بۇگىنگى قازاقتىڭ ۇلتشىلدىعى، پاتريوتيزم تىراشتانۋ، ەلىكتەۋدەن اسا الماي وتىر. ءتىپتى، ورىستار وتارلاۋشى دا بولماعانداي، ورىستىڭ قۇلدىعىندا كىرىپتار بولعانىن مويىنداعىسى كەلمەيدى. ونداي قازاقتار ەندى تاۋەلسىز، قايسار، ۇلت مۇددەسىن ويلايتىن ۇلت ازاماتى بولا المايدى، ول جالتاق، ءارى كەتكەندە وتكەندى ەسكە الىپ، قازاق نە كورمەدى دەپ جىلايدى. بولماسا ماقتانسۇيگىش. مىسالى، ءبىز ەلۋ ەلدىڭ قاتارىنا قوسىلدىق دەپ ماقتانامىز. سول ەلۋ ەلدىڭ قىرىققا جۋىعى ەۋروپادا، جالپى ىشكى ءونىم جونىنەن ءبىز ارتتا قالعان كەيبىر ەۋروپالىق ەلدەرمەن تەڭەستىك. بۇل ساندىق قانا كورسەتكىشتەر. سول ارتتا قالعان ەلدەردىڭ قالالارى، جولدارى، قوناق ۇيلەرى، وقۋ ورىندارى، تۋريزم مادەنيەتى، تاعى باسقالارى بىزدەن كوش ىرگەلى.
پرەزيدەنت قازاقتىڭ بىرلىگىن كوبىرەك العا تارتىپ كەلەدى. ول ورىندى. باستى ماقسات قازاقتىڭ باسىن قوسۋ. باسقا تىلگە، دىنگە اۋىسقان، ءارتۇرلى پارتيادا، رۋعا، جۇزگە بولىنگەن حالىقتىڭ باسىن بىرىكتىرىپ، قازاق ءتىلى، قازاق مادەنيەتى، ءداستۇرلى قازاقى ءدىني-نانىم سەنىم رۋحاني نەگىزىمىز بولۋ كەرەك.
بىزدە سوۆەتتىك زاماننان قالعان ءبىر قاعيدا بار: كوپۇلتتى ورتا دەپ قازاقتى قازاق قولداسا ۇلتتىق مەنمەنشىلدىك بولادى دەگەن. جوق، قازاقتى قازاق قولداۋعا ءتيىستى. ءبىزدىڭ باستى ماقساتىمىز، قازاقتىڭ مارتەبەسىن كوتەرۋ. ءوزىن سىيلاماعان ۇلت باسقانى دا سىيلامايدى. بارلىق اقشالى، جوعارى ەڭبەك اقى تولەنەتىن جۇمىستار قازاقتارعا تيەسىلى بولۋ كەرەك. ول قازاقتىڭ بايلىعى. قازاق ءوزىنىڭ مۇددەسىن دورەكىلىك، انايى تۋراشىلدىقپەن ەمەس، كەرىسىنشە، يكەمدىلىك، سابىرلىقپەن ءتيىمدى ىسكە اسىرىپ وتىرۋى ءجون. بۇل باسقا ۇلتتاردى ەلەمەۋ دەگەن ءسوز ەمەس. ولاردى بيلىككە تارتۋ كەرەك. ولار قازاق ءتىلىن تەرەڭ مەڭگەرگەندەر، ايتقاندا كونگىش، باسقارىلۋعا يكەمدى بولۋعا ءتيىس. ءبىز ولاردى قازاقتىڭ سويىلىن سوعاتىن ماماندار ەتۋگە، تاربيەلەۋگە ءتيىستىمىز. ولاردى كەيبىر شوۆينيستەرمەن كۇرەسۋگە سالىپ قويۋ كەرەك. مەنىڭشە، بۇگىنگى ۇلتشىلدىقتىڭ كەيبىر تۇستارى وسىنداي. ءبورىحان نۇرمۇحامەدوۆ، پروفەسسور ساياساتتانۋشى تاريح عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، ءبىز ءقازىر پوستيندۋستريالدى، اقپاراتتىق قوعامدا ءومىر ءسۇرىپ جاتىرمىز. ۇلتتىق مەملەكەتتەردىڭ وزدەرى سوڭعى 400-500 جىلدىڭ ىشىندە قانشاما وزگەرىستەرگە ۇشىرادى. سوندىقتان، بۇگىنگى كۇننىڭ ۇلتتىق مەملەكەتى قانداي بولۋ كەرەك دەگەنگە جاۋاپ ىزدەسەك، زامانىنا سايكەس دەگەندى تۇسىنەمىز. مىنە، وسى ءۇش فاكتوردى ەسكەرسەك، ءبىز ۇلت دەگەن ۇعىمعا كەلەمىز. ۇلت – دەگەن ءبىر مەملەكەتتى قۇراتىن ءبىر ەل. مەنىڭشە، قازاق ۇلتى ۇعىمىنا قازاقستاندا تۇراتىن بۇكىل ەتنوستار كىرۋ كەرەك. ءبىراق، قازاق ۇلتتىق مەملەكەتى بولعاندىقتان، قازاق ۇلتى بولۋى ءتيىس. ەلىمىز باسقا دا ۇلتتىق مەملەكەتتەردىڭ ۇلگىسىن قاراپ، الەمدىك جاھاندانۋ پروسەسى جاعدايىن، اقپاراتتىق، پوستيندۋستريالدى قوعام ەكەنىن ەسكەرە وتىرىپ، ۇلتشىلدىققا وزىندىك انىقتاما بەرۋى ءتيىس. سونىمەن قوسا، «بۇگىنگى كۇنى قازاق ۇلتى قانداي بولۋ كەرەك؟» دەگەن ساۋالعا جاۋاپ بەرگەننەن كەيىن، قانداي ۇلتشىلدىق قاجەت ەكەنى بەلگىلى بولادى. امانگەلدى مۇقان، م.و.اۋەزوۆ اتىنداعى ادەبيەت جانە ونەر ينستيتۋتى، تەاتر ونەرى ءبولىمىنىڭ مەڭگەرۋشىسى:«قازاققا قانداي ۇلتشىلدىق قاجەت؟» دەگەندە، ءبىز جاس مەملەكەت ەكەنىمىزدى ەسكەرگەن ءجون. قازىرگى تاڭدا، ۇلتشىلدىق دەگەندە ءبىرىنشى كەزەكتە، قازاقتىڭ ەلىن ءسۇيۋى، ءپاتريوتيزمى تۇرۋى كەرەك. بۇگىنگى كۇنى، ۇلتشىلدىققا تاربيەلەۋ، اۋەلى، زيالى قاۋىمىمىزدىڭ باستاماسىنا، ىس-ارەكەتتەرىنە بايلانىستى. «ىنجىلدە»: «مۇسا پايعامبار ەلىنىڭ ساناسىن تازالاپ، وتانىنا 40 جىلدا جەتكىزەدى. ەگەر، ول ءتۇزۋ جولمەن جۇرسە، مۇمكىن، 2 جىلدا جەتەر مە ەدى؟! ءبىراق، بۇنداعى 40 جىل ەۆرەيلەردىڭ ساناسىن تازالاپ قانا قويماي، بيلىك باسىنداعىلاردىڭ وزگەرىپ، ءبىر ەمەس، ەكى ۇرپاق دۇنيەدەن كەتەتىن ۋاقىت بولدى» دەگەنگە ساياتىن، سوعان جۋىقتاۋ تۇسىنىك بار. سول سياقتى، ءبىزدىڭ تاۋەلسىزدىگىمىزدى العانىمىزعا 20 جىل. بۇل ءالى جارتى جول. ايتالىق، بۇگىنگى 20 جاستاعىلار بولەك. مۇمكىن، تاعى جيىرما جىلدان كەيىنگى جاستارىمىز بۇدان باسقا بولار. ءبىراق، ايتىلىپ كەتكەندەي، جاھاندانۋدىڭ اسەرىن ۇمىتپاعان ءجون. بۇل پروسەسس ۇلتتىڭ ۇلت بولىپ قالىپتاسۋىنا كەرى اسەرىن تيگىءزىپ جاتىر. ايتالىق، ءقازىر قازاق ءتىلىن مەڭگەرە الماي جاتىپ، اعىلشىن ءتىلىن يگەرىپ جاتىرمىز. بۇل بىرتىندەپ قازاق ءتىلىن جۇتىپ قويا ما دەگەن ءقاۋىپ تۋعىزادى. قازاقتا ۇلتشىلدىقتى تاربيەلەۋ ءۇشىن، مەملەكەتتىك ۇلكەن ىستەر اتقارىلىپ جاتىر. دەگەنمەن، الەمدىك جاھاندانۋ پروسەسىنىڭ ىقپالى زور ەكەنىن ۇمىتپاعان ءجون. كەڭەس وداعىنان بىزبەن بىردەي شىققان قىرعىزدار، وزبەكتەرگە، ورىستارعا دا قارايمىن. ولاردىڭ بويىندا ءوزىنىڭ ۇلتىنا، ءوزىنىڭ ۇلتتىق قۇندىلىقتارىنا دەگەن ۇلكەن ىقىلاستارى بايقالادى. ارينە، بۇل دا دۇرىس ەمەس شىعار. ال، ءبىزدىڭ جاعدايىمىزعا كەلگەندە، ءبىز ەۋرازيالىق كەڭىستىكتەمىز. جان-جاقتىڭ بارىنە اشىقپىز. سىرتقى توبىرلىق مادەنيەتتىڭ كەلىپ جاتقان تاسقىنى كوپ. وسى تۇستا، ءبىزدىڭ مادەنيەتىمىز جوعالىپ جاتىر. ءقازىر مەملەكەتتىك تۇرعىدا جاستاردى تاربيەلەۋ جايلى ءتۇرلى باعدارلامالار ىسكە اسۋدا. ءبىراق، ونىڭ اسەرى از. سەبەبى، تەليەۆيدەنيە، ينتەرنەتتىڭ، ءتىپتى، ءبىر گولليۆۋدتىق ءفيلمنىڭ اسەرى مول. مىنە، سوندىقتان، مەملەكەتتىك دەڭگەيدە اتقارىلىپ جاتقان دۇنيەلەر وسىنىڭ جانىندا تامشىداي كورىنەدى. مەنىڭشە، جاستاردىڭ ساناسىن دۇرىس تاربيەلەيتىندەي ءالى دە ۇلكەن شارالار جاسالىنۋى ءتيىس.
جارىلقاسىن بورانبايەۆ، ق ر ءبىلىم بەرۋ ءىسىنىڭ قۇرمەتتى قىزمەتكەرى: ۇلتسىزدىق – ماڭگۇرتتىكتىڭ بەلگىسى بۇل ءسوز بولىپ وتىرعان نارسە بۇگىنگى كۇننىڭ ەڭ وزەكتى ماسەلەسىنە جاتادى. مەملەكەتتىك، حالىقتىق، ۇلتتىق ماقسات-مۇددەمىزدى انىقتايدى. كەلەشەگىمىزگە كوز سالۋعا كومەكتەسەدى. راسىندا دا، بۇل تۋرالى كوپتەن ءسوز بولىپ كەلەدى. ارعىسىن ايتپاعاندا، 1998 جىلعى 10 ساۋىردە «قازاق ادەبيەتى» گازەتىندە بەلگىلى جازۋشى قوعام ءارى قالام قايراتكەرى سابەتقازى اقاتايەۆ «ۇلتسىزدىق، ۇلتشىلدىق ءھام ۇلتجاندىلىق» دەگەن تاقىرىپپەن ماقالا باستىردى. وندا ول، قوعامدىق قۇبىلىسقا كىرەتىن ءۇش ماسەلەنى – ۇلتسىزدىقتى، ۇلتشىلدىقتى جانە ۇلتجاندىلىقتىڭ نە نارسە ەكەندىگىنە وي جىبەرەدى. ونىڭ ويىنشا «ۇلتسىزدىق» – ماڭگۇرتتىكتىڭ بەلگىسى. ونىڭ تابيعاتىندا ساتقىندىق ۇنەمى بولىپ تۇرادى دەپ انىقتاما بەرەدى. ال، «ۇلتجاندىلىقتا» – جالاڭ سەزىم، ەموسيا باسىم دەپ تانيدى دا، ول سانالى تىرلىككە، كۇرەس جولىنا، ارەكەتكە كوپ بارا بەرمەيدى دەگەنگە تابان تىرەيدى. سابەتقازى اقاتايەۆ ءۇشىن بىزگە ەڭ كەرەكتىسى – ۇلتشىلدىق قاسيەت. بۇل بارىنەن بيىك تۇر. «الايدا ۇلتشىلدىق تا، ۇلتجاندىلىق تا «ۇلتسىزدىققا» قاراعاندا ورەلى قاسيەت، ءبىراق شىنايى ۇلتشىلدىققا نە جەتسىن!» – دەپ تۇيىندەيدى ول ويىن. قاليحان ىسقاق، پروفەسسور، بەلگىلى جازۋشى: 130 ۇلت – قاسىرەت قازاققا ۇلتشىل بولۋ كەرەك قانا ەمەس، قاجەت نارسە. ويتكەنى، ءبىز 300 جىلدان استام ەزگىدە بولدىق. ياعني، رەسەي يمپەرياسىنىڭ كولونياسى، بودانى ەدىك. بىزگە تىزە ابدەن باتىپ قالعان. سودان، ءبىز يىعىمىزدى كوتەرە الماي، جاسقانشاق بولىپ قالدىق. ۇلتشىلدىقتى ەڭ العاش قوزعاعان الاش قايراتكەرلەرى. ەگەر دە، قايراتكەرلەرىمىز رەپرەسسيا قۇرباندارى بولماعاندا، ۇلتشىل بولىپ قالىپتاسۋشى ەدىك. بىلايشا ايتقاندا، تەك الاش قايراتكەرلەرى عانا ەمەس، بار زيالى قاۋىمىمىز وسى رەپرەسسيا قۇرباندارى بولدى. ال، قازىرگى ءبىزدىڭ ينتەلليگەنسيا دەپ جۇرگەندەرىمىز، سول كەڭەس وداعىنىڭ بۇرىنعى قىزمەتكەرلەرى. مەن ولاردى زيالى قاۋىم دەپ ەسەپتەمەيمىن. ءبىراق، ولاردىڭ ىشىندە دە ينتەلليگەنتتەرى بولۋى مۇمكىن. ءبىزدىڭ جاعدايىمىزداعى ەڭ قيىن نارسە – ەلىمىزدە 130 ۇلت وكىلدەرى بار دەپ ايتاتىنىمىز. بۇل ماقتانىش ەمەس. بۇل – قاسىرەت. وسى ۋاقىتقا دەيىن، ءبىزدىڭ ەگەمەندىگىمىزدى مويىنداماي كەلە جاتقان جۇرت بار. سوندا، ءبىز 70%–ىمىز وسى ۇستانىمدا بولساق، قالعان 30%-عا جۋىعى جان-جاققا تارتىپ جاتىر. ۇلتشىل بولۋ ءۇشىن، الدىمەن، ورتاق ءتىل، ورتاق تىرشىلىك، ورتاق يدەيا كەرەك. ۇلتشىلدىق سوندا عانا بارىپ تۋادى. ۇلتشىلدىقتىڭ نەشە ءتۇرلى تۇرلەرى، ۋاعىزدارى، شىندىعى، تىرلىگى بار. ءبىزدىڭ ءتىلىمىز، تىرشىلىگىمىز ورتاق بولماي، ۇلتشىل بولۋىمىز مۇمكىن ەمەس. ءالى كۇنگە دەيىن، تاۋەلسىزدىگىمىزدى مويىنداماي وتىرعان باسقا ۇلت وكىلدەرى بار. بۇلار زامان ءسال قيسايا كەتسە، بىزدەردى تاستاپ كەتەتىندەر. قازاق دەگەن