ەكى اي بۇرىن نيۋ-يورك قالاسىندا "بولاشاق" باعدارلاماسىمەن وقىپ جاتقان بەكبولات (ەسىمى وزگەرتىلدى) informburo.kz رەداكسياسىنا حابارلاسىپ، ءبىر الاياق وتانداسىمىز تۋرالى ايتىپ بەردى. سول كۇننەن باستاپ رەداكسيا ءتىلشىسى ارمان بەلاساروۆ دەگەن قازاقستان ازاماتىنان ءجابىر كورگەندەر جايلى مالىمەت جيناۋعا كىرىستى.

– الاياق ءالى دە بوستاندىقتا ءجۇر. ونى جازاعا تارتارلىقتاي فاكتىلەر جەتكىلىكتى. ءبىراق قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنىڭ جۇمىسى ازىرگە ناتيجەسىز. سول سەبەپتى دە مەديا رەسۋرستارىنىڭ كومەگىنە جۇگىنىپ وتىرمىن، – دەيدى بەكبولات.

ءىnformburo.kz ءتىلشىسى 34 جابىرلەنۋشىمەن بايلانىسىپ، ارمان بەلاساروۆتىڭ ولاردان الاياقتىقپەن 441 400 اقش دوللارى كولەمىندەگى قارجىلارىن جىمقىرعانى جايلى ەستىپ ءبىلدى.

بەلاساروۆ ارمان دەگەن كىم؟

ارمان راشيد ۇلى بەلاساروۆ 1987 جىلى تۋعان. ول – وقو (قازىرگى – تۇركىستان وبلىسى)، ورداباسى اۋدانى تەمىرلان اۋىلىنىڭ جەرگىلىكتى تۇرعىنى. ءبىراق سوڭعى 8 جىلدان بەرى اقش-تا تۇرادى.

ول گۋميليەۆ اتىنداعى ەۋرازيا ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىندە "تۋريزم مەنەدجمەنتى" ماماندىعى بويىنشا 2006-2010 جىلدارى ءبىلىم العان. وقۋدى ءتامامداعاننان كەيىن اقش-قا اتتانىپ، سول جاقتا قالىپ قويادى.

الداۋدى دوستارىنان باستاعان

ارمانعا الدانعانداردىڭ ىشىندە ونى ستۋدەنتتىك كەزدەن تانيتىن، جاتاقحانادا بىرگە تۇرعان دوستارى بار. ول اقش-قا بارعاننان كەيىن ارزان باعامەن كولىك جەتكىزىپ بەرەمىن دەپ قازاقستانداعى دوستارىن قىزىقتىرعان. ارمان ءتىپتى اقشاسى جوقتارىنىڭ وزدەرىن نەسيە الۋعا كوندىرگەن.

ول كەزدە ۇستالعان كولىكتەردى يمپورتتاۋداعى قۇجات راسىمدەۋگە بۇگىنگىدەي قارجى كەتپەيتىن. مىسالى، 2011 جىلدىڭ 1 شىلدەسىنە دەيىن يمپورتتالعان كولىكتى راسىمدەۋگە موتور قۋاتىنىڭ ءار تەكشە سانتيمەترىنە 0،6 ەۋرو تولەۋ مىندەتتەلسە، جاڭا تاريف 4 ەۋروعا دەيىن ءوستى. سوندىقتان ارماننىڭ ۇسىنىسىن دوستارى قۋانا قابىلداعان.

دوستياردىڭ ايتۋىنشا، ارماننىڭ ءوزى نيۋ-يوركتە قىرعىزدارعا الدانىپ قالعانىن، اقشانى قايتارا المايتىنىن ايتىپ اقتالعان. دوستيار اقشاسىن ءالى كۇنگە دەيىن سۇراپ ءجۇر. ال ارمان كولىكپەن تاسىمالداۋ قىزمەتىن ۇسىناتىن كومپانيا قۇرىپ، جاعدايىن جاقسارتىپ العانىمەن، دوسىنا اقشا جوق دەۋمەن كەلەدى.

ارمان استانادا ۋنيۆەرسيتەتتەگى وقۋدان كەيىن بىرگە پاتەر جالداپ تۇرعان دوسىن دا $50 000-عا تۇسىرەدى. ولار اقش-تان قازاقستانعا كولىكتەردى يمپورتتاپ، الىپ ساتۋمەن اينالىسپاق بولادى. ءبىراق ارمان جوعارىدا كورسەتىلگەن سومانى العاننان كەيىن حابارسىز كەتكەن.

