مەملەكەت ءوز بولاشاعى – جاستاردى تەگىن وقۋعا اقشا تولەمەي سىرت بەرۋدە. بۇل – ادىلەتسىزدىك. انىعىندا وزدەرى اقشا تولەپ وقيتىندار دا، مەملەكەت گرانتپەن وقىتقاندار دا وسى مەملەكەت ءۇشىن قىزمەت ەتەدى. اقشاسىن وزدەرى تولەپ وقيتىندار مەملەكەتتەن تىس ءبىر جاققا كەتپەيدى، ولار دا وسى ەكىنشى ۇلكەن اناسى – مەملەكەتىنە قىزمەت ەتەدى. قانشا الالاپ، وگەيلىك تانىتىپ، كەۋدەسىنەن يتەرسە دە ولار وسى (كەۋدەسىنەن يتەرگەن، سوعان قاراماستان ەڭ سۇيىكتى اناسى) مەملەكەت ءۇشىن قان مەن تەرىن توگەدى. سانالى عۇمىرىن انا مەملەكەتىنە ارنايدى. مەملەكەت – انا وسىنى نەگە بىلمەيدى، نەگە ويلامايدى؟
انا (اكە دە) ەش بالاسىن بىر-بىرىنەن الالامايدى. ءتىپتى وگەيىن دە «سەن بوتەنسىڭ» دەمەيدى. اق ءسۇتىن تەڭ بەرەدى، تەڭ ەمىزەدى، تەڭ كيىندىرەدى، تەڭ تاربيەلەيدى، پالە-جالادان، وتتان، سۋدان جانىن سالا قورعايدى. ول – ونىڭ اللاھ بەرگەن انالىق اسىل قاسيەتى. ال بالالارى وقۋ جاسىنا كەلسە تاعى دا ىزگى كوڭىلمەن مەكتەپكە الىپ بارىپ، بىرى-بىرىنەن قالىسپاي وقۋىنا، ءبىلىم الۋىنا، تاربيەلەنۋىنە بارىن سالادى. ءبىر سوزبەن ايتقاندا، انا بالالارىن تاباندارىنا كىرگەن شوگىردى ماڭدايىنا كىرۋىن قالايتىنداي ءبىر ۇلى ماحابباتپەن ءسۇيىپ وسىرەدى. ءمۇعالىمنىڭ «جاقسى» دەگەن س وزىنەن كوككە كوتەرىلىپ، ءسال عانا «بولماي ءجۇر» دەگەن سوزىنەن بوركەمىكتەنىپ قابىرعاسىنان سوگىلىپ قالادى. ونداعىسى بالالارىنىڭ ىزگى بولۋىن، قاتارىمەن تەڭ، ءتىپتى وزىق بولۋىن قالاعانى، قىلاۋداي جاماندىققا قيماعانى. مىنە، وسىنداي ءبولۋسىز، جارۋسىز وسىرگەن قۇلىندارىن «مەملەكەت» دەپ اتالاتىن بالالاردىڭ ەكىنشى قوعامدىق اناسىنىڭ گرانت ارقىلى بولشەكتەپ، «مىناۋىڭ گرانتپەن وقى، مىناۋىڭ قايتسەڭ-سويت» دەگەنگە ساياتىن تەڭسىز پەيىلمەن الالاعانىنا اتا-انا نارازى. ولاردىڭ مەملەكەت بولاشاعى بولعان بالالارى دا ىشتەي نارازى. ءبىراق قولدان كەلەر پارمەن جوق. دەمەك، مەملەكەت ءوز بولاشاعى – جاستاردى تەگىن وقۋعا اقشا تولەمەي سىرت بەرۋدە. بۇل – ادىلەتسىزدىك. انىعىندا وزدەرى اقشا تولەپ وقيتىندار دا، مەملەكەت گرانتپەن وقىتقاندار دا وسى مەملەكەت ءۇشىن قىزمەت ەتەدى. اقشاسىن وزدەرى تولەپ وقيتىندار مەملەكەتتەن تىس ءبىر جاققا كەتپەيدى، ولار دا وسى ەكىنشى ۇلكەن اناسى – مەملەكەتىنە قىزمەت ەتەدى. قانشا الالاپ، وگەيلىك تانىتىپ، كەۋدەسىنەن يتەرسە دە ولار وسى (كەۋدەسىنەن يتەرگەن، سوعان قاراماستان ەڭ سۇيىكتى اناسى) مەملەكەت ءۇشىن قان مەن تەرىن توگەدى. سانالى عۇمىرىن انا مەملەكەتىنە ارنايدى. مەملەكەت – انا وسىنى نەگە بىلمەيدى، نەگە ويلامايدى؟