ۇلتتى مويىنداعىسى كەلمەيدى. ال، ۇلتشىل بولعاندا، كەشەگى الاشتىڭ قايراتكەرلەرى مۇستافا شوقايدان باستاپ، ونىڭ ار جاعىنا كەتسەك، اباي، شوقان بار. بىزگە ابايدىڭ ۇلتشىلدىعى كەرەك. ونىڭ ولەڭدەرىندە، قارا سوزدەرىنىڭ بارلىعىندا قازاقتى نەگە سىنايدى دەيسىزدەر؟! بۇل جەردە، ماسەلە قازاقتا ەمەس. قازاقتىڭ ورنىنا كەز-كەلگەن ۇلتتى قويا سالساڭ، ەشنارسە بۇلىنبەيدى. ونىڭ قازاعىم دەگەنى، حالقىم دەگەنى. ۇلتشىل بولۋ ءۇشىن، ءبىرتۇتاستىق قاجەت. ءبىرتۇتاستىق دەگەندە، ءتۇرى-تۇسى، يا بولماسا ءدىنى ەمەس، يدەولوگيا بىرەۋ بولۋ كەرەك. قازاقستانعا ءبىز ەگەمەندى ەلمىز دەگەندى مويىنداپ قانا قويماي، سونى دامىتۋعا ۇلەس قوساتىن جۇرت كەرەك. سوندا، ءبىز ۇلتشىل بولا الامىز. ايتپەسە، قانىمىزدىڭ 80%-ى قازاق، تۇركى حالىقپىز. رەسەيمەن قانشا جىل كورشى بولدىق، جاقسى ارالاستىق. سوندا دا، ولار كولونيزاتورلىق پسيحولوگياسىن ۇمىتقان جوق. ءبىز ۇلتشىل بولۋ ءۇشىن، ولار سول پسيحولوگيانى ۇمىتۋ كەرەك. ءبىز، قازاق قۇلدىق پسيحولوگيادان ارىلۋىمىز قاجەت. وسى ەكەۋى ءتۇيىسكەن جەردە، ۇلتشىل بولۋ وپ-وڭاي نارسە. ويتكەنى، قازاق دەگەن حالىقتىڭ ءتىرلىگى، بولاشاعى، بۇگىنى – بارلىعى سوندا توعىسادى. ۇلتشىلدىق دەگەن جامانىڭدى جاسىرماي، جاقسىڭدى اسىرىپ وتىرۋ. شەتتەن كەلەتىن، ىشتەن شىعاتىن جاعىمسىز نارسەلەردى باسىپ تاستايتىنداي ءال-قۋات بولۋ كەرەك. بۇل حالىقتىڭ پسيحولوگياسىندا جاتۋى ءتيىس. بىزگە فاشيزم دە، ديكتاتۋرا دا ەمەس، ەلدىڭ باسىن بىرىكتىرەتىن ءبىرتۇتاس تەرريتوريا، تۇتاس يدەولوگيا،تۇتاس كاسىپ، تۇتاس ماقسات، بولاشاققا دەگەن ۇلكەن باعدارلاماسى بار ۇلتشىلدىق قاجەت. ول باعدارلاما دا، سول ۇلتشىلدىقتان تۋاتىن نارسە. ءازىمباي عالي، تاريحشى، ساياساتتانۋشى: بىزگە باتىسشىل ۇلتشىلدىق قاجەت. كۇن تارتىبىندەگى ۇلتشىلدىق ماسەلەسىن كوتەرگەندە حالىقتاردى ميگراسيالاۋ پۋنكتىمەن تولىقتىرۋ قاجەت. ال، قانداي ۇلتشىلدىق بىزگە قاجەت دەگەندە، مەنىڭشە، بىزگە باتىسشىل ۇلتشىلدىق قاجەت. ياعني، ءبىز ەۋروپالىق وداق، ناتو-عا كىرۋ كەرەكپىز. ەكىنشىدەن، ۇلتشىلدار دىنگە جاقىن بولۋ كەرەك. ۇلتشىلدار مەن دىنشىلدەر بىرىگىپ كەتە مە دەگەن