Keshe Reseı Prezıdenti Vladımır Pýtınniń elimizge memlekettik sapary bastaldy. Sapar barysynda eki el arasyndaǵy ekonomıkalyq qarym-qatynastardy retteıtin birqatar qujattarǵa qol qoıylady jáne TMD memleketteri basshylary Keńesi men Joǵary Eýrazıalyq ekonomıkalyq keńesi otyrystary ótedi dep josparlanýda. Pýtınniń bul saparynyń resmı BAQ qansha jerden tek Qazaqstan men Reseı arasyndaǵy saýda-ekonomıkalyq qatynastarmen baılanystyrýǵa tyrysqanymen kópke beımálim tustary kóp sekildi.
Sonyń biri – Ýkraına máselesi. Bulaı deýimizdiń basty sebebi Reseı Prezıdentiniń elimizge Ýkraına jetekshi Petr Poroshenkonyń saparynan soń ile-shala kelýi. Esterińizde bolsa, P. Poroshenko men N.Nazarbaev Ýkraına men Qazaqstan arasyndaǵy ekonomıkalyq qatynastarǵa baılanysty birqatar kelisimderge qol qoıǵan bolatyn. Bul kelisimder sońǵy jyldary kúrt tómendep ketken eki el arasyndaǵy saýda qatynastaryna jan bitiredi dep kútilýde. Sebebi Qazaqstannan Ýkraınaǵa kógildir otyn men kómir jetkizý boıynsha máseleler kóptiń nazaryn aýdartty.
Qazaqstandyq ónimdi Ýkraınaǵa jetkizetin qatynas joldarynyń barlyǵy Reseı arqyly ótetinin eskersek Pýtın sapary barysynda Prezıdent Nazarbaev osy máseleler boıynsha reseılik áriptesimen birqatar máselelerdi talqylaıtyny sózsiz.
Ýkraına jetekshisi, sonymen qatar, óz sapary barysynda Qazaqstanda AN markaly ushaqtaryn qurastyrý máselesin de qarastyrǵany belgili. Ol kelisimder sátti júzege asqan jaǵdaıda elimizde ushaq qurastyrýmen aınalysatyn birikken kásiporyndar ashylmaq. Áýe kóligi, onyń ishinde áskerı ushaqtar men tikushaqtar óndirý men satý isinde ózin teńdessiz ımporter sanaıtyn Reseıdiń bul naryqta da óz múddesi joq deı almaısyz.
Reseı basshylyǵynyń narazylyǵyn týdyrýy múmkin taǵy bir jáıt – Qyrymnyń aneksıalanýy týraly Qazaqstannyń mektep oqýlyqtarynda ketken saıası qatege baılanysty daý. Esterińizde bolsa, 10-synyp oqýshylaryna arnalǵan geografıa oqýlyqtaryndaǵy Ýkraına terıtorıasynyń aneksıalanýynyń «Qyrymnyń Reseıge qosylýy» dep baǵalanýy Ýkraına tarapynan narazylyq týǵyzyp, elimizdiń syrtqy ister mınıstrligine arnaıy nota tapsyrylǵan edi. Elimizdiń Bilim jáne ǵylym mınıstrligi daýǵa der kezinde aralasyp, mektep oqýlyǵynda ketken saıası qatelikti moıyndaǵany, ol oqýlyqtardy jaramsyz dep tanyǵany da umytyla qoıǵan joq. Endi Astananyń Qyrym máselesindegi bul eki-ushty ustanymy Máskeý bıliginiń shymbaıyna batýdaı-aq batatynyn ańǵarý qıyn emes.
V. Pýtın sapary barysyndaǵy eleýsizdeý oqıǵa deýge kelmeıtin taǵy bir jaǵdaıdy aıtpaı ketýge bolmas. Ol – Reseı Prezıdentiniń saparynyń alǵashqy kúni Astanadaǵy áýlıe Ýspenskıı kafedraldy soboryna bas suǵýy. Eki eldiń aqparat quraldarynda V.Pýtın soborǵa áýlıe Bogorodısa ıkonasyn syılap, shyraq jaqty dep habarlanýda. Búginde keńestik ımperıany kóksegen «Orys álemi» baǵdarlamasy orys-pravoslavıe shirkeýi arqyly belsendi túrde nasıhattalyp otyrǵanyn eskersek, V. Pýtınniń Qazaqstannyń bas soboryna bas suǵýy el tutastyǵy men ult birligine syzat túsirýdi kókseıtin álgindeı arampıǵyldylardyń qoltyǵyna sý búrkip júrmeı me degen de oıǵa qalasyz.
Darhan Muqan
Pikir qaldyrý