"بولاشاق" باعدارلاماسىمەن اقش-تا ءبىلىم العان ەكى وتانداسىمىز دا ارماننىڭ وسى قۇرىعىنا ىلىنگەن. ايات جانە شوقان ەسىمدى جىگىتتەر نيۋ-يورك قالاسىندا ءتىل كۋرسىن وقىپ جۇرگەندە ارمانمەن بىرگە پاتەر جالداپ تۇرىپتى.

– ارمان قازاقستانعا كولىك جىبەرىپ جاتقانىن ءجيى ايتاتىن. ءبىزدى دە كوندىردى. مەن استاناداعى اعاممەن اقىلداسىپ، ەكى كولىك ساتىپ الايىق دەپ شەشتىك. اعاما Porshe Cayenne ($25 150)، ال ماعان – Lexus RX350 ($24 000) تاڭدادىق، – دەيدى ايات.

شوقان ارمانعا قولما-قول 13 000 اقش دوللارىن ساناپ بەرگەن. ول 2009 جىلعى Toyota Camry كولىگىن الۋعا تاپسىرىس بەرەدى. ءبىراق كولىگىن سول كۇيى الا الماعان. ەكەۋى دە ارمانعا سەنگەن. سەبەبى ول بەس ۋاقىت ناماز وقىپ، تەك دۇرىس ارەكەتتەر جايلى ايتاتىن بولعان ەكەن.

"ەكى اپتادان كەيىن كولىك ەسىگىڭىزدىڭ الدىندا تۇرادى"

استانا قالاسى پوليسيا باسقارماسىنىڭ بەرگەن رەسمي مالىمدەمەسىنە وراي، ارمان بەلاساروۆ 2011 جىلدىڭ 11 قازان كۇنى استانا قالاسى الماتى اۋداندىق سوتىندا سىرتتاي سوتتالادى. ال 2012 جىلدىڭ 5 قاڭتارىنان سوت شەشىمى زاڭ كۇشىنە ەنەدى. ءبىراق بورىشكەردىڭ اقشاسىن ونىڭ قازاقستانداعى وتباسىنان ءوندىرۋ مۇمكىن بولماپتى. سوندىقتان 2013 جىلدىڭ 24 قىركۇيەگىندە ارمان بەلاساروۆقا ىشكى ىستەر مينيسترلىگى حالىقارالىق ىزدەۋ جاريالادى.

– ارمان مەنىڭ تۋىسىممەن بىرگە وقىدى. ستۋدەنت كەزىندە ول ۇيگە ءجيى كەلەتىن. سالەمى ءتۇزۋ، قارىم-قاتىناسقا جاقسى ەدى. سوندىقتان وعان سەنىپ، اقشا جىبەردىم. ءوزىنىڭ اقش-قا بارعانىنا 4 اي بولسا دا، قازاقستانعا 50 كولىك جىبەرىپ ۇلگەرگەنىن ايتقانىنا يلاندىم. ناقتىلاپ سۇراعانىمدا، ول قازاقستانداعى ۇلكەن بيزنەسمەندەرمەن جۇمىس ىستەپ جاتقانىن ايتىپ، ەكى اپتادا كولىك ەسىگىمنىڭ الدىندا تۇراتىنىنا ۋادە بەردى، – دەيدى ەسىمىن جاريالاماۋدى سۇراعان جوعارى لاۋازىمدى شەنەۋنىك.

ارماننىڭ ءىسىن سوتقا دەيىن جەتكىزگەن وسى – ازامات. ءقازىر ونىڭ ءىسى ق ر باس پروكۋراتۋراسىندا قايتا كوتەرىلگەن. Informburo.kz رەسمي سۇرانىس حاتىنا استانا قالاسى پروكۋرورىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى ب.ءابىلوۆ تەرگەۋ ارەكەتتەرىن جۇرگىزىپ جاتقاندارىن، قىلمىستىق ءىس بويىنشا تۇپكىلىكتى شەشىم قابىلدانعاننان كەيىن عانا جاريالايتىندارىن مالىمدەدى.

وتكەن جىلى شەنەۋنىككە ارماننىڭ ادۆوكاتى حابارلاسىپ، اقشا ۇسىنعان. ءبىراق ۇسىنىلعان سوما 2012 جىلداعى ۆاليۋتا قۇنىنا ساي كەلمەيتىندىكتەن، شەنەۋنىك كەلىسپەگەن.

الماتىلىق ارمانمەن بيزنەس اشىپ، تاقىرعا وتىردى

شالقار ەسىمدى الماتىلىق اقش-تا بيزنەس اشۋدى ەرتەرەكتەن ويلاپ جۇرگەن ەكەن. ول 2014 جىلى سەيىت ەسىمدى دوسى ارقىلى ارمانمەن تانىسادى. از ۋاقىتتا ەكەۋى لوگيستيكالىق كومپانيا قۇرادى.

– مەن تراك (اۋىر جۇك كولىگى – رەد.) بيزنەسىنە $100 000 سالدىم. اقش-قا تۋريستىك ۆيزامەن بارعاندىقتان، كومپانيا مەن بانكتەگى ەسەپشوتتار ارماننىڭ اتىندا بولدى. ونىمەن از ۋاقىت عانا تانىس بولسام دا، سول كەزدە ماعان ودان اسقان سەنىمدى ادام جوق سياقتى كورىنەتىن. ءبىراق ءۇش اي جۇمىسىمىزعا اۋديت جۇرگىزىپ، اقشانىڭ جىمقىرىلعانىن انىقتادىم، – دەيدى شالقار informburo.kz تىلشىسىنە.

ارمان مەن شالقاردىڭ بىرىگىپ اشقان كومپانياسى Astana Truck Lines Inc. دەپ اتالدى. شالقار ارماننىڭ كومپانيا تابىسىن ەنشىلەپ جاتقانىن بىلگەن سوڭ، كومپانيا ەسەپشوتىنداعى اقشانى شەشىپ الۋعا تىرىسادى. ءبىراق ارمان ەسەپشوتتى بيزنەس سەرىكتەسى كىرە المايتىنداي ەتىپ وزگەرتىپ تاستاپتى.

– كومپانياعا نەگىزگى ينۆەستيسيانى مەن قۇيعاننان كەيىن، اقشامدى ءوندىرىپ الۋىم كەرەك ەدى. سول ءۇشىن كومپانيا مەن كولىك قۇجاتتارىن ارماننان تارتىپ الدىم. ءبىراق كوپ وتپەي فەدەرالدى تەرگەۋ بيۋروسىنىڭ قىزمەتكەرلەرى كەلىپ، قۇجاتتاردى تاركىلەدى. اقش-تا قازاقستانداعىداي قوقان-لوقى جاساۋ ارقىلى ماسەلە شەشىلمەيدى ەكەن. مەن تەك سوتقا بەرۋ ارقىلى اقشامدى وندىرە الامىن. ءبىراق سوتتاسۋ پروسەسى بىرنەشە جىلعا دەيىن سوزىلۋى مۇمكىن، – دەيدى شالقار.

شالقار ۆيزا شەكتەۋىنە وراي قازاقستانعا قايتىپ ورالادى. ول سودان كەيىن 3 رەت ۆيزاعا ءوتىنىش بەرىپ، الا الماعان. ارمانعا جۇمىس ىستەگەن قازاقتاردىڭ ءبىرى ونىڭ چيكاگودا US Express Trucking LLC اتتى كومپانياسى دا بولعانىن ايتادى.

ءوز ايەلىن دە الداعان

جابىرلەنۋشىلەرمەن سۇحباتتاسۋ بارىسىندا، ارماننىڭ ءوزىنىڭ بۇرىنعى ايەلىن دە قوماقتى قارجىعا الداپ كەتكەنى بەلگىلى بولدى. ءىnformburo.kz ءتىلشىسى ءمولدىردىڭ (ەسىمى وزگەرتىلدى) بايلانىس ءنومىرىن تاۋىپ، ءمان-جايعا قانىعۋعا تىرىستى. ءبىراق ءمولدىر ەشتەڭە ايتقىسى كەلمەدى. ءبىراق، ارمان مەن ونىڭ بۇرىنعى ايەلىنىڭ اراسىنداعى جاعدايمەن جاقسى تانىس امەريكالىق قازاق ءبارىن اشىق ايتىپ بەردى. تەك ءوز ەسىمىن جاريالاماۋدى سۇرادى.

– ولار اقش-تا ۇيلەندى. ءمولدىر اقش ۋنيۆەرسيتەتتەرىنىڭ بىرىندە MBA وقۋعا كەلگەن بولاتىن. وتباسىن قۇرعاننان كەيىن، وسىندا قالماق بولىپ شەشكەن. كوپ وتپەي تۇڭعىشى دا دۇنيەگە كەلدى. باسىندا ءبارى ويداعىداي بولاتىن. ءبىراق كەيىننەن ارماننىڭ ادامداردى الداي باستاعانىن ءمولدىر جاقتىرمادى. ءمولدىردىڭ ءوزىنىڭ وقۋعا الىپ كەلگەن $93 مىڭ قارجىسى بولعان. ارمان سونى بيزنەسكە قۇيۋعا كوندىرەدى. سوسىن وتباسىنىڭ بەرەكەسى قاشىپ، اجىراسىپ كەتەدى. ال اقشانى قايتارۋ ءۇشىن ءمولدىر ارمانمەن 4 جىل سوتتاستى. جاقىندا سوتتا جەڭىپ شىقتى، – دەيدى ول.

مالىمەت بەرگەن وتانداسىمىزدىڭ ايتۋىنشا، ارمان سوت شەشىمىنە دەيىن بالاسىنا اليمەنت تە تولەمەگەن. ءبىراق سوت مىندەتتەگەننەن كەيىن امالسىز ەندى تولەي باستاعان.

"قازاقتىڭ بيزنەسىنە قازاق كومەكتەسپەسە ..."

الىسقا قاتىنايتىن جۇك كولىگىن جۇرگىزەتىن نۇرلان ەسىمدى قازاق تا informburo.kz تىلشىسىنە ءوز وقيعاسىمەن ءبولىستى. ول اقش-قا كەلگەلى نيۋ-يورك قالاسىنا، جاقىن شتاتتارعا جۇك تاسىمالداۋمەن اينالىسىپ كەلەدى. ءبىر كۇنى وعان ارمان حابارلاسىپ، Astana Truck Lines كومپانياسىنا جۇمىس ىستەۋدى ۇسىنادى.

– ارمان "قازاقپىز عوي، بىر-بىرىمىزگە كومەكتەسەيىك" دەپ، ماعان كوبىرەك جالاقى ۇسىندى. باسىندا تۇراقتى جۇمىس ەمەس شىعار دەپ كەلىسە قويمادىم. ءبىراق ونىڭ ادامداردى سەندىرە ءبىلۋ قابىلەتى بار. كوپ وتپەي، ونىڭ كومپانياسىندا جۇمىس ىستەي باستادىم. العاشقى 1-2 اي ۋاقتىلى جالاقىمدى الىپ وتىردىم. سوسىن اپتا سايىن تۇسەتىن اقشا كەشىگە باستادى. جانارماي قۇيۋعا بەرگەن بيزنەس كارتاداعى اقشا دا تاۋسىلىپ، ارمان ءوز اقشاڭنان تولەي تۇر دەپ سۇرادى. وعان دا كەلىستىم. سوڭىنان كولىكتى بەرمەي قويىپ، اقشانى تالاپ ەتتىم، – دەيدى نۇرلان.

ارمان كولىك قاجەت ەكەنىن ايتىپ، اقشانى ءبىر اپتادا قايتارۋعا ۋادە بەرەدى. سوسىن ول قولحات تا جازىپ بەرەدى. ءبىراق سودان كەيىن نۇرلان ارماندى كورمەپتى. نۇرلاننىڭ ايتۋىنشا، ارمان وعان $3000 قارىز بولعان.

ال اليحان ەسىمدى تاعى ءبىر جۇك كولىگىنىڭ جۇرگىزۋشىسى ارماندا $9000 اقشاسى قالىپ قويعانىن ايتادى. ءبىراق ارماننىڭ بۇرىنعى ايەلى ءمولدىر ادىلەتسىزدىكتىڭ كۋاسى بولعاندىقتان، اليحانعا ارماننىڭ كولىگىن قۇجاتتارىمەن بەرىپ جىبەرگەن. اليحان ونى ساتىپ، از دا بولسا اقشاسىن قايتارىپ العان.

اليحاننىڭ ايتۋىنشا، ونىمەن بىرگە 3 وزبەك جانە 1 گرۋزين دە ارمانعا جۇمىس ىستەگەن. ولاردىڭ ءارقايسىسى كەم دەگەندە 3000 اقش دوللارىنان تابىسىن الا الماعان.

"ارماننىڭ نەكەسىز تاعى ءبىر بالاسى بار"

جابىرلەنۋشىلەردىڭ ءبىرى ارماننىڭ قىزقۇمار ەكەنىن ايتادى. ول اقش-قا Work and Travel باعدارلاماسىمەن كەلەتىن ستۋدەنت قىزداردى الەۋمەتتىك جەلىلەر ارقىلى تاۋىپ، تانىسادى ەكەن.

