الدىمىزدا «ايگىلى» عاشىقتار مەيرامى نەمەسە اۋليە ۆالەنتين كۇنى كەلە جاتىر. بۇل مەيرام ەۋروپادان ەنىپ، ەلىمىزدە سوڭعى جيىرما جىلدان بەرى تويلانىپ كەلەدى. اسىرەسە، جاستار جاعى بىرەۋدىڭ قاڭسىعىن تاڭسىق كورىپ، ەۋروپانىڭ ءوزى مويىنداي بەرمەيتىن، قايداعى ءبىر بەلگىسىز پوپتىڭ اتى بەرىلگەن مەيرامدى قىرىلىپ، جاپاتارماعاي مەرەكەلەيدى. الايدا «جىلتىراق» مەيرامنىڭ سىرتىنا قىزىقپاي، ونىڭ استارىندا قانداي ويدىڭ، مەيرامنىڭ ماقساتى مەن قايدان شىققانىن بىلسەك كەرەك ەدى...
اۋليە ۆالەنتين كۇنى − مۇسىلمان ەلدەرى تۇگىلى حريستيان مەملەكەتتەرىنىڭ وزىندە ۇلكەن داۋ تۋدىراتىن مەيرام. سەبەبى، شىعۋ تاريحى ءتۇرلى بەيادەپ اڭىزدارمەن بايلانىستى. مەيرام باستاۋىن ەجەلگى ريمدەگى لۋپەركاليي دەگەن ەروتيكالىق مەرەكەدەن الادى. بۇل مەيرام كەزىندە ەجەلگى ريمدە ارنايى قۇرباندىققا مال شالىپ، مال تەرىسىنەن دۇرە قامشى تىلەتىن بولعان. سول ەلدىڭ ەركەكتەرى ءبىر- ءبىر دۇرەنى قولىنا الىپ، جالاڭاش شەشىنىپ تاستاپ، جولىنا كەزدەسكەن ايەلدى سوققىعا جىعىپ، كەيىننەن سونىمەن جۇپتاسقان. ۋاقىت وتە كەلە مەيرامعا تىيىم سالىنسا دا، تويلاۋ داعدىسى اۋليە ۆالەنتين كۇنىنە ۇلاسقان. ۆالەنتين دە پەرىشتە ەمەس. ءدىندار اسكەردەن قاشقان جاۋىنگەرلەردىڭ سۇيگەندەرىمەن نەكەسىن جاسىرىن تۇردە قيىپ وتىرعان. ءدىني زاڭدى بۇزىپ، ايەلمەن جاقىنداسىپ قويعان. كەيىننەن وسى "ەرلىكتەرى" اشكەرەلەنىپ، باسى شابىلعان. ءسويتىپ «ەركىن» ماحابباتتى قولدايتىن ەڭ لاس ءدىنداردىڭ ەسىمى ۇلى سەزىم − ماحابباتتىڭ مەيرامىنا بەرىلىپتى.
وتكەن عاسىردىڭ 90 جىلدارىنان باستاپ باتىستا جاپپاي تويلانا باستاعان مەيرام، تاۋەلسىزدىك جىلدارى باتىستىڭ ىقپالىمەن ءبىزدىڭ ەلدە تامىرىن تەرەڭگە جايىپ ۇلگەردى. ەندى وعان بۇعاۋ سالۋ قيىننىڭ قيىنىنا اينالىپ بارادى. ەۋروپاليزاسيانىڭ، جاھاندىق اقپاراتتىڭ وسى مەرەكەنى ناسيحاتتاپ جاتقانى ءبىزدىڭ جاستارعا كەسەل بولىپ جابىستى بۇگىندە قانشا ايتىلىپ، جازىلىپ جاتسا دا، ەستىر قۇلاق جوق. سەبەبى، جارناماسى كۇنى بۇرىن جاسالىنىپ، ەسەلەنىپ بەرىلىپ جاتىر. كوممەرسيالىق قىزمەت تۇرلەرى الدەقاشان ءوز ىستەرىن باستاپ تا كەتكەن.
