جامبىل وبلىسى مەركى اۋدانى ورتالىعىنىڭ تاۋ جاعىندا 2007 جىلدان بەرى شاعىن قالاشىق ىسپەتتەس اۋماقتا كورگەن كوز سۇيسىنەرلىكتەي قوس قاباتتى ءزاۋلىم كوتتەدجدەر بوي كوتەرە باستاعان بولاتىن. «مەركى» شيپاجايىنا بارار جولدا قونىس تەپكەندىكتەن ەلىمىزدىڭ تۇپكىر-تۇپكىرىنەن اعىلعان دەمالۋشىلاردىڭ جەرگىلىكتى تۇرعىنداردىڭ باقۋاتتى تۇراتىنىن ايتىپ، مەركىلىكتەردىڭ سالعان ۇيلەرىنە باس شايقاپ، تاڭداي قاعىپ تامسانعاندارىن تالاي كورگەنبىز. 

«باقساق، باقا ەكەن» دەمەكشى، مۇندا دا ماسەلە از ەمەس ەكەن. ءۇزiلمەگەن ءۇمiتتەرiن ۇكiلەپ، رەداكسيامىزدىڭ مەركى-قۇلان قوسىنىنا حابارلاسقان جەرگىلىكتى جۇرتشىلىق الدى ون جىلعا جۋىق ۋاقىتتان بەرى سۋدى تاسىپ ءىشىپ كەلە جاتقاندارىن ايتىپ، كۇتە-كۇتە امالدارى تاۋسىلعاندارىن قىنجىلا جەتكىزدى. ماسەلەنىڭ مان-جايىمەن تانىسۋ ماقساتىندا العاباس جانە شاڭىراق كوشەلەرىنىڭ تۇرعىندارىمەن تىلدەسىپ قايتتىق. جەرگىلىكتى تۇرعىن ءوسىمجان وماروۆ: 
– نەگىزى 2007 جىلى بۇل اۋماققا جەر تەلىمدەرى بەرىلىپ، ۇيلەر سالىنا باستاعاندا اۋدان اكىمدىگى حالىقتى اۋىزسۋمەن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن مەملەكەتتىك تاپسىرىسپەن ارتەزيان ۇڭعىماسىن قازىپ، سۋ تارتاتىن مۇنارا ورناتىپ، سۋ قۇبىرىن جۇرگىزگەن ەدى. ءبىراق، بۇل جۇمىستى «بايتەرەك» ج ش س وتە ساپاسىز اتقاردى، قۇرىلىس تالاپتارىن ساقتامادى. ولاي دەيتىن سەبەبىم – سۋ قۇبىرىن توپىراقپەن، وزگە دە جۇمساق ماتەريالدارمەن وراپ-قاپتاماي، وردى قازىلعان قۇم-تاسپەن قايتا كومىپ كەتە باردى. كەيىننەن كوشەلەرمەن اۋىر اۆتوكولىكتەر جۇرگەن كەزدە سۋ قۇبىرى ءار جەردەن سىنىپ، تەسىلىپ، ىستەن شىقتى. وسىلايشا، مەملەكەتتەن قىرۋار قارجى ءبولىنىپ، ينفراقۇرىلىمى جاسالىپ، جەكەمەنشىك باسپانا سالۋعا 50 جەر تەلىمى بەرىلگەن بۇل ەكى كوشەدە اۋىزسۋسىز قالدى. وسى ەكى كوشەدەگى 20 ءۇيدىڭ تۇرعىندارى سو جىلدان بەرى اۋىزسۋدىڭ زاردابىن تارتىپ كەلەدى. ال وزگە جەر تەلىمدەرىنىڭ يەلەرى سۋدىڭ جوقتىعىنان ءالى كۇنگە تۇرعىن ۇيلەرىن سالا الماي، جارىم-جارتىلاي سوعىلعان ءۇيدىڭ يەلەرى قۇرىلىس جۇمىستارىن اياقتاي الماي وتىر. ەندى، الداعى جىلدارى وسى اۋماقتا تاعى دا تۇرعىن ۇيلەر بوي كوتەرمەكشى. اۋىل اكىمدەرى جەر تەلىمدەرىن وڭدى-سولدى تاراتىپ جاتىر.
اۋدان اكىمدىگىنە قاراستى «تازا سۋ» كوممۋنالدىق كاسىپورنى بۇل سۋ قۇبىرى جۇيەسىن «ءبىزدىڭ تەڭگەرىمگە الىنباعان» دەپ، ەشبىر شارا قولدانباي وتىر. سوندا مەملەكەت بيۋدجەتىنەن بولىنگەن قىرۋار قارجى جەلگە ۇشتى ما؟ وسى شالا بىتكەن نىساندى مەملەكەتتىك كوميسسيا قالاي قابىلداپ الدى؟ كوميسسياعا كىمدەر مۇشە بولدى؟ ارتەزيان ۇڭعىماسى كوشەنىڭ جوعارى جاعىندا، ال سۋ جەتكىزۋ جۇيەسى تومەندە ورنالاسقان. ەكى ارالىق ءبىر شاقىرىمعا جۋىق، ونىڭ مۇنشا جەرگە قالاي كۇشى جەتەدى؟ وسى ماسەلەلەردى زەردەلەپ، جاۋاپتىلارعا ءتيىستى شارا قولدانىپ، جوعارىداعى باسشىلار اۋىزسۋ ماسەلەسىن وڭدى شەشىپ بەرەدى دەپ ۇمىتتەنەمىز، – دەيدى.