– ارمان ءوزىن نيۋ-يوركتەگى قازاق ميلليونەرى ەتىپ تانىستىرادى. ول مەنىڭ ءبىر دوس قىزىما 500 كولىگى بار ەكەنىن ايتقان. ال، شىن مانىندە، كولىكتەرىنىڭ سانى 10-عا جەتپەيدى. ءسويتىپ، ول ەش تاجىريبەسى جوق، سەنگىش ستۋدەنتتەردى اۋەجايدان سۋبۋربانمەن (Chevrolet Suburban Large SUV – رەد.) كۇتىپ الىپ، گۇل سىيلايدى. نيۋ-يورك قالاسىن كورسەتىپ، ءوز ماقساتىندا پايدالانعىسى كەلەدى، – دەيدى جابىرلەنۋشى.

ونىڭ ايتۋىنشا، ارماننىڭ نەكەسىز ءبىر بالاسى بار. Informburo.kz ءتىلشىسى بۇل دەرەكتىڭ راس نە وتىرىگىن انىقتاۋ ءۇشىن نيۋ-يوركتە تۇراتىن بەلسەندى وتانداستىرىمىز بەن قازاقستاننىڭ نيۋ-يوركتەگى باس كونسۋلدىعىنان اقپارات سۇراستىردى. كوپ وتپەي، رەداكسيا ءتىلشىسى ارماننان تۋعان بالاسىن وعان مويىنداتقىزا الماعان قازاقستاندىقپەن بايلانىسۋ مۇمكىندىگىن الدى. ءبىراق جابىرلەنۋشى تىلشىمەن سويلەسۋدەن باس تارتتى.

بۇل مالىمەتتى بەرگەن امەريكالىق قازاقتىڭ ايتۋىنشا، ارمان تاجىريبەلى ادۆوكات جالداپ، "ارىز جازساڭ، قازاقستانعا دەپورتاسيا جاساتىپ جىبەرەم" دەپ وزىنەن بالا كوتەرگەن قىزدى بوپسالاعان-مىس. رەداكسياعا كەلىپ تۇسكەن مالىمەتكە وراي، ول قىز ءقازىر نەكەسىز تۋعان بالاسىن جالعىز ءوزى تاربيەلەپ ءجۇر.

تانىمال ادامداردىڭ ابىرويىن ءوز ماقساتىندا پايدالانعىسى كەلەدى

ارمان بەلاساروۆ الەۋمەتتىك جەلىلەردە وتە بەلسەندى. ول فەيسبۋك جانە ينستاگرام (100 مىڭنان استام تىركەلۋشىسى بار) جەلىلەرىندە ءوزىنىڭ جەتىستىكتەرى مەن كولىك بيزنەسىن جارنامالايدى. ال نيۋ-يورككە ىس-ساپارمەن نەمەسە دەمالىسپەن كەلەتىن قازاقستان شوۋ-بيزنەسى وكىلدەرى مەن جوعارى لاۋازىمدى شەنەۋنىكتەردى كۇتىپ الىپ، ولارمەن بايلانىس ورناتۋعا تىرىسادى.

مىسالى، ارمان قايرات نۇرتاستىڭ اناسى گۇلزيرا ايداربەكوۆانى، تانىمال ءانشى عالىمجان مولدانازاردى، بەلگىلى رەجيسسەر نۇرتاس ادامبايدى، ع.مۇسىرەپوۆ اتىنداعى بالالار جانە جاسوسپىرىمدەر تەاترىنىڭ ديرەكتورى ءسابيت ءابدىقالىقوۆتى، اكتەر ارتۋر تولەپوۆتى، تانىمال قازاقستاندىق ۆاينەر نۇرلان باتىروۆتى جانە تاعى باسقا ەسىمىن جاريالاماۋدى سۇراعان شەنەۋنىكتەردى اۋەجايدان كۇتىپ الىپ، ولارعا جوعارى دەڭگەيدە قىزمەت كورسەتكەن. نۇرلاننىڭ ايتۋىنشا، ارمان وسى جولمەن ءوز ابىرويىن اقتاپ العىسى كەلەدى.

