كەڭەس وداعى جىلدارىندا مەملەكەتتىڭ ەكونوميكاسى گيگانتومانياعا قۇشتار بولدى. ءبىر ورتالىقتان باسقارىلعان جوسپارلى ەكونوميكادا ولار ازدى-كوپتى تيىمدىلىك كورسەتتى، ءبىراق نارىقتىق ەكونوميكاعا كوشكەندە سولاردىڭ ءبارى ادىرا قالدى. ويتكەنى، نارىق گيگانتومانيانى سۇيمەيدى، ول ناقتىلىققا يكەمدىلىكتى ۇناتادى.
سول سياقتى قازاقستان دا وسى ۋاقىتقا دەيىن قازاقتىڭ «كورپەڭە قاراي كوسىل» دەگەن ناقىلىن ۇمىتىپ، گيپەر جوبالارعا قۇمارلىق تانىتىپ كەلەدى. ماسەلەن، «قازاقستان-تۇرىكمەنستان-يران» حالىقارالىق تەمىرجول مارشرۋتى جوباسىنا باستاماشى بولىپ، اقىرى ونى 2014 جىلى ىسكە قوستى. ارىپتەستەرىمىز بولىپ وتىرعان ەكى ەلدىڭ تاۋارلارى دا نارىقتى جارىپ، اعىلىپ جاتاتىندار ەمەس. وعان قازاقستان ارقىلى رەسەي قوسىلعاندا دا تاۋارلارى بىرتەكتى، ءبارىنىڭ دە قاۋزايتىنى نەگىزىنەن تابيعي رەسۋرستار. وسى جولمەن قازاقستان تاۋارلارى پارسى شىعاناعىنا تىكەلەي شىعاتىن بولادى دەپ جالاۋلاتقان ەدىك. سول دامەمىز اقتالدى ما؟
جۋىردا ماجىلىستەگى قازاقستاننىڭ حالىقتىق كوممۋنيستەرى پارتياسى فراكسياسىنىڭ اتىنان دەپۋتات ايقىن قوڭىروۆ ۇكىمەتكە ساۋال جولداپ، «وسى جولدىڭ جوبالىق قۋاتى 2020-شى جىلدارى جىلىنا 15 ملن. تونناعا جەتەدى دەگەن ەدىڭىزدەر، ال بيىلعى 10 ايدا بار بولعانى 1 ملن. توننا عانا جۇك تاسىمالدانعان. سونىڭ ىشىندە ءترانزيتى 200 مىڭ تونناعا دا جەتپەيدى. وسىنىڭ سەبەبى نەدە؟» دەگەن ساۋال قويدى.
سونىمەن بىرگە دەپۋتات قازاقستاندىق ۋچاسكەسى كەلەسى جىلى تولىق ىسكە قوسىلاتىن «باتىس جۇڭگو – باتىس ەۋروپا» حالىقارالىق اۆتوموبيل كوريدورىنىڭ تيىمدىلىگىنە كۇمان كەلتىرەدى. «بۇل تراسسا ءبىزدىڭ رەسپۋبليكانىڭ ءىشى ءۇشىن وتە ماڭىزدى، ەل ايماقتارىنىڭ بىر-بىرىمەن تىعىز قاتىناسىنا قولايلى بولىپ كەلەدى. ءبىراق ترانزيتتىك مارشرۋت رەتىندە پايداسى بولا قويار ما ەكەن؟ ءبىز نەگىزىنەن ونىڭ ترانزيتتىك الەۋەتىنەن ءۇمىت ەتىپ كىرىستىك ەمەس پە؟ ال جولدىڭ ترانزيتتىك قۋاتى رەسەي اۋماعىنداعى ۋچاسكەسى ىسكە قوسىلعاندا عانا تولىق كۇشىنە ەنەدى. الايدا رەسەيلىكتەر وزدەرىنە سانكسيالار جاساپ جاتقان ەۋروپا ەلدەرىنە جول تارتۋعا اسىعاتىن ەمەس، ونى ەڭ جىلدام دەگەندە الدىمىزداعى 5 جىلدا عانا ءبىتىرۋى مۇمكىن. ءبىراق بۇل ۋاقىتتاردا قازاقستانعا جول سالۋعا قارىز بەرگەن حالىقارالىق بانكتەر قاراپ تۇرا ما؟ ونىڭ ۇستىنە قارىزدىڭ ءوزى كۇندە ءوسىپ بارا جاتقان دوللارمەن بەرىلسە... اينالىپ كەلگەندە ءبارى مەملەكەتتىڭ بيۋدجەتتىڭ ءبۇيىرىن تەسپەي مە؟»،-دەدى.
قحكپ فراكسياسى وسى ماسەلەنى كوتەرە وتىرىپ، ۇكىمەتتى وسى تىعىرىقتان شىعاراتىن جول ىزدەۋگە شاقىردى.
سول ءتيىمدى جول تابىلا قويار ما ەكەن؟ اقش-تىڭ جۇڭگو تاۋارلارىنىڭ تىنىسىن تارىلتىپ، باج سالىعىن ارتتىرىپ جاتقانىنان ءۇمىت ەتۋگە بولا ما؟ سول جاققا اعىلاتىن مول دۇنيە قازاقستان ارقىلى ەۋروپاعا اعىلۋى مۇمكىن بە؟ وسى پەرسپەكتيۆانىڭ ورىندالۋى مۇمكىن بولسا، وندا رەسەيدى ءوز ۋچاسكەسىن تەزىرەك اياقتاۋعا كوندىرۋ كەرەك قوي. ول ءبىزدىڭ ۇكىمەتتىڭ قولىنان كەلە مە؟
مىنە، گيگانتومانياعا قۇشتار ءبىزدىڭ ۇكىمەتتىڭ الدىنا ءقازىر وسىنداي كۇردەلى سۇراقتار تارتىلىپ تۇر.
س.ەلەۋ، ساراپشى
