بيىل ەلباسى ن.نازاربايەۆ شىلدە ايىنىڭ العاشقى جەكسەنبىسىن ۇلتتىق دومبىرا كۇنى ەتىپ بەكىتۋ تۋرالى جارلىققا قول قويعان ەدى. وسى ماقساتتا «ادىرنا» ۇلتتىق-ەتنوگرافيالىق بىرلەستىگى الماتى قالاسى ءدىن ىستەرى جونىندەگى باسقارماسىنىڭ تاپسىرىسىمەن شاھارداعى ءبىرقاتار ساۋدا ورتالىقتارىندا كەزدەسۋلەر وتكىزدى. «ءدىن مەن ءداستۇر» تاقىرىبىندا وتكەن كەزدەسۋلەردى ءدىنتانۋشى-عالىم، قازاق-ەگيپەت يسلام ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ دوكتورانتى اسىلتاي تاسبولات جۇرگىزىپ، ول بازار جاماعاتىنا قازاقتىڭ ۇلتتىق دومبىرا كۇنى تۋرالى اڭگىمەلەدى.
قازاقتىڭ باس مۋزىكالىق اسپابىنا كۇمانمەن قاراپ، ونى «شيرك» دەپ سانايتىن ءدىني فاناتيكتەردىڭ ەلىمىزدە پايدا بولعانىنا ءبىراز جىلداردىڭ ءجۇزى بولعان. ول ازداي دومبىرانى «شايتاننىڭ داڭعىرلاعى»، «شايتاننىڭ تاياعى» دەيتىن توپتار توبە كورسەتىپ، مىڭداعان جىلدار بويى بابالارىمىزدان مۇرا بولىپ كەلە جاتقان ۇلتتىق جادىگەرىمىزدى تاباندىلىقپەن قورعاۋعا تۋرا كەلدى. الماتى قالاسىنداعى كۇدىكتى ءدىني جاماعات وكىلدەرىنىڭ كوبى ساۋدا ورتالىقتارىندا توپتاسقاندىقتان، ولارعا بارىپ دومبىرانىڭ قاسيەتى تۋرالى اڭگىمە قوزعاۋ بۇگىنگى زاماندا ورىندالۋعا ءتيىس ماڭىزدى جۇمىستاردىڭ ءبىرى ەدى. «قولىمداعى قۋ اعاش، سايراپ وتىر بۇل اعاش. قولىمداعى اعاشىم – الىپ جۇرگەن دومبىرا... دومبىرا كۇنا دەگەن ءسوز تەك ءبىر ايتقان دابىرا»، دەپ قاشاعان كۇرجىمان ۇلى جىرلاماقشى، دومبىرانى كۇنا دەپ دابىرلايتىنداردىڭ سانى كوبەيسە، حالىق ءۇشىن ناعىز تراگەديا سول بولادى.
اسىلتاي تاسبولاتتىڭ ايتۋىنشا دومبىرا ۇزدىكسىز بارلىق جەردە ناسيحاتتالا بەرۋ كەرەك. ويتكەنى كۇماندى ءدىني توپتاردىڭ ارام پيعىلىنا الدانىپ، ۇلتتىق مۋزىكا اسپابىنا تەرىس كوزقاراسپەن قارايتىن ادامدار ءالى دەپ كوپ ەكەن. «قازاق حالقى سان عاسىر بويى تالاي قىرعىن مەن الاپاتتى باستان كەشىرسەدە، قولىنان دومبىراسىن تاستاماي كەلدى. ءبىراق ەلىمىز تاۋەلسىزدىك الىپ، ەڭسەلى ەل بولدىق-اۋ دەگەن كەزدە، تالاي زاماننىڭ سىناعىنان سىنباعان دومبىرامىزعا باسقا جاقتان ءقاۋىپ ءتوندى. مىسالى الماتى قالاسىنداعى «بارىس-4» بازارىندا ءبىر ءدىندار ماعان «گيتارا مەن دومبىرانىڭ ءتۇبى ءبىر عوي، دومبىرا قالاي حالال بولادى؟» دەپ سۇراق قويدى. مەن وعان قازاق تاريحىندا قانشاما عۇلاما ءدىني ناسيحاتتى دومبىرامەن جەتكىزگەنىن، بەيبىت زاماندا دا، جاۋگەرشىلىك زاماندا دا دومبىرا دالا بالاسىنىڭ جان سەرىگى بولعانىن مىسالدارمەن ءتۇسىندىردىم» دەيدى ول.
ايتا كەتەيىك، ناسيحات جۇمىستارى قالاداعى «جۇلدىز»، «تاستاق»، «قازىنا»، «ارلان»، «كەنجەحان» ساۋدا ورتالىقتارىندا جۇرگىزىلدى.
و.تەمىربەك
پىكىر قالدىرۋ