شىمكەنتتىكتەر ارماندى چيكاگوعا دەيىن ىزدەپ بارعان

كەيبىر وتانداستارىمىز ارماننان اقشانى باسقا جولمەن ءوندىرۋدى ويلاستىرعان. چيكاگوداعى قازاقستاندىقتار قاۋىمداستىعىنىڭ بەلسەندىسى ۆاسيليي informburo.kz تىلشىسىنە شىمكەنتتەن بىرنەشە جىگىتتىڭ ارماندى ىزدەپ كەلگەنىن ايتتى. ۆاسيليي ارماننىڭ ءالى كۇنگە دەيىن جازا الماعانىنا تاڭدانىپ، ونى ىزدەپ بارعان ازاماتتاردىڭ بايلانىس ءنومىرىن بەردى. وكىنىشكە قاراي، شىمكەنتتىك جىگىتتەر informburo.kz جۋرناليستىك زەرتتەۋىنە كومەك بەرۋدەن باس تارتتى.

ءۆاسيلييدىڭ ايتۋىنشا، وسىنداعى جەرگىلىكتى قازاقتار ارماندى اياپ، چيكاگوعا ىزدەپ كەلگەن شىمكەنتتىكتەرگە مەكەنجايىن بەرمەگەن ەكەن. سەبەبى سول جىلى ارماننىڭ تۇڭعىشى تۋىلعان بولاتىن.

جۋرناليستىك زەرتتەۋ بارىسىندا تۇرىك تەكتى امەريكالىقتىڭ دا ارمانعا الدانىپ قالعانى انىقتالدى. جابىرلەنۋشى سەرگات وزچان ارمانمەن برۋكليندەگى Fatih Camii مەشىتىندە تانىسقان.

– ناماز وقىپ بولعاننان كەيىن ءبىر جىگىت مەنىمەن سويلەسە كەتتى. ول ءوزىنىڭ جاعدايىنىڭ جوقتىعىن، جۇمىسسىز جۇرگەنىن ايتىپ، كومەك سۇراعان. مەنىڭ جانىم اشىپ، باراتىن جەرى بولماسا وسى مەشىتتە قونا بەر دەدى. سەبەبى مەنىڭ اكەم – وسى مەشىتتىڭ يمامى ەدى، – دەيدى سەرگات informburo.kz تىلشىسىنە.

تۇرىك تەكتى امەريكالىق ارماننىڭ قولىنان نە كەلەتىنىن سۇراعاندا، ول قازاقستاندا كولىك ساتۋمەن اينالىسقانىن جەتكىزگەن. ال سەرگات اكەسىنىڭ Toyota Corolla Universal كولىگىن ساتۋدى جوسپارلاپ جۇرگەن بولاتىن. وسىلاي ارمانعا جانى اشىعان سەرگات كولىكتىڭ قۇجاتتارىن بەرىپ، ساتىپ بەرۋدى ۇسىنادى.

– ول مەشىتتە كومەك سۇراعاننان كەيىن شىنىمەن جاعدايى قيىن دەپ ويلادىم. سودان كولىكتى بەرگەنىم تۋرالى ەش قۇجات جاساسپادىق. مۇسىلمان مۇسىلمانعا سەنگەندەي، جۇرە بەردىك، – دەيدى سەرگات.

الايدا وسى وقيعادان كەيىن ارمان جوعالىپ كەتكەن. كولىكتىڭ ءوزى دە، اقشا دا جوق. ال كولىكتىڭ سول كەزدەگى قۇنى (ورتا ەسەپپەن) $20 000 بولعان ەكەن.

ارماننىڭ قازىرگى بيزنەسى قارىنداسىنىڭ اتىندا

قازىرگى تاڭدا ارمان نيۋ-دجەرسي شتاتىنىڭ فورت لي قالاسىندا تۇرادى جانە سوڭعى بىرنەشە جىلدان بەرى ىڭعايلى كولىكتەرمەن تاسىمالداۋ سالاسىندا جۇمىس ىستەيدى. ونىڭ KZ Limo NYC (Inc.) كومپانياسى بار. ءبىراق كومپانيا ونىڭ قارىنداسى اليدا وماربايەۆانىڭ (ارنۇر وماربايەۆ ەسىمدى سەمەيدەن كوشكەن امەريكالىق قازاققا تۇرمىسقا شىققانعا دەيىن تەگى بەلاساروۆا بولعان) اتىنا اشىلعان.

