Ázirge ortaq aqshaǵa qatysty saraptamany Reseıdiń mamandary tarapynan oqyp otyrmyz. Olardyń aıtýynsha Odaqtas elderge ortaq valútanyń qajet ekenin ýaqyttyń ózi kórsetti-mys. Anyǵynda Odaq degen sóz qozǵala salǵan kúnniń ertesi-aq ortaq valúta degen sózder qulaǵymyzǵa jete bastaǵan. Demek halyqtyń psıhıkasyn ortaq valútaǵy daıyndaǵaly biraz ýaqyt bolyp qaldy. Tek osy ekonomıkalyq tolqý kezinde úreıli halyqqa taǵy da ortaq aqsha týraly aıtyp qalýdyń ońtaıly sáti týyp tur. Eýropanyń ortaq aınalymdaǵy tásili bizge sabaq bola ala ma? Ol ras Eýropada eýrodan bólek, memleketterdiń ózińdik tól valútalary bar. Biraq ortaq aqsha aınalymy kezinde biz ózimizdiń teńgemizge degen qurmetti saqtaı alamyz ba? Máselen, Polshada eýrony mindetti túrde zlotaǵa aıyrbastaý kerek bolady. Kúndelikti saýda-sattyqta olar eýrony qabyldamaıdy. Tipti joǵary klastty brendti dúkenderdiń ózinde kıimniń baǵasy eýromen kórsetilip tursa da, aqshany zlotamen talap etedi. Al týrıser kóp barǵyshtaıtyn Italıa, Avstrıa, Germanıa memleketterinde eýromen «tynystaı» berýge bolady. Biraq odan utylyp otyrǵan Italıa joq. Olar baıaǵyda-aq ózderin moıyndatyp qoıǵan. Olardyń mádenıeti, ulttyq tanymy ortaq aqsha aınalymyna jutylyp ketpeıdi. Kerisinshe olar jasaǵan mádenıet pen órkenıetti kórý úshin san myńdaǵan adam jyldyq tabysyn sol memleketterge tastap ketýge daıyn. Al biz ortaq valútadan ne utamyz? Bizdiń ulttyq valútamyzdyń jaǵdaıy –memlekettik tilimizdiń kúıin kesheıin dep tur. Bul kúnde qazaqtyń toıyn dombyrasyz ótkere berýge bolady. Dástúrli ánimiz ben ónerimizdi umytyp bara jatqan biz úshin tól teńgeni umyta salý túk te qıyn emes. Syrttan kelgen aqparattyq soqqylardyń ulttyq bolmysty umyttyrýǵa negizdelgeni sonshalyqty biz ǵalamdanyp bara jatyrmyz dep maqtanýǵa májbúrmiz. Al ǵalamdannǵan adamǵa tól valútanyń qajeti qansha? Men úshin teńgeniń quny túsken saıyn, qazaqtyń quny túsip bara jatqandaı kórinedi. Astyna basqany altyn, aspanǵa shashqany altyn qazaq- álem úshin tym qunsyz. Olardy bir-birine aıdap salyp, ótirik maqtap qoıýǵa bolady. Ia, munaı baǵasy tómendedi. Alyptar aıqasy úshin munaıdyń baǵasynyń quldyraýy qajet bolatyn. Mundaıdyń baǵasyn quldyratpaı, ıslam álemine aýyr soqqy jasaý qıyn boldy. Saıasattyń álemdik salqyny bizdiń ekonomıkaǵa da tumaý bolyp jarmasty. Ádettegideı, dári óndire almaıtyn minezimizben biz tumaýdan aıyǵýda da Reseı jaqqa jaltaqtaımyz. Al Reseı Ortaq valútaǵa kóshetin kez keldi dep otyr. Ortaq valútaǵa kóshkende de bizdiń ulttyq rýhymyz myqty bolýy tıis. Teńgemizdi ózimiz mensinbeı tursaq, ol qoldanystan shyǵyp qalady.
Aınur Tóleý
