اۋاداعى ىلعال مەن اۋا تەمپەراتۋراسىنىڭ كۇرت جوعارىلاۋى ءۇندىستان مەن  وڭتۇستىك ازيانىڭ باسقا دا ەلدەرى ادامنىڭ ءومىر سۇرۋىنە جارامسىز بولۋى مۇمكىن دەپ جازادى Qamshy.kz اقپارات Science Advances جۋرنالىنا سىلتەمە جاساپ.

«بۇل ايماقتا 1،5 ميللياردقا جۋىق ادام تۇرادى. ولاردىڭ كوبىنىڭ تۇرمىسى اۋىل شارۋاشىلىعىنا بايلانىستى. ەگىنمەن اينالىسقاندا كۇندەلىكتى بىرنەشە ساعات كۇننىڭ استىندا ءجۇرۋ كەرەك. بۇل جاعداي ادامداردىڭ كليماتتىق وزگەرىستەرگە ەرەكشە سەزىمتال بولۋىنا اكەلەدى» دەيدى ماسساچۋسەتس تەحنولوگيالىق ينستيتۋتىتىنىڭ وكىلى ەلفاتيح ەلتاحير.

ەلتاحير مەن ونىڭ ارىپتەستەرى وڭتۇستىك ازيانىڭ 4/3 بولىگىنە جۋىعى 100 جىلدان كەيىن ءومىر سۇرۋگە جارامسىز جەردە تۇرىپ جاتقانىن ايتادى.

ولار مۇنداي قورىتىندىعا ءۇندىستان، بانگلادەش، پاكىستان مەن ولارمەن ىرگەلەس ەلدەردەگى «سۋلى تەرمومەتر تەمپەراتۋراسىنىڭ» 100 جىلدان كەيىن قالاي وزگەرۋى مۇمكىن ەكەنىن زەرتتەپ كورگەننەن كەيىن كەلگەن.

گەولوگتار مەن كليماتولوگتار «سۋلى تەرمومەتردىڭ تەمپەراتۋراسىن» ەكى فاكتوردىڭ اسەرىنەن بولىپ وتىرعانىن ايتادى. ولار: قورشاعان ورتانىڭ تەمپەراتۋراسى جانە وعان ىلعالدىڭ قاتار ءجۇرۋى. بۇل ادام ءۇشىن وتە ماڭىزدى. سەبەبى ءبىزدىڭ دەنەمىزدەگى تەر بۋ بولىپ شىعۋ ارقىلى سالقىندايمىز. سايكەسىنشە، ەگەر «سۋلى تەرمومەتردىڭ تەمپەراتۋراسى» 35 گرادۋس سەلسييدەن كوتەرىلسە ادامدا قىزۋ شامادان تىس بولادى، ءتىپتى ولىمگە دەيىن الىپ كەلەدى.  

ەكى جىل بۇرىن ەلتاحير جانە ونىڭ ارىپتەستەرى، پاريجدىك كليماتتىق كەلىسىم ورىندالماسا پارسى شىعاناعىنداعى ەلدەر بەلگىلەنگەن مەجەدەن تەز اسىپ كەتەتىنىن ايتادى.

ەگەر ادامدار عالامدىق جىلىنۋدىڭ سالدارىمەن كۇرەسەتىن بولسا، جاعداي جاقسى جاققا وزگەرۋى مۇمكىن.

عالىمدار عالامدىق جىلىنۋمەن كۇرەستى ءۇندىستان تۇرعىندارى وزىنەن باستاۋى كەرەك ەكەنىن ايتادى. ءۇندىستان مەن جۇڭگو جىلىجايلىق گازدىڭ باستى «تاسىمالداۋشىلارى» جانە ونىڭ ۇلەسى كوبەيىپ كەلەدى.