ۇلكەن ءقاۋىپ بار. قازاق ەشقاشان دىننەن بوس بولماعان. ءبىراق، بىزدە ونىڭ ساياسي دەمونستراسياسى جوق. بۇل دا قوسىمشا فاكتور. بىزگە مەملەكەتشىلدىككە نەگىزدەلگەن ەگەمەندى مەملەكەت كەرەك. ءبىز، شىنتۋايتىنا سالساق، ۇلتشىل ەمەسپىز. ءبىز ءقازىر مەملەكەتشىلمىز. ال، ۇلتشىلدىق – رەالدىق بولۋ كەرەك. دوسمۇحامەد كىشىبەكوۆ، ق ر ۇلتتىق عىلىم اكادەمياسىنىڭ اكادەميگى، فيلوسوفيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى: ۇلتشىلدى حالىق قورعايدى! «قالىڭ ەلىم قازاعىم، قايران جۇرتىم، ۇستاراسىز اۋزىنا ءتۇستى مۇرتىڭ» دەپ اباي ەمىرەنىپ، اشۋلانىپ، حالىقتىڭ نامىسىنا ءتيىپ، تىرناپ ايتتى. مىنە، اباي دا ناعىز ۇلتشىل. وسىنداي ۇلتشىلدى حالىق جاقسى كورەدى. حالىق پەن ۇلتشىلدىڭ اراسى ءبىر. ۇلتشىل بولعان ادامدى حالىق ءاردايىم قورعايدى. ال، ەندى سول ۇلتشىل بولعان ادام حالىقتىڭ تىلەگىنەن شىعۋى، حالقىن دۇرىس جولعا سالۋى، الداماۋى، جانىن بەرۋى ەكىتالاي بولۋى مۇمكىن. ماسەلەن، گيتلەر ءوز حالقىن جاقسى كوردى. نەمىستەر – تالانتتى حالىق. گيتلەر «وسى حالىقتى الداپ، جەپ، كەدەيلىككە سالىپ بايىپ جاتقان دا ۇلتتار بار. سولاردى كورىپ جاتسىڭدار ما؟» دەپ نەمىستەردىڭ كوزىن اشتى. «ەۆرەيلەر راسىندا سونداي. ءبىرىنشى يمپەرياليستىك سوعىستا ولار بايىدى، ءبىز وسىنداي بولىپ قالدىق» دەپ سويلەگەندە، ادامدار شاشىن جۇلىپ تىڭدايدى ەكەن. ويتكەنى، جانىپ تۇرىپ، حالىقتى تىرناپ ايتادى. سوندىقتان دا، ونى ءبارى كوتەردى. ءتىپتى، اۋليەدەي قارادى. ءارى قاراي حالىقتىڭ سونداي سەنىمىن العاننان كەيىن، ءوزىنىڭ ساياساتىن اتقاردى. ول ساياساتى نەمىس حالقىن قۇرتىپ جىبەرۋگە دەيىن باردى. ءاربىر دەنى ساۋ، اقىلى ورنىنداعى ادام ۇلتشىل. ءبىراق، ونىڭ كورىنىسى، مادەنيەتى ءارتۇرلى. مىسالعا، ءبىزدىڭ ەلباسىمىز ن.ءا. نازاربايەۆ باسقا حالىقتاردى بىردەي قولدايدى. وعان قوسا، قازاقتاردى دا قارسى قويمايدى. بۇل دا ۇلتشىلدىقتىڭ ءبىر ءتۇرى. ءارقايسىمىزدا وسىنداي سەزىم بار. مەنىڭشە، ۋاقىت وتە كەلە كوزقاراس، تانىم وزگەرەدى. سوندىقتان، ءبىزدىڭ ايتىپ وتىرعان ۇلتشىلدىق پەن ۇلتجاندىلىقتىڭ نەگىزى ءبىر – ۇلتىن جاقسى كورۋ. قازاق ۇلتى