قاسكويلەر پاتەرىن يەلەنۋ ءۇشىن ءۇش بىردەي ادامدى اسقان قاتىگەزدىكپەن ءولتىرىپ، مايىتتەردىڭ بەتىن جاسىرعان. ءتورتىنشى ادام عاجايىپتىڭ كۇشىمەن امان قالدى. ەگەر ول «كوردەن» تۇرىپ كەتپەگەندە، جالعىزىلىكتى جاندار مەن ىشىمدىككە ءۇيىر ادامداردى اڭدىعان توپ ءالى تالاي كىسىنىڭ قانىن توگەر ەدى، دەپ جازادى Qamshy.kz اقپارات اگەنتتىگى.

2016 جىلدىڭ ءساۋىر ايى. الماتى قالاسىنىڭ باتىس بەتىندەگى كۇرە جولدىڭ بويىنان كريمينالدى پوليسيا قىزمەتكەرلەرى ەر ادامنىڭ كومىلگەن ءمايىتىن قازىپ الدى. قاراقشىلار مارقۇمنىڭ كەۋدە تۇسىنان ءۇش جەردەن، جاۋىرىن تۇسىنان ءتورت جەردەن پىشاق سالعان. سونداي-اق، شۇيدەسىنەن اۋىر زاتپەن سوققى جاساعان. كەۋدەسىنەن جان كەتكەن سوڭ، جول جيەگىندەگى سۋ ورعان ارىققا قۇلاتىپ، بەتىن توپىراقپەن جابا سالعان.

قاراقشىلاردىڭ كىمدەر ەكەنى اسقان جىلدامدىقپەن، ساناۋلى ساعاتتار ىشىندە انىقتالدى. بىرەر كۇننىڭ اينالاسىندا سالامات جامبولاتوۆتىڭ ۇيىمداسقان قىلمىستىق توبى تولىعىمەن قاماۋعا الىندى. قوجايىنىن ءولتىرىپ، پاتەرىن ساۋدالاۋ ارقىلى بايلىققا كەنەلگىسى كەلگەن قىلمىستىق توپتىڭ ءوز ماقساتتارىنا جەتۋگە دەگەن ولەرمەندىگى سونداي، ولار كەرەگىن تاۋىپ بەرەتىن كىسىنى ەڭ ءتيىمدى جەردەن كەزىكتىرگەن ەكەن. ياعني، حالىققا قىزمەت كورسەتۋ ورتالىعىندا قىلمىسكەرلەرگە جالعىسباستى ادامدار تۋرالى مالىمەت بەرەتىن دەرەككوز بولعان.

ءبىراق قاندىقول قاراقشىلار قۇرعان جوسپاردىڭ كۇل-تالقانى شىقتى. سونىمەن وزدەرىن اسا ايلاكەر ساناعان توپ قاي جەردەن قاتەلەستى؟

بيبىگۇل دوسقانوۆا

2016 جىلدىڭ 9 ءساۋىرى كۇنى ورىن العان قاندى قىلمىس بىلاي وربىگەن: تەرگەۋشىلەر اۋىزەكى تىلدە «ەسىكشقىش» اتاپ كەتكەن بيبىگۇل دوسقانوۆا قىلمىستىق جوسپاردىڭ العاشقى سۇرلەۋىن سالادى. مارقۇم ۆيتاليي ياكوۆليەۆكە «جۇمىس تاۋىپ بەرەم» دەپ ۋادە ەتىپ، كافەگە شاقىرادى. ءوزىن كافەنىڭ اكىمشىسى رەتىندە تانىستىرعان ءمايداتىلدى سىلقىمنىڭ سوزىنە يلانباۋ مۇمكىن ەمەس ەدى. كورشىسى ۆيچياسلاۆ ءبلوششيسىندى ەرتە كەلگەن ۆيتاليي ياكوۆليەۆ كورىكتى كەلىنشەكتىڭ كوكەيىن تەسكەن باسقا ەمەس، ءوزىنىڭ ەكى پاتەرى ەكەنىن ارينە، بىلگەن جوق. اعىل-تەگىل ىشىمدىك بۋىنىن العان ۆيتاليي ياكوۆليەۆ اياقتان تۇرۋدان قالادى. اراققا ۇيىقتاتاتىن ءدارى قوسقان «ەسىكاشقىش» پەن كورشى ۇستەلدە اڭدىپ وتىرعان سەرىكتەرىنىڭ دە كۇتكەنى وسى ەدى. ءبىرى ۋداي ماس، ءبىرىنىڭ ەسى كىرەسىلى- شىعاسىلى ەكەۋدى سالدەن كەيىن قالانىڭ سىرتىنا الىپ شىققان قىلمىسكەرلەر اياۋسىز پىشاقتاعان، سوسىن جولدىڭ شەتىندەگى سۋ ورعان ارىققا قۇلاتىپ، اپىل-عۇپىل كومگەن. ءبىراق جابىرلەنۋشىنىڭ باعىنا، ال قىلمىسكەرلەردىڭ سورىنا قاراي ەكەۋدىڭ ءبىرى ءتىرى ەدى. قاراڭعى قاپاستان تىربانىپ ارەڭ شىققان ۆيچياسلاۆ بلوششيسىن سول «كوردەن تۇرعان» بويى جانۇشىرىپ، اۋداندىق ىشكى ىستەر بولىمىنە جەتكەن. مىنە، قىلمىسكەرلەردىڭ دەرەۋ ۇستالۋىنا وسى جاعداي سەبەپكەر بولدى.