ۋنيۆەرسيتەتتە ارمان بەلاساروۆتان ءبىر كۋرس جوعارى وقىعان جانات ەسىمدى جىگىت اقش-قا العاش رەت 2016 جىلى بارادى. ول ارماننان كولىك جالعا الىپ، Via (Uber انالوگى) ونلاين تاسىمالداۋ قىزمەتىنىڭ كومەگىمەن تاكسيست بولىپ ىستەيدى. جانات قازاقستانعا قايتقان كەزدە، ارمان وعان 1000 اقش دوللارى كولەمىندەگى اقىسىن بەرىپ ۇلگەرمەيدى.

– مەن ارماننىڭ Via اككاۋنتىن قولدانۋ ارقىلى جۇمىس ىستەدىم. سوندىقتان تاپقان اقشامنىڭ بارلىعى ارماننىڭ ەسەپشوتىنا تۇسەتىن. كەلىسىم بويىنشا، ول مەنىڭ اقىمدى اپتا سايىن تولەپ تۇرۋى ءتيىس بولاتىن. ءبىراق اقشانى تولەۋدى ول ۇنەمى كەشىكتىرەتىن. قازاقستانعا قايتقاننان كەيىن ول بۇۇ-عا ساۋد ارابياسىنان دەلەگاسيا كەلە جاتقانىن، سولارعا قىزمەت كورسەتىپ كۇنىنە $500 تابۋعا بولاتىنىن ايتىپ، مەنى قايتا شاقىردى. سودان وسى جىلى جازدا اقش-قا قايتا بارىپ، وعان جۇمىس ىستەي باستادىم، – دەيدى جانات.

ەلگە قايتۋىنا 2 اي قالعاندا جانات ارماننان ەسەپتەسۋدى سۇرايدى. ءبىراق ارمان قارىنداسىنا، ال قارىنداسى ارمانعا سىلتەپ جۇرە بەرەدى. ودان بولەك، ارمان جاناتتان نيۋ-يوركتەگى شىمكەنتتىك پوليسيا قىزمەتكەرى، كاسىبي بوكسشى ديماش نيازوۆتىڭ گاۆايياداعى تويىنا بارۋعا قارجى قاجەت دەپ تاعى $2000 سۇراعان. ارمان اقشانى ارەڭ دەگەندە ەكى اپتادا ونلاين اۋدارىم ارقىلى جىبەرىپ، از ۋاقىتتا اۋدارىلعان 2000 اقش دوللارىن بانك ارقىلى قايتارىپ (return item) الادى. ءسويتىپ جانات ءوز اقشاسىنان ايرىلىپ، قۇر الاقان قالادى.

رەداكسيا تىلشىسىمەن سويلەسكەن جابىرلەنۋشىلەردىڭ باسىم بولىگى – جانات سياقتى الدانىپ قالعاندار. ولار دا ارماننىڭ سوزىنە سەنىپ، ونىڭ كومپانياسىنا جۇمىس ىستەگەن. كەيىننەن اقشالارىن الا الماعان. ارمان ولارعا كولىكتىڭ ءبىر جەرىنىڭ بۇزىلعانىن نەمەسە كولىك اتىنا ايىپپۇلدار بار ەكەنىن ايتىپ، ايلىقتارىنان الىپ وتىرادى. ال قالعان سومانى "ەرتەڭ بەرەمىن" دەۋمەن كەلەدى.

ارماننىڭ قازىرگى ستاتۋسى قانداي؟

ارمان بەلاساروۆ و باستان اقش-تا قالۋدى جوسپارلاعانى بەلگىلى بولىپ وتىر. ول نيۋ-يورككە جەتكەننەن اقش ۇكىمەتىنەن ساياسي پانا سۇراعان. ول ءۇشىن ارمانعا قازاقستاندا وپپوزيسيونەر بولعانىن دالەلدەۋ كەرەك بولادى. ءىnformburo.kz رەداكسياسىنا ارماننىڭ اقش-تىڭ ازاماتتىق جانە يمميگراسيا قىزمەتىنە (United States Citizenship and Immigration Services) جىبەرگەن قۇجاتى كەلىپ ءتۇستى.

قۇجاتتا ارمان "ەل بولاشاعى" قوزعالىسىنىڭ استاناداعى جاستار قاۋىمداستىعىنىڭ جەتەكشىسى بولعانىن جازادى. ستۋدەنتتىك جىلدارى ۇنەمى وپپوزيسيالىق ميتينگىلەرگە شىعىپ، بىرنەشە رەت قۇقىق قورعاۋ قىزمەتكەرلەرى ونى ساباپتى. ال سوڭعى جىلدارى ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتىنىڭ قىزمەتكەرلەرى تاراپىنان قىسىم كورگەنىن، ەلدەن كەتۋىنە تۋرا كەلگەنىن جازادى. ونىڭ ستۋدەنت كەزىندەگى بەلسەندىلىگى تۋرالى ناقتى مالىمەتتى جيناۋ ءۇشىن ونىمەن بىرگە وقىعان كۋرستاستارىمەن بايلانىستىق.