ءبىزدىڭ جان سانى ادام كۇلەرلىك از، جەرى مەن بايلىعى ەستىگەن ادام تاڭعالارلىق (كوپ، كولەمدى) مەملەكەتىمىز، مىنە، وسىلايشا ءوز بولاشاعىنا وگەيلىك تانىتۋدا، كەۋدەسىنەن يتەرۋدە، الالاۋدا. بۇل شىققان كۇندەي شىندىق. بۇل بۇگىن ايتىلماسا ەرتەڭ ايتىلاتىن ءارى بايقاماسا مەملەكەتتىك قۇزىرلى اكىمشىلىكتەردى قاتتى وكىندىرەتىن شىندىق. مەملەكەت بۇلاي ىستەۋ ارقىلى اۋەلى بولاشاعى بولعان جاستاردىڭ، سوسىن بەيشارا اتا-انالاردىڭ كوڭىلىن قالدىرۋدا. ولار بالالارىن دۇنيەگە اكەلەدى. ماردىمسىز عانا (كومەك) اقشاعا، دۇرىسى «ارتى قايىرلى بولار» دەگەن ۇمىتپەن ارقا ەتتەرىن ارشا، بورباي ەتتەرىن بورشا ەتە ءجۇرىپ، قانداي اۋىر جاعدايدا دا بالالارىنا تولىق ورتا مەكتەپ تاۋىستىرادى. تەك وقىتىپ قانا قويماي، كوزدەرىنىڭ قاراسى بولعان ول جالعىزدارىن «ەلدى، مەملەكەتتى سۇيۋگە، ونى قورعاۋعا» تاربيەلەيدى. ءسويتىپ ولار ەندى عانا ۋنيۆەرسيتەت وقىتارعا كەلگەندە سۇمدىق پالەگە تاپ بولادى. ول پالە – اتا-انالاردىڭ بالالارىن جوعارى وقۋ ورىندارىنا اقىل سەنبەيتىن كوپ اقشاعا وقىتۋعا ءماجبۇر بولۋى. مەملەكەت مىسقىل پەيىلمەن بالالارىن وقىتا الماي، وزدەرى از كيىپ، از ىشسە دە تاپقان بەس تيىنىن قۇراپ جان ۇشىرا ۋنيۆەرسيتەتتەرگە ۇمتىلعان اتا-انالارعا قاراپ وتىر. ولاردىڭ جاس تۇنعان جانارى مەن جۇزدەرىنە كەكەۋ كوزبەن قاراپ وتىرعانداي. ەكىنشى ءبىر سوزبەن ايتقاندا، ونسىز دا تاپقانىن مەملەكەتتىڭ كۇننەن-كۇنگە اسقىنعان باعا باسەكەسىنە جەتكىزە الماي بازارلارعا جۇتتىرىپ قاراپ وتىرعان حالىق اقىرعى دارمەندەرىن جيناپ، ءبىر سيىرىن بولسا دا ساتىپ، جارتىسىن بالالارىنىڭ وقۋىنا ۋنيۆەرسيتەتكە بەرىپ، جارتىسىن تاماعىنا سالادى. وسىلايشا وزدەرىن «قورعار» دەپ سەنگەن مەملەكەت اتا-انالاردىڭ جاندارىن جالداپ ءجۇرىپ (ورتا مەكتەپتى ارەڭ) وقىتقان بالالارىن ۋنيۆەرسيتەتكە اقىسىز وقىتپاق تۇگىلى، ولاردىڭ تاپقاندارىن ولشەۋسىز وسە سالاتىن زات باعاسى ارقىلى كەڭىردەكتەرىنەن سىعىپ الىپ وتىر. بۇنى ءقازىر مەملەكەتتىڭ بىلمەۋى مۇمكىن ەمەس. بۇل «مادەنيەتتى» تۇردە بالالارىنىڭ قاتارىنان قالماۋىن، مەملەكەتكە قىزمەت ەتۋىن ويلاعان اتا-انانىڭ قازىرگى كوكسىڭىر حالى.
