وكسفورد ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ عالىمدارى جۇرگىزگەن زەرتتەۋلەرگە سۇيەنسەك، الەمدىك ازىق-تۇلىك ءوندىرىسى اتموسفەراعا زياندى گاز شىعىندىلارىنىڭ جىلدىق مولشەرىنىڭ تورتتەن ءبىرىن تاراتادى. عالىمدار ازىق-تۇلىك ءوندىرىسى ەسەبىنەن تابيعاتقا كەلەتىن شىعىندار قاتارىنا ورماندار مەن اعاشتاردىڭ وتالۋىن دا جاتقىزعان. ەت جانە ءسۇت ونىمدەرىن ءوندىرۋ تابيعاتقا كەلەتىن شىعىنداردىڭ جارتىسىنان استامىن قۇرايدى. Qamshy.kz اقپارات اگەنتتىگى عالىمداردىڭ پىكىرىنە سۇيەنە وتىرىپ، حالقىمىزدىڭ ۇلتتىق تاعامدارى اتموسفەراعا قانشالىقتى زيان، ەلىمىز ەت جەۋدەن باس تارتىپ، ەكولوگيانىڭ جاقسارۋىنا قالاي ۇلەس قوسادى دەگەن ءبىرقاتار سۇراقتارعا جاۋاپ ىزدەپ كوردى.
اتموسفەرانى ۋلايتىن زياندى قالدىقتاردى ەڭ كوپ بولەتىن قوي مەن سيىر ەتى جانە ەت ونىمدەرىنىڭ ءوندىرىسى ەكەن. ۇلتتىق ەكونوميكا مينيسترلىگى ستاتيستيكا كوميتەتى ۇسىنعان دەرەكتەرگە سۇيەنسەك، ەلىمىزدە 16 ەت وڭدەۋ ونەركاسىبى جۇمىس ىستەيدى، ەتتى قايتا وڭدەۋ جانە كونسەرۆىلەۋ بويىنشا ءبىر ايدا شامامەن 20 ميلليون تەڭگەنىڭ ءونىمىن وندىرەدى. ال ول زاۋىتتاردىڭ ەكولوگيالىق شىعىن ءۇشىن تولەيتىن جىلدىق سالىقتارى زياننىڭ ورنىن جابۋعا دا جەتپەيدى.
"ءبىز تۇتىناتىن تاعامدار – تابيعاتتى لاستاۋشى باستى فاكتور. كليماتتىڭ وزگەرۋى مەن تابيعي تۇرلەردىڭ جويىلۋىنا دا ادامدار جەيتىن ازىق-تۇلىك اسەر ەتەدى"، – دەيدى اتالعان زەرتتەۋدى جۇرگىزگەن عالىم دجوزەف پۋر. ونىڭ ايتۋىنشا كۇندەلىكتى اس ءمازىرىن وزگەرتۋ ارقىلى تابيعاتقا كەلەتىن زياندى دا ازايتا الامىز. ءاربىر جەگەن شوكولاد پەن ىشكەن كوفە ءوندىرىسى ءۇشىن دە جىل سايىن مىڭداعان ءتۇپ اعاشتار كەسىلىپ، ورماندار وتالادى ەكەن. گاز جانە وزگە دە جانارماي تۇرلەرىمەن جىلىناتىن جىلىجايلاردىڭ دا كوبەيۋى تابيعاتقا كەلەتىن زياندى ەسەلەپ وتىر. كۇندەلىكتى ىشەتىن سۋسىندار مەن شاراپتاردىڭ شىنى ىدىسى مەن پلاستيك بوتەلكەلەرىنىڭ زيانى تۋرالى ايتپاسا دا تۇسىنىكتى.
مۇنىڭ ءبارى ەرىككەننىڭ ەرمەگى ەمەس ەكەندىگىن حالىقارالىق كليمات وزگەرىسىن زەرتتەۋمەن اينالىساتىن ساراپشىلار (Intergovernmental Panel on Climate Change، IPCC) راستاپ وتىر. اتالعان ۇيىمنىڭ مۇشەلەرى جاھاندىق جىلىنۋدىڭ قاتەرىن ازايتۋ ءۇشىن ەت جانە ءسۇت ونىمدەرىن مەيلىنشە، از تۇتىنۋعا شاقىرادى. ەت جەمەدىم دەپ قاپا بولۋدىڭ قاجەتى جوق، سەبەبى، ءسىز كليماتتىڭ جاقسارۋىنا ۇلەس قوسۋداسىز. الايدا، اپتاسىنا ءبىر رەت ەت اسىپ، كۇنىنە 5 رەت سۇتپەن شاي ىشپەسە كوڭىلى جايلانبايتىن قازاق ءۇشىن بۇل تاعامداردان باس تارتۋ كليماتتان بۇرىن دەنساۋلىققا زيان بولۋى مۇمكىن. دەسە دە، اعزامىز ۇيرەنگەن تاعامدى تۇتىنۋ – داستۇرگە اينالعالى قاشان؟! 
تەك الماتى قالاسى بويىنشا جىلىنا ءبىر ادام ورتا ەسەپپەن 84 كەلى ەت جانە ەت ونىمدەرىن تۇتىنادى. جان باسىنا شاققاندا ءبىر الماتىلىقتىڭ جىلدىق اس مازىرىندە كەمىندە 270 كەلى ءسۇت ءونىمى بار. وسى كورسەتكىشتى وكسفوردتىق عالىمنىڭ ايتقانىنا سۇيەنىپ، 75 ەسە ازايتىپ، كليماتتىڭ جاقسارۋىنا ۇلەس قوسقىڭىز كەلسە، مارحاببات!
پىكىر قالدىرۋ