بۇل جاعدايدان اۋدان باسشىلارى حاباردار بولار. كىمگە قايىرىلىپ، نەندەي جاۋاپتار الدىڭىزدار دەگەن سۇراعىمىزعا كوشە تۇرعىنى ەركىن ورىنتايەۆ بىلاي دەيدى:
– مۇنى اۋدان اكىمىنىڭ ەسەبىندە ماسەلە ەتىپ كوتەرگەنبىز. ودان كەيىن وسى سالاعا جاۋاپتى اۋدان اكىمىنىڭ ورىنباسارى رۇستەم قاسىموۆقا مەن، ءوسىمجان وماروۆ پەن ەربول ءالىپوۆ ۇشەۋمىز كىردىك. كىرگەنىمىزدى قايتەيىك، باسىمىز سالبىراپ، ۇنجىرعامىز ءتۇسىپ شىقتىق. «ول جەردە بايلار عانا تۇرادى عوي. وزدەرىڭىز ورتادان اقشا شىعارىپ قازدىرىپ الا سالمايسىزدار ما؟ مەملەكەت 20 ۇيگە بولا قايتادان ارتەزيان قازبايدى. بيۋدجەتتە اقشا تاپشى»، – دەپ مىسقىلداپ شىعارىپ سالدى.
ونسىز دا ءوز قارجىمىزعا گاز تارتقانبىز، كوشەمىزگە ورتادان اقشا شىعارىپ، شاعال تاس توسەدىك. ءبارىمىز بىردەي باي-باقۋاتتى ەمەسپىز. جولدىڭ قارسى بەتىندەگى «اييا-سەرۆيس» جشس-نا الاقان جايىپ، كۇندە سۋ سۇراپ بارامىز. «كىسىدەگىنىڭ كىلتى اسپاندا» دەگەن، ولار دا بىردە كول، بىردە ءشول.
ال اتالعان كوشە تۇرعىنى ءۋاليحان مىرزاقۇلوۆ قاريا بولسا:
– وتكەندە ءبىر جينالعانىمىزدا قوس كوشەنىڭ تۇرعىندارى تەلەارنالار تىلشىلەرىن شاقىرايىق، ۋلاپ-شۋلاساق اۋدان اكىمدىگىندەگىلەر نازارىن بۇرار دەگەندى ايتتى. ميتينگ جاساعاننان، كوشەگە الاۋ-جالاۋ ۇستاپ شىققاننان «ءمۇيىز» شىققاندى كورسەم، كوزىم شىقسىن. سوندىقتان، وبلىسىمىزدىڭ باس باسىلىمى، احمەت بايتۇرسىنوۆشا ايتساق، ءوڭىرىمىزدىڭ كوزى، قۇلاعى ءھام ءتىلى ءوزىمىزدىڭ «اق جولىمىز» ارقىلى ءۇنىمىزدى جوعارىعا جەتكىزەيىك دەپ توقتاۋ سالدىم. جانايقايىمىز گازەت بەتىندە جارىق كورسە، ماسەلەمىز وڭىنان شەشىلىپ قالار، بالكىم، – دەپ ءۇمىت ارتىپ وتىر.
سونىمەن قاتار، ەكى كوشەنىڭ تۇگەلگە جۋىق تۇرعىنى قول قويىپ، اۋىزسۋ ماسەلەسىن شەشىپ بەرۋدى سۇراعان حاتتى قولىمىزعا ۇستاتتى.
ءيا، سۋ – تىرشىلىك كوزى، ءومىر ءنارى. حالقىمىز «سۋدىڭ دا سۇراۋى بار» دەپ تەگىن ايتپاعان. مەملەكەت بيۋدجەتىنەن بولىنگەن قىرۋار قارجىعا قازىلعان ارتەزياننان تامشى سۋ تامباعانى قالاي؟ قاشانعى «ءىس ءبىتتى، قۋ كەتتى» بولماق؟ بۇل تۇرعىدا تۇرعىنداردىڭ تالاپ-تىلەگىنە ءتيىستى باسشىلار جاۋاپ بەرەدى دەگەن ويدامىز.
…العاباس پەن شاڭىراق كوشەسىنىڭ تۇرعىندارىمەن قوشتاسىپ، ىلديلاپ اۋدان ورتالىعىنا قاراي اياڭداپ كەلەمىن. ورگە قاراي «مەركى» شيپاجايىنا ەلىمىزدىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىنەن دەمالۋشىلار اقىرىنداپ ءىلبىپ باسىپ كەلەدى. بارلىعى دەرلىك شاعىن اۋدان ىسپەتتەس العاباس پەن شاڭىراق كوشەسىندەگى قاز-قاتار بوي كوتەرگەن قوس قاباتتى ءزاۋلىم كوتتەدجدەردەن كوز الماي بارادى. «بايلار دا جىلايدى» دەمەكشى، ولار مىنا تۇرعىن ۇيلەردىڭ يەلەرى تامشى سۋعا زار بولىپ، ون جىلدان بەرى سۋ تاسىپ ءىشىپ جۇرگەندەرىن قايدان ءبىلسىن؟!.

نۇربولات الديبەكوۆ، 
«اق جول» گازەتى