بۇل عاشىقتار كۇنى ءبىر قاراعاندا ماحابباتتىڭ، نازىك سەزىمنىڭ ادەمى مەيرامى بولىپ كورىنگەنىمەن، تۇپتەپ كەلگەندە ەركىن ماحاببات، ازاماتتىق نەكە تۇسىنىكتەرىن ناسيحاتتايتىن مەيرام بولىپ ەسەپتەلىنەدى.
«سالت» بويىنشا مەيرام كۇنى جاستار بىر-بىرىنە سەزىمىن ءبىلدىرىپ، ءتۇرلى-تۇرلى سىيلىقتار، گۇلدەر مەن جۇرەك ءلۇپىلىن جەتكىزەتىن مەرەكەلىك اشىقحاتتار سىيلاپ جاتادى. سىرتىنان قاراپايىم ءارى رومانتيكالىق بولىپ كورىنگەنمەن، سىيلىقتىڭ ۇزىن-ىرعاسى وسىمەن تىنسا يگى. سىرتى جىلتىر مەيرامنىڭ ىشكى سىرى ودان تەرەڭىرەكتە، ءارى ەڭ سوراقىسى دا سول. سوقىر سەزىمنىڭ جەتەگەندە كەتكەن كەيبىر بويجەتكەندەر بوزبالالارىنا «ءوزىن» دە سىيلاپ جاتاتىنىن قايتەرسىز؟ اسىرەسە بۇل ءۇردىس ەۋروپادا كەڭ تارالعان. باتىستىڭ جەلىمەن ءبىزدىڭ ەلدە دە تارالىپ بارادى. بەيرەسمي دەرەكتەرگە جۇگىنسەك، وسى كۇنى قالالىق قوناقۇيلەر مەن پاتەر جالداۋ قۇنى شارىقتاپ، «جەتىم بۇرىش» پەن پاتەرلەر بيۋروسىنىڭ ساۋداسى سۇمدىق جۇرەتىن كورىنەدى. ءقازىردىڭ وزىندە جارنامالى ينتەرنەت-سايتتار جارقىراتىپ، «ەكەۋگە ارنالعان رومانتيكالىق كەش» دەپ جارنامالاپ جاتىر. بۇل نەنىڭ دالەلى، ارى قاراي باعامداي بەرىڭىز! حريستيان حالىقتارىندا قالىپتى جاعداي بولعانىمەن دە، قازاق سەكىلدى مۇسىلمان ەلىنە، ءدىلى مەن ءدىنى تازا ەلگە بۇل جات قىلىق. بۇل كۇن مەرەكە ەمەس، ۇلتتىڭ قارالى كۇندەرىنىڭ ءبىرى دەسە دە بولعانداي. سەبەبى، وسى كۇنى قانشاما بويجەتكەن ادالدىعىنان ايىرىلىپ، ۇلت بولاشاعىنا كەسىرى ءتيىپ جاتادى. ابىرويىنان ايىرىلعان قىزداردىڭ ءومىر بويعى وكسىگى مەن جاراسىن ويلاساق، قىزىلدى-جاسىلدى قۇتتىقتاۋ قاعازدارى مەن راۋشان گۇلدەرى، شوكولود، شامپان، بي مەن انگە تولى مەرەكە كۇندەرى ەمەس، قارالى كۇن دەپ قابىلداۋ كەرەك. ۇلت كەلەشەگىنە شابىلعان بالتا، تامىرىنا جايىلعان ىندەت دەپ ءتۇسىنۋ قاجەت. .
