyqqa aparmaıdy, kerisinshe  kedeıshilikke alyp keledi dep dabyl qaǵýda!  Qaıtpek kerek?! Bul týraly Eýrazıa birinshi arnasy habarlaıdy.

Tutynýshylyq nesıe alý rekordtyq deńgeıden asyp tústi. Bıylǵy 10 aıdyń ishinde turǵyndar 3,9 trıllıon teńgege nesıe alǵan. Arıfmetıkaǵa salsaq, bank bergen barlyq nesıeniń 30 paıyzy tek tutynýshylyq maqsatqa jumsalypty. Iaǵnı, jurt úıindegi árbir zatty qaryzǵa alǵan.  

Dáýrenbek Májıtov,  ekonomıs: "Ásirese kóp stýdentterdiń alatyny ol jańaǵy telefondardy aýystyrý. Qazirgi kezde ókinishke qaraı, kóp stýdentterdiń arasynda basqalardyń arasynda belgili bir aýrý sıaqty".

Bul degenińiz halyqtyń aılyq tabysynan góri bereshek qaryzy kóp degen sóz. Biraq qarapaıym halyq kerisinshe tutynýshylyq nesıeniń kerektigin moıyndaıdy. Óıtkeni  aılyǵy shaılyǵyna jetpeıtin jurt úshin zatty satyp alyp, aı saıyn tólegen áldeqaıda tıimdi.

– "Alǵam kredıtim bar. Aıyna endi bizdiki pensıamen esepteledi. 3 jylǵa 18 myń, 19 myń tóleımin".

– "Aldym. ..... televızor aldym ba. Aı saıyn 16 myńdaı tóledim."

– "Telefon, tońazytqysh. Onyń bárin ózimiz tóledik ıá. Bárin kredıtke aldyq. Onyń bárin ózimiz tóledik. Endi aıyna bólip tóleımiz ǵoı. Ár qalaı baǵasy."

Áleýmettanýshylar  jappaı nesıe alýdy  ǵasyrlyq dertke balaıdy. Bul jerde baıyp jatqan tek bankter, deıdi. Al tıyn tebenin nesıege jusaıtyn halyq  trendke saı bolý úshin sońǵy úlgidegi smartfon, smartteledıdar men ózge de zattardy alýǵa tyrysady. Munda marketıńtiń de áseri bar.

Ramazan Salyqjanov, áleýmettanýshy:

– "Iá shynynda da sońǵy kezderdegi derekterge súıensek, Qazaqstandyqtardyń 90 paıyzdan artyǵy bir nemese birneshe nesıe alǵan. Búgingi kúnde Qazaqstandyqtardyń da basym bóligi kredıtteriniń jartysynyń kóbi azyn-aýlaq dúnıege bir mysaly telefonǵa, televızorǵa nemese bir kıimge jumsalatynyn kórip júrmiz".

Dál osy nesıeler talaı erli-zaıyptylardyń ajyrasýyna da sep bolǵan. Sondyqtan da nesıeni ońdy-soldy berý de durys emes, deıdi sarapshylar.

Nurjan Nurymbetov, QR Eńbek jáne halyqty áleýmettik qorǵaý mınıstri:
"Biz neni umytyp ketemiz? Jaýapkershilikti! Jaýapkershilik sizdiń moıyńyzda, bankke nesıe bermeńiz dep eshkim aıta almaıdy".

Eseptesek, jeke tulǵalarmen jasalǵan nesıe kelisim-sharttarynyń sany 13 mıllıon asyp ketken. Al  qazaqstandyqtardyń osy ýaqytqa deıingi bank aldyndaǵy bereshegi 7 trln teńgege jetipti.