انىعى، مەملەكەت ءوز بولاشاعى جاستارىنىڭ ساۋى تۇگىلى ەسى اۋىسقانىن دا اقىسىز تاربيەلەۋگە ءسوزسىز مىندەتتى بولاتىن. ءبىر ءسوز عوي، وندا مەملەكەتكە تەك وقۋ اقىسىن تولەگەندەر عانا قىزمەت ىستەسىن. جوق، مەملەكەت انا، سەن ويلان! سەنىڭ ءار ۇلانىڭ – باقىتىڭ. ولاردىڭ بىرىنەن ءبىرىنىڭ ارتىعى جانە كەمى جوق. ادامدىق قۇقىقتا دا سولاي. اقىل-پاراساتتا دا سولاي. مەملەكەتتىڭ ولارعا، ولاردىڭ مەملەكەتكە مۇددەسىندە دە سولاي. اللاھ ودان ساقتاسىن، دەگەنمەن قاپيادا سوعىس بولا قالسا، وعان دا مەملەكەت گرانتپەن وقىتقاندار عانا بارمايتىنى انىق. دەمەك، مەملەكەتتىڭ بىلىگى سول ءداۋىرىن باسقارعانداردىڭ بىلىگى مەن ادىلەتتىلىگىنە بايلانىستى كورىنىس تاپپاق. مۇنى ءار دارەجەلى بيلىك يەلەرى بىلگەنى ءجون.
مەملەكەتتىڭ كوپتەن ءبولىپ الىپ («الا قويدى بولە قىرىققان جۇنگە جارىمايدى» دەيدى حالقىمىز)، اقشانى كوسىپ بەرىپ تاربيەلەپ جاتقان «باقىتتىلارى»، ءدال سولاردىڭ قاسىندا ولار وقىعان وقۋدى باسىنا تونگەن اۋىرتپالىق پەن جوقشىلىققا شىداپ، وگەي بالانىڭ كۇيىن كەشسە دە ولارمەن بىرگە جاعالاسا وقىپ جاتقان جانكەشتى ۇرپاقتىڭ قولىنا سۋ قۋيىپ بەرۋگە جاراماي قالۋى بەك مۇمكىن. ونىڭ مىسالى ومىردە وتە كوپ... بۇل جانە دە گرانتقا ىلىنبەي (ىلىنەتىن ەدى، ىلمەي قويعان مەملەكەت) قالعان بوزداقتاردىڭ ىشكى نارازىلىعى مەن وكپە، كەگىن اسقىندىرۋدا. ولاردى بۇل ءىس ءتىپتى جاسىتۋدا، قورلاۋدا. مۇنى رۋحاني جارىلعىش زات دەپ تە تۇسىنگەن ءجون بولار. ويتكەنى، ولاردىڭ ءبارى اقىلدى، سانالى، سالاۋاتتى، سابىرلى، ءتوزىمدى، ناعىز ەرتەڭگى مەملەكەتتىڭ ءوز بوزداقتارى. الگى مەملەكەت گرانتپەن وقىتىپ جاتقان اقىلدىلارمەن بىرگە ءبىلىم الىپ، بىرگە تاربيەلەنگەن، ءتىپتى وقۋ اقىسىن وزدەرى تولەسە دە، تابان تىرەپ وقىپ جاتقان اقىلدىلار. بۇلار ءتىپتى الگى قاتارلارىنان ءبولىپ، الالاپ، وزدەرىنە وگەيلىك تانىتىپ وتىرعان مەملەكەتتىڭ ناعىز جالاڭاش، اش، وكسىكتى، كەكتى پاتريوتتارى. ولار وزدەرىن الالاعان، وگەي پيعىلمەن قاراعان مەملەكەتكە وكپەلى. ويتكەنى، ولار قورلانۋدا. ولاردىڭ اتا-انالارى دا قورلانۋدا. قورلاۋ كىمدى اشىندىرماۋشى ەدى، كىمدى كەكتەندىرمەۋشى ەدى؟ ەگەر مەملەكەتتىڭ ولاردى اقىمەن وقىتۋعا شاماسى جەتپەسە داعى ءبىر ءسارى... تاعى ءبىر ءسوز، بۇل ءدال وسى ءىستىڭ ارتىندا بۇل مەملەكەتتىڭ كوركەيۋىن قالامايتىن الدەكىمدەر تۇر-اۋ، سولار كۇنى ەرتەڭ قازىرگى بۇل ساياساتتى جۇرگىزۋشىلەردى قارالاۋعا جاساپ وتىرعان قام با دەگەن وي كەلەدى كەيدە. ويلانعان جاقسى! بۇل ءىستى وڭىنا كەلتىرگەن ودان دا جاقسى، قۇرمەتتى ەلدىڭ جاقسىلارى!
پىكىر قالدىرۋ