Jer jánnaty Jetisý tamyljyǵan jaz kezinde ǵana emes, qysta da tabıǵatymen kóz tartady. Sózimizge áleýmettik jelige júktelip jatqan 1000-nan asa ádemi kórinistegi sýretter men pikirler dálel. Kóktemniń kelýine tup-tura bir aı qaldy. Endeshe sizder de kelesi nysandarǵa baryp, qystyń qyzyǵyn qyzyqtap úlgerip qalyńyz.
1. Muztaý. Qys mezgili bastala salysymen, barlyǵy osynda aǵylady. Ol – jer astynan paıda bolǵan shaǵyn muztaý. Arnaıy qubyrdan atqylap turǵan sý arqyly paıda bolǵan. Zeńgir kókke atqylaǵan sýdyń uzyndyǵy 14 metrge jetedi. Kópshilik ushar basy shaǵyn shyńdaı muztaýǵa balalaryn aparyp, demaldyryp qaıtady. Munda kúndiz de, túnde de kelýshiler kóp.
2. Qapshaǵaı sý qoımasy týrıser úshin jazda taptyrmas oryn bolatyn. Al, bıylǵy qysta erekshe kórinispen kópti tańqaldyrdy. Sý jaǵasyna túsken úlken muz kesekteri tamasha tabıǵatty aıshyqtaı túsedi. Ásirese, osy jerge sýretke túsip, jelige júktegenderdiń sany kóp. Aıryqsha muz qyrqalar talaı adamnyń qyzyǵýshylyǵyn oıatady.
3. Kórikti Kólsaıdy bilmeıtinder kemde-kem shyǵar. Alaıda barlyǵy qystaǵy onyń kórinisine kýá bolǵan joq. Kólde paıda bolǵan kók muz, aınalany qar basqan qalyń orman, taza aýa. Tabıǵat anadan boıyńyzǵa qýat jınap qaıtasyz.
4.Talaıdy tamsandyrǵan Túrgen shatqalynyń da qysqy sulýlyǵy erekshe. Nýly ormany, mamyqqa oranǵan aınalasy, bıik-bıik shoqylary kórgen kózdi súısindiredi. Shatqal aýmaǵynda 7 sarqyrama ornalasqan. Adamdardyń kóp baratyny – “Aıýly” jáne “Teskensý”. Alǵashqy sarqyrama bıiktigi 30 metr. Tap osy jerde “Sulýlyq kózi” atty muzdy bulaq ornalasqan.
5. Shegesiz turǵyzylǵan shejireli aǵash meshit. Jarkent meshiti – qalanyń qaq ortasynda ornalasqan erekshe ǵımarat. Onyń salynǵanyna 130 jyldan astam ýaqyt ótti. Sáni men sáýleti kelisken meshit búginde 19-ǵasyrdyń tarıhı eskertkishi retinde murajaıǵa aınalǵan. Tarıhı kóne ǵımarattyń basty ereksheligi – qytaı úlgisinde salynýynda. Jalpy bıiktigi 14,5 m, munara bıiktigi 19 metr. Allanyń ekinshi úıi sanalǵan meshitke arnaıy kelip kórýshiler kóp. Tilek tilep, nıet qylyp, duǵa etip jatady. Óz kezeginde bul jer taǵzym ornyna aınalǵan.
6. Qora shatqaly — qazirgi tańda Jetisý Alataýyndaǵy eń tanymal shatqal bolyp sanalady. Ol eńdik baǵytta jaıylyp, 70 shaqyrymǵa sozylyp jatyr. Qora shatqaly birqalypty tereńdikte ornalasqan. Tómengi aǵysta onyń tereńdigi 700-800 metrge jetedi. Asqar shyńmen astasqan sulýlyqty qysta osy jerden taba alasyz.
7. Sarqandaǵy Shymbulaq. Taý-shańǵy bazasy Sarqan aýdanynyń Cherkas aýylynda ornalasqan. Keshendegi shańǵy jolaǵynyń uzyndyǵy 735 metr. Sondaı-aq, muz aıdyndaǵy syrǵanaqty unatatyndar úshin arnaıy oryn da qarastyrylǵan. Al, eresekter men balalar túbıń, snoýbordpen bıikten syrǵanaýǵa múmkindigi bar.
– Týrıserge beriletin qajetti qondyrǵylar men qural-jabdyqtardyń barlyǵy Shveısarıadan ákelingen. Jalpy 2019-2020 jyldar aralyǵynda qysqy maýsymda týrıser sany 186,8 myń adamǵa jetti. Al, jyl basynan 196 000-nan asa adam Jetisýdyń tabıǵatyn tamashalap qaıtqan. Bul rette aqyly týrısik-saýyqtyrý qyzmetteriniń kólemi 2779,8 mln teńgeni kórsetedi. Aımaqta týrızmdi túletý bastamasynda Almaty taý klasteriniń jol kartalary ázirlengen bolatyn. Búgingi kúni taý klasteriniń aýmaǵynda 25 aspaly jol jáne 40 kılometrden astam shańǵy trassalary jumys isteıdi. Atalǵan baǵyttaǵy sharalardy áli de jalǵastyramyz, – dedi oblystyq týrızm basqarmasynyń basshysy Janar Alshymbaeva.
Pikir qaldyrý