– ارمان ساباقتان ءجيى قالاتىن. ول ۋنيۆەرسيتەتتە جۇرگەندە بەلسەندى ستۋدەنت بولماعان. ارىز جازعىش، وتە ساراڭ ەدى، – دەيدى ارماننىڭ ۋنيۆەرسيتەتتەگى كۋرستاسى (ەسىمىن كورسەتپەۋدى ءوتىندى).

سونداي-اق، قۇجاتتا "ەل بولاشاعى" قوزعالىسىنىڭ استانا قالاسىنداعى بەلسەندى جاستارىنىڭ 2006 جىلى 10 قاراشادا جيىنى وتكەنى جايلى جازىلادى. جيىنعا 45 ادام قاتىسىپ، ءبىر اۋىزدان ارمان بەلاساروۆتى قوزعالىستىڭ استانا قالاسىنداعى جاستار قاۋىمداستىعىنىڭ جەتەكشىسى ەتىپ سايلايدى. ءىnformburo.kz ءتىلشىسى جيىن حاتتاماسىندا ەسىمى كەلتىرىلگەن ازاماتتاردى تاۋىپ، سۇراستىرعاندا ولار ونداي جيىننىڭ بولماعانىن ايتتى.

ارمان اقش-قا بارماي تۇرىپ، استاناداعى №3 قالالىق ەمحانادان سوققىعا جىعىلعانىن دالەلدەيتىن دەنەسىندەگى كوگەرگەن جەرلەرى تۋرالى انىقتاما العان. ءىnformburo.kz ءتىلشىسى بۇل اقپاراتتى دا انىقتاۋعا تىرىستى. ەمحانا باسشىلىعى بۇل مالىمەتتى جوققا شىعاردى. ارماننىڭ كۋرستاستارى دا ونىڭ ەشقاشان پوليسياعا تۇتقىندالماعانىن، ەشقانداي سوققىعا جىعىلماعانىن ايتادى. ارمان بەلاساروۆ استانادا وقۋ كەزىندە تەك ساۋدامەن اينالىسىپ، قوسىمشا تابىس كوزىن ىزدەۋمەن جۇرگەن.

اقش-قا كەتكەننەن كەيىن، ارماننىڭ تۋىسقاندارى وقو پوليسيا باسقارماسى تاراپىنان قىسىم كورىپ، ۋاقىتشا تۇتقىندالعانىن راستايتىن جالعان قۇجاتتار دايىنداۋعا كومەكتەسەدى. ال ارمان بەلاساروۆتىڭ اقش-تان ساياسي پانا الۋعا ۇسىنىلعان قۇجاتتارىنىڭ جالعان ەكەنىن ونىڭ بۇرىنعى ايەلى ايتىپ، ءىستى كەيىنگە قالدىرۋعا سەبەپشى بولادى. بۇل تۋرالى ارماننىڭ ءوز اۋزىنان ەستىگەن ازامات informburo.kz تىلشىسىنە ايتىپ بەردى.

جەتكىلىكتى دەڭگەيدە مالىمەت جيناپ بولعان سوڭ ارماننىڭ وزىنە بايلانىسۋعا تىرىستىق. ءبىراق ول informburo.kz ءتىلشىسىنىڭ حابارلاماسىنا جاۋاپ بەرمەدى.

ءىnformburo.kz رەداكسياسى ارمان بەلاساروۆ ىسىنە قاتىستى تەرگەۋ ارەكەتتەرىنە كومەك بەرۋگە دايىن ەكەنىن بىلدىرەدى. رەداكسيا ءتىلشىسى جەكە سويلەسكەن ءاربىر جابىرلەنۋشى مەن اقپارات بەرۋشىدەن جينالعان دەرەكتەردى ولاردىڭ رۇقساتىمەن قازاقستان رەسپۋبليكاسى ىشكى ىستەر مينيسترلىگى مەن باس پروكۋراتۋراسىنداعى ارمان بەلاساروۆقا قاتىستى قىلمىستىق ىسكە جاۋاپتى ماماندارعا بەرە الادى.

جولداس ءورىسباي