ۇرپاق سەزىنە بىلسە، سۇراپىل سوعىس جاراقاتى كوزى ءتىرى كۋاگەرلەردىڭ جۇرەگىنەن ءالى جازىلا قويعان جوق. بومبالار جارىلىسى دا، تانكتەر گۇرىلى دە، ساتىرلاعاني مىلتىقتار دا، اۋىر جارالىلاردىڭ جان ايقايى، اكەسىز قالعان ءسابيدىڭ شىرىلداعان ءۇنى دە تاريحتىڭ قۇلاعىندا جاڭعىرىپ تۇر. ال، گۇلدەي قۇلپىرعان بۇگىنگى جاستار ءۇشىن اتىس-شابىستىڭ اراسىندا اداسقان وقتىڭ قۇربانى بولىپ، ۇيدە كۇتىپ وتىرعان بالاسىن اكەسىنەن ايىرىپ تاستاي ما دەگەن قورقىنىشپەن ءومىر ءسۇرۋدىڭ دە، كەلمەسكە كەتكەن ادامنان زارىعا ءبىر حابار، حات كۇتۋدىڭ دە قالاي ەكەنىن ءتۇسىنۋ قيىن.
سوعىس باتىرلارىنىڭ كوبى قۋراعان اعاشتاي كەلمەسكە كەتتى. ايتسە دە، اعاش قۋراسا دا، ارتىندا ماۋەلى ورمانعا اينالىپ تىرشىلىك تىنىسىن كەڭەيتەتىن وسكىندەرىن قالدىرادى. سول سۇراپىلدىڭ ءبىر كۋاگەرى - 1916 جىلى باياناۋىل اۋدانىنا قاراستى قىزىلتاۋ وڭىرىندە دۇنيەگە كەلگەن قۇندىكول اۋىلىنىڭ قۇرمەتتى ازاماتى، سوعىس جانە ەڭبەك ارداگەرى – وسكەنباي ۇلى قاناش جانكەلدين اقساقالدىڭ ءوزى ونەگە بولارلىق پاراساتتى عۇمىر كەشتى.
ەر قاناش 18 جاسقا كەلگەندە جىلقىشى بولعان اكەسى دۇنيەدەن وزادى. 1929 جىلدان باستاپ ەرتە ەسەيگەن ول ءالى دە كەڭەس ۇكىمەتى تىرناعىنا ىلىنبەگەن بايلاردىڭ بۇزاۋى مەن قوزىسىن سۋارىپ، مالىن باعادى. قىسقاسى، باسقا دا بارلىق شارۋاسىنا قۇلداي جەگىلەدى.
1928 جىلى ليكبەزگە وقۋعا الىنىپ، حات تانيتىن حالگە جەتەدى. 1937 جىلى سەمەي قالاسىندا مۇعالىمدەر دايارلايتىن ينستيتۋتتا ماتەماتيكا ءپانى بويىنشا 2 جىل وقيدى. الايدا، 1939 جىلى وقۋىن اياقتاي الماي، قازان ايىندا قىزىل اسكەر قاتارىنا الىنىپ، فين سوعىسىنا اتتانادى.
كەيىننەن رەسەي فەدەراسياسىنىڭ سىزران قالاسىنداعى اسكەري قالاشىقتا ءۇش جىل پولكتىك مەكەپتە وقىپ، اتقىشتار باتالونىندا بولىمشە كومانديرى بولىپ قىزمەت اتقارادى. سوعىستا ەلىمىزدىڭ شىعىسىنداعى اۆياسيالىق باتالوندى باسقاردى. سوعىستىڭ اياقتالالار تۇسىندا كوماندوۆانيەمەن مانچجۋرياعا اتتانعان قاناش اتامىز تەك 1946 جىلدىڭ ماۋسىم ايىندا عانا تۋعان ەلىنە امان-ەسەن ورالادى. بۇل كەزدە ونىڭ ءتورت اعاسى بىردەي مايداندا حابارسىز كەتكەن ەدى.
جاسىنان زەرەك بولعان قاناش وسكەنباي ۇلى سوعىستان قايتقان سوڭ بىردەن بەيبىت ەڭبەكپەن اينالىسىپ، قىرىق جىلداي ەكىباستۇز قالاسىندا، باياناۋىل اۋدانىندا ۇستازدىق ەتەدى. ۇرپاققا ساپالى ءبىلىم بەرىپ كەلگەن اعامىزدىڭ ايتۋى بويىنشا، اكەسى ءجاندىلدا ءۇيدىڭ ارداقتى ازاماتى، 1928 جىلعا دەيىن جىلقى باققان بىلگىر جىلقىشى بولسا، اناسى ءبىرادار قىزى زەينەپ اقىلدى، قايىرىمى مول، ەل سىيلاعان ارداقتى بايبىشە بولىپتى. جەتى ەر بالا مەن ءتورت قىزدىڭ ەڭ كەنجەسى بولىپ دۇنيەگە كەلىپ، ەس بىلگەلى قارا جۇمىسپەن اينالىسقان اينالىسقان قاناش بالالارعا ونەگەلى تاربيە بەرىپ، ءوزىنىڭ سوعىستا كورگەن قيىنشىلىقتارى مەن ەرلىگى جايلى كوپ اڭگىمە ايتاتىن. 90 جاستان اسقاندا دا شيراقتىعىنان تانباي كەۋدەسىن تىك ۇستايتىن. ونىڭ ەرلىگى «ءبىرىنشى دارەجەلى وتان سوعىسى» وردەنىن، «فينليانديانى جەڭگەنى ءۇشىن»، «مارشال جۋكوۆ»، «ەڭبەك ارداگەرى» جانە تاعى باسقا مەدالدارمەن ماراپاتتالعان. ايتسە دە، ءومىر ماڭگى ەمەس... جاقسى ادامدار كەلەدى، كەتەدى... ءبىراق، ۇلى جەڭىس پەن بەيبىتشىلىكتى اكەلىپ، بالالار ساناسىنا جىلدار بويى ءبىلىم مەن پاتريوتتىق تاربيەنى ۇيالاتقان باتىر بابامىزدى قالاي ۇمىتامىز؟! جىلدار جىلجىپ وتكەنىمەن، مۇنداي ەرلەرىمىزدىڭ بولعانىنا دەگەن ماقتانىش كوكىرەگىمىزدە سايراپ تۇرا بەرەدى. مۇنداي ادام – ناعىز ەر، ال، ەر ەسىمى ەل ەسىندە.
اقەركە كارىپجان، احمەت ياسساۋي اتىنداعى №123ء-شى مەكتەپ-گيمنازياسىنىڭ وقۋشىسى، الماتى قالاسى.