پاۆەل كرىنين

ەندى قىلمىستىق توپتىڭ مۇشەلەرىمەن تانىستىرايىق. ۇيىمداستىرۋشىسى – 1986 جىلى الماتى وبلىسىندا تۋعان سالامات جامبولاتوۆ. توپتاعى ەڭ ەگدە ادام – يۋنۋس كۋچاروۆ. ول 1972 جىلى وزبەكستاندا تۋعان، سول ەلدىڭ ازاماتى. پاۆەل كرىنين 1994 جىلى الماتى قالاسىندا، سەيدازيم امانوۆ 1991 جىلى وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسىندا تۋعان. سونداي-اق، قىلمىستىق توپتا ەرەكشە قىزمەتىمەن دارالانعان بيبىگۇل دوسقانوۆا بار. ول قاراعاندى وبلىسىنىڭ تۋماسى. ءبىر تاڭدانارلىعى، توپ مۇشەلەرىنىڭ ەشقايسىسى بۇرىن ءىستى بولماعان، زاڭ بۇزىپ كوزگە تۇسپەگەن.

قاراقشىلار تەگىس قاماۋعا الىندى. الايدا تەرگەۋشىلەر ءۇشىن جۇمىس ءالى كوپ ەدى. سەبەبى ۇستالعاندار جەمە-جەمگە كەلگەندە قىلمىستى بىر-بىرىنە سىلتەپ، جازادان جالتارۋعا تىرىستى. قىلمىستىق ءىس دەرەكتەرىندەگى مالىمەتتەرگە قاراساق، تەرگەۋ ءىسى 5 ايعا سوزىلعان. سونىمەن قاتار، كۇدىكتىلەر جەكە-جەكە تەرگەلىپ، ولار ايتقان ءسوزدىڭ راس-وتىرىگىن انىقتاۋ ءۇشىن 70-كە جۋىق بەتتەستىرۋلەر جاسالعان. مىنە، وسى بەتتەستىرۋلەر كەزىندە قىلمىستىق توپتىڭ بۇعان دەيىن دە ەكى ادامدى جەر جاستاندىرعانى ءمالىم بولدى.

سەيدازيم امانوۆ

قىلمىستىق توپ ولاردى نە ءۇشىن ولتىرگەن؟ ماقسات – باياعى، سەناريي – بۇرىنعى. ياعني، قاراقشىلار پاتەرىن ساتىپ، پايداعا كەنەلۋ ءۇشىن ءۇي يەلەرىنىڭ كوزىن جويعان. الايدا قىلمىسكەرلەردىڭ ءبارى ءوزىن سۋدان تازا، سۇتتەن اق كورسەتۋگە ۇمتىلدى. قولىمەن ىستەگەنىن موينىمەن كوتەرۋگە كەلگەندە كەشەگى دوستىقتارى ادىرا قالىپ، ءبىر-بىرىن تاعى دا قارالاپ شىقتى. ماسەلەن امانوۆتىڭ ايتۋىنشا، پاتەر يەسىن جامبولاتوۆتىڭ بۇيرىعىمەن كۋچاروۆ ولتىرگەن. ال كۋچاروۆتىڭ سوزىنە سەنسەڭىز، ول كىرمەي تۇرىپ پاتەر يەسى جان تاپسىرعان. كرىنين ءتىپتى ءوزىن قىلمىسكەر ەمەس، كەزدەيسوق كۋاگەر رەتىندە كورسەتكىسى كەلەدى. قىلمىستىق توپتىڭ ۇيىمداستىرۋشىسى - جامبولاتوۆ تا بۇل جەردە كەزدەيسوق كىسىنىڭ كەيپىن تانىتۋعا بارىن سالدى. مۇنداي الا-قۇلا جاۋاپتار تەرگەۋشىلەردىڭ ۋاقىتىن العانى بولماسا، اقيقاتتى جاسىرۋعا جاراعان جوق. قىلمىسكەرلەردى بىر-بىرىمەن كەزىكتىرمەي، جەكە-جەكە تەرگەۋدىڭ جانە قاجەت كەزىندە بەتتەستىرىپ، ناقتىلاۋ جۇمىستارىن جۇرگىزۋدىڭ سوڭى وقيعانىڭ قالاي وربىگەنىن ايگىلەپ بەردى.