بۇل كۇننىڭ سۇمدىعى وسىمەن بىتەر ەمەس. عاشىقتار قۇرمەتىنە جاسالاتىن ديسكوتەكالاردا، تۇنگى كلۋبتاردا، كەشتەردە قانشاما جاس ناشامەن، شايتان سۋمەن ۋلانادى، قىزعا تالاسقان توبەلەستەردە قانشاما باس جارىلىپ، كوز كوگەرەدى. عاشىعىنا قولى جەتپەي، ءوزىن قور ساناعان جىگىتتەر وزىنە قول سالاتى تاعى دا بار. سۇيىكتىسى جوق ادامدار اينالاسىنا قىزىعىپ، ءوز جالعىزدىعىن ادەتتەگىدەن ارمەن سەزىنەتىن بولادى.
اۋليە ۆالەنتين كۇنى جاستاردى جەڭىل جۇرىسكە، نەكە مەن وتباسىلىق ومىرگە ءجۇردىم-باردىم قاراۋعا ۇيرەتپەسە، باسقا بەرەر تۇگى جوق. ۆالەنتين كۇنى «اۋليەلىكتىڭ» ەمەس، اسىرەلىلىكتىڭ مەيرامى دەپ ۇعىنسا. سوندىقتان،مۇنداي مەيرام ۇلتىمىزعا دا، دىنىمىزگە دە جات. ءبىرىن-بىرى شىن سۇيگەن ادامدار ءۇشىن قۇدايدىڭ قۇتتى كۇنى مەيرام. سەزىم ءبىلدىرۋ دە مەرەكە كۇتتىرمەيتىن ماسەلە. ونى بىلدىرەتىن كاپىردىڭ كۇنى ەمەس، قۇدايدىڭ كورۋگە جازعان كەز كەلگەن كۇنى قۇرىپ قالماعان شىعار.
وسى جونىندە تومەندەگى وقىرماندارمەن وي بولىسكەن ەدىك...
گۇلدەن جىلكەلدييەۆا، ستۋدەنت: قاي جىلعا دەيىن وسى كۇندى تويلار ەكەمىز دەپ كەيدە وزىمنەن سۇراپ قويامىن. مەن ۇمىتسام دا، باسقالارى ۇمىتار ەمەس. جىل سايىن جۋرناليستەر كاۋىمىنىڭ گازەت-جۋرنالدارعا جازعان ماقالالارى كوز قۋانتادى. تىلەكتەرى− جات ەلدىڭ جەلەۋىن كوتەرۋدى قويىپ ۇلتتىق قۇندىلىقتارىمىزدى قۇرمەتتەۋ. كىم ەدى ول ءبىز ءۇشىن اۋليە ۆالەنتين؟ عاسىرلار بويى ۇمىتپاي ءبىر كۇندى ارنايى ارنايتىنداي قاي قازاققا ۇلگى كورسەتتى؟ عاشىقتار قازاقتا دا بولعان عوي، ايتۋعا بەرگىسىز.ءبىراق ولاردى اۋليە ۆالەنتين دەگەندە ۇمىتىپ كەتەمىز. مەنى تاڭعالدىرعانى، 14 اقپاندا قۇربىلارىم ماعان قىپ-قىزىل، ىشىندە تىلەك جازىلعان جۇرەكشە (وتكرىتكا) بەردى. ەندى اشىپ كاراساڭ، تىلەگى كەرەمەت. مەن وعان ونداي سىيلىق بەرمەيتىنىمدى ۇققان سوڭ، «ماعان ەلۋ تەڭگەڭدى قيمادىڭ با» دەپ رەنجىگەنى ءالى ەسىمنەن كەتپەيدى.
سەرعازى قۇدايبەرگەنوۆ، ستۋدەنت: ءار كىم وزىنشە تويلاسىن. رەسمي مەرەكە بولماعان سوڭ، اسا ءقاۋىپ توندىرە قويماس.