كەلەشەكتە بولۋى ءمۇمكىن. وعان ۋاقىت كەرەك. قازاق حالقى، قازاقستان مەملەكەتى، قازاقستان حالقى بار. مىنە، وسىنى اجىراتۋىمىز كەرەك. قازاق ۇلتى دەپ باسقا ۇلتتار جازىلعانمەن دە، ولار قازاق ۇلتى ەمەس. سوعان سايكەس، ۇستەمدىك دارەجەگە كەلەشەكتە كوتەرىلۋىمىز كەرەك. ءقازىر سوعان جەتەمىز دەپ ايتۋ دا ەرتە سياقتى. قۇدايعا شۇكىر، ءبىز كوپ نارسەگە 20 جىلدا جەتتىك دەسە دە بولادى. ءبىراق، ايتىپ جاتقان ماسەلەمىز ودان دا ۇزاق ۋاقىتتى كەرەك ەتەدى. زاردىحان قيانات ۇلى، پروفەسسور: – ءبىرىنشى ماسەلە، رەسەي بولماسا، بىزدە ۇلتشىلدىق بولا ما دەگەن وتە قىزىقتى. ءبىزدى رەسەي جاۋلاپ العاننان بۇرىن، قازاق تالاي سوعىستى. جوڭعارلارمەن، قوقاندارمەن، ارابتارمەن دە سوعىستى. ءبىراق، رەسەي ءبىزدىڭ ۇلتشىلدىعىمىزدىڭ كۇشەيۋىنە ىقپالىن تيگىزدى. نەگە دەسەڭىزدەر، رەسەي ءبىزدى جاۋلاپ الدى. بىرەۋدىڭ وتارى بولعاننان كەيىن، بۇل ادامداردىڭ سانا-سەزىمىن كۇشەيتىپ وياتادى. سوندىقتان، ءبىزدىڭ ۇلتشىلدىعىمىز حالىقتىڭ وزىنە ءتان دامىپ كەلە جاتقان قۇبىلىس. ياعني، رەسەي ءبىزدىڭ ۇلتشىلدىعىمىزدى كۇشەيتتى. ەكىنشى ماسەلە، مۇناي بولماسا قالاي بولار ەدى دەگەن ماسەلە. مۇنايدىڭ ءتوڭىرەگىندە الىپ قاشپا اڭگىمە كوپ. حالىقتى الاڭداتاتىنى سول. سوندىقتان، ءبورىحاننىڭ ايتىپ وتىرعانى، ۇلت، مەملەكەت، حالىق بىرلىگى. بۇلاردىڭ بىرلىگىن قۇراپ تۇرعان ءتورت فاكتور بار. ءبىرىنشى – تەرريتوريا، ەكىنشى – ءتىل، ءۇشىنشىسى – ۇلتتىق پسيحولوگيا، ۇلتتىق سانا، ءتورتىنشىسى – ۇلتتىق مۇددە مەن تاعدىر. وسى ءتورت فاكتور ءبىر باعىتتا تۇر. مەملەكەتشىل، نە بولماسا ۇلتشىل، نە حالقىن سۇيەدى دەپ ايتسا دا ارتىق بولماس. ويتكەنى، بۇل بىر-بىرىمەن بايلانىسقان ۇعىمدار. ءبىراق، مىنا بىرلىك دەگەن ۇعىمدى ۇلتتار مەن ۇلىستاردىڭ بىرلىگىنە قاتىستى كوبىرەك قولدانادى. مىسالى، 140 ۇلت وكىلىن ءبىر نىسانادا ۇستاپ وتىرۋدى دا بىرلىك دەپ ايتا بەرەدى. ءبىراق، ءىس جۇزىندە بۇلاردى ۇستاپ وتىرعان جوعارىدا ايتىلعان ءتورت كۇش، ءتورت فاكتور. ەگەر، وسىنىڭ بىرەۋىنەن ايىرىلساق، ۇلتتىڭ ابىروي-اتاعى جوعالادى. ازىرلەگەن اقبوتا يسلامبەك، «اقيقات» جۋرنالى
پىكىر قالدىرۋ