سونىمەن وقيعا قالاي بولعان؟ قىلمىستىق توپ العاشقى جورىققا 2016 جىلدىڭ اقپان ايىندا شىققان. «كوكتەم-2» ىقشاماۋدانىندا تۇراتىن اركاديي ءپليسستىڭ ۇيىنە كىرۋ ءۇشىن قىلمىسكەرلەر الدىمەن «ەسىكاشقىشتى» جۇمسايدى. پاتەر يەسىنىڭ كوڭىلدەسى جاننا باقىپبايەۆامەن الدىن-الا تانىسىپ ۇلگەرگەن دوسقانوۆا پاتەرگە ارينە، قۇرى قول كەلمەيدى. كوڭىلدى وتىرىستىڭ سوڭى ءۇي يەلەرىنىڭ ەستەن تانا قۇلاۋىمەن اياقتالادى. وسىنى كۇتكەن «ەسىكشقىش» دەرەۋ سەرىكتەرىنە حابار بەرگەن.

اشىق ەسىكتەن باسا-كوكتەي كىرگەن قاراقشىلار ءۇي يەلەرىن ءولتىرىپ قانا قويماي، پاتەردىڭ قۇجاتتارىن دا وزدەرىمەن الا كەتكەن. ولاردىڭ نەگىزگى كوزدەگەنى دە – وسى ەدى. ال مايىتتەن قۇتىلۋ قاتىگەز قاراقشىلارعا ەش قيىندىق تۋعىزباپتى. ولار مارقۇمداردىڭ دەنەسىن «درۋجبا» ىقشاماۋدانىنداعى ۇيلەردىڭ بىرىنە اكەلىپ، دارەتحاناعا تاستاي سالعان. اينالاعا ولەكسە ءيىسى تاراماس ءۇشىن ۇستىنە قوقىس قالدىقتارىن توككەن.

سالامات جامبولاتوۆ

توپ ۇيىمداستىرۋشىسى سالامات جامبولاتوۆ قىلمىستىق وقيعادان ءبىر اپتا وتەر-وتپەستە پاتەر ساتۋدىڭ قامىنا كىرىسەدى. الدىمەن عالامتور ارقىلى ءۇي يەسىنە ۇقسايتىن ادام تاۋىپ، ونىمەن كەلىسەدى. سول ادام نوتاريۋسقا مارقۇم اركاديي ءپليسستىڭ قۇجاتىمەن بارىپ، پاتەرىن وزگە بىرەۋگە ساتادى. ودان قىلمىسكەرلەردىڭ ءبىرى سەيدازيم امانوۆ ساتىپ الىپ، ءۇشىنشى ادامعا ساۋدالايدى. وسىلايشا، از ۋاقىتتىڭ ىشىندە مارقۇمنىڭ پاتەرى قولدان قولعا ءوتىپ، قىلمىسكەرلەر ۇلكەن اقشاعا كەنەلەدى. اككى توپتىڭ قۇربان تاڭداۋداعى شەبەرلىگى سونشا، قاشان قىلمىسكەرلەر قولعا تۇسكەنشە مارقۇمداردى ەشكىم ىزدەمەگەن. ەگەر ەكىنشى جورىق ءساتسىز بولماعاندا، اركاديي پليسس پەن جاننا باقىپبايەۆانىڭ قايدا ەكەنى سول كۇيى بەلگىسىز قالا بەرۋى ابدەن مۇمكىن ەدى.

يۋنۋس كۋچاروۆ

ءبىر قىزىعى، العاشقىدا ەكى بىردەي ادامدى ايۋاندىقپەن ولتىرگەن قاراقشىلار ارام جولمەن تۇسكەن اقشانى رەنىشسىز بولىسە الماعان. ماسەلەن قولىن قانعا مالسا دا، يۋنۋس كۋچاروۆكە كوك تيىن بۇيىرماعان ەكەن. جامبولاتوۆ وعان «سەنىڭ وسى ۋاقىتقا دەيىنگى ىشىپ-جەمىڭنىڭ ءوزى الار ۇلەسىڭنەن اسىپ كەتتى» دەپ قارا باقىرسىز قالدىرعان. وسىعان كۇيىنگەن كۋچاروۆ وزبەكستانعا ءقايتىپ كەتەدى. الايدا ول جاقتان جۇمىس تاپپاي الماتىعا قايتا كەلگەندە سەرىكتەرى وعان جاڭا ۇسىنىس ايتسا كەرەك. ءوزارا كەلىسىم بويىنشا بۇل جولى ول مىندەتتى تۇردە قاندى تابىستان ۇلەس الۋى ءتيىس-تىن. ءبىراق تاعدىر ونىڭ ماڭدايىنا تابىستى ەمەس، جازانى ءبولىسۋدى جازعان ەكەن. 2017 جىلدىڭ اقپان ايىندا الماتى قالاسىنىڭ قىلمىستىق ىستەر جونىندەگى مامانداندىرىلعان اۋدانارالىق سوتى قىلمىسكەرلەردى 15 جىلدان 20 جىلعا دەيىن باس بوستاندىعىنان ايىردى. پاتەرىن ساۋدالاۋ ءۇشىن يەسىن ولتىرگەن قانىپەزەرلەر ەندى وسىنشا ۋاقىتتى وزگە پاتەردە وتكىزەدى. ول ارينە، تۇرمەنىڭ ءتورى!

سانسىزباي نۇربابا