ايگۇل ءابدىراحمانوۆا، جۋرناليست: وسىنى قايتا-قايتا جىلتىڭداتىپ جارنامالاۋدىڭ دا تۇك قاجەتى جوق. جازبا، ءمان بەرمە! ناسيحاتتايتىن ناۋرىز از با؟ سەلتەتكىزەردى نەگە جازبايسىڭدار؟ بۇل «ۆالەنتينكا» دەپ قۋىپ جۇرگەندەردىڭ بارلىعىنىڭ قۇلاعىنا التىن سىرعا!
ايعانىم اليپوۆا، ستۋدەنت: مەنىڭشە، بۇل مەيرام ءبىزدىڭ تاربيە مەن بولمىسىمىزعا جات. شىعۋ تاريحىن، جالپى تويلانۋىنا انىقتاپ قاراساق، مۇلدەم قاجەت ەمەس. الايدا بالا كەزىمىزدە، مەكتەپ قابىرعاسىندا اسا ءمان بەرىپ، تويلايتىنبىز. ول كەزدە دۇرىس تۇسىنبەيتىنبىز دە. وسى كۇندى كۇتىپ، ەرەكشە تۇردە اتاپ ءوتىپ، بىر-بىرىمىزگە قۇتتىقتاۋ، سەزىم حاتتارىن جولدايتىنبىز.ال ءقازىر وزىمىزدە عاشىكتار كۇنى بار ەمەس پە؟! سوندىقتان دا ءوزىمىزدىڭ مەرەكەمىزگە نە جەتسىن، تەك دۇرىستاپ ناسيحاتتاۋ كەرەك.
نازەركە جۇماباي، جۋرناليست: مەنىڭشە، وسىنىڭ ءوزى جارناما. اتويلاپ اي قالعاندا "تويلايسىز با، تويلامايسىز با؟" دەپ جۇرتتىڭ ەسىنە ءتۇسىرىپ جار سالۋ – "اۋليەسىماق" كۇندى ودان ءارى اۋليەسىتۋ. سوندىقتان، ابزالى – ۇندەمەي قويا سالۋ، سانالى جاستىڭ ساناسىنا قالدىرۋ.
اننا قۇدياروۆا، پسيحولوگ: سەزىمنىڭ ەڭ كەرەمەت كەزى جاستىق شاقتا بولعان سوڭ، بۇل مەيرامدى كوبىنە جاستار جاعى تويلايدى. ال ادامنىڭ جاسى وتكەن سايىن ساناسى وزگەرە مە، مۇنداي مەرەكەلەرگە ءمان بەرە بەرمەيدى. 14 اقپان قۇرىلىسشىلار كۇنى، تەمىرجولشىلار مەرەكەسى سەكىلدى كوپ مەرەكەنىڭ ءبىرى دەپ ويلايمىن. ەركىن ماحاببات، ازاماتتىق نەكەنى ناسيحاتتايدى دەگەنمەن كەلىسپەيمىن. سەبەبى، ەكى ادام ءبىرىن ءبىرى ءدال وسى كۇنى كورىپ قالمايدى عوي. ال 15 ساۋىردەگى قوزى كورپەش-بايان سۇلۋ كۇنى اۋليە ۆالەنتينمەن باسەكەلەسە المايدى. ويتكەنى «ۆالەنتيندى» تويلايتىندار ميلليارد بولسا، 15 ءساۋىردى ميلليون، ءتىپتى ودان دا از، قازاقتىڭ قازاقشا تاربيە العان بولىگى عانا تويلايدى. سوندىقتان، نەگە ەكى مەيرامدى قوسىپ جىبەرمەسكە؟ ءبارىبىر ۆالەنتين كۇنىنىڭ جارناماسى دا، كوممەرسيالىق تاۋارلارى دا كەڭ تارالعان. ال قوزى كورپەش-بايان سۇلۋ كۇنىنىڭ ءالى ونداي مۇمكىندىگى جوق. وكىنىشكە وراي!
ال ءسىز نە دەيسىز، قۇرمەتتى وقىرمان؟
جانيا ابدىبەك
"قامشى" سىلتەيدى
پىكىر قالدىرۋ