2019 جىلدىڭ 15 ءساۋىرى فرانسۋزدار ءۇشىن قايعىلى كەيىپتە تاريحتا قالدى. فرانسيا استاناسى پاريجدەگى ەڭ عالامات تاريحي ەسكەرتكىشتەردىڭ ءبىرى - نوتر-دام دە پاري - قۇداي انا سوبورىن ءورت جالمادى. جالپى، تاريحتا مۇنداي ايگىلى عيباداتحانالاردىڭ ورتەنۋى از بولماعان.
تاريح قايتالانا ما؟!
كونە گرەك تاريحىندا گەروسترات دەگەن اتاقشىل ادام تۋرالى وقيعا بار. ونىڭ بiر عانا ارمانى - قالايدا ادامزاتتىڭ ءبارiن تاڭقالدىرىپ، تاريحتىڭ بەتiنەن ماڭگiلiككە ويىپ ورىن السام دەيدى. ونىڭ بۇل ۇلى ارمانىنىڭ ورىندالۋىنا ءوڭiردiڭ اتاعىن بۇكiل ەللاداعا، شىن مەن مىسىرعا دەيiن ايگiلەگەن اتاقتى ارتەميدا عيباداتحاناسى سەبەپ بولادى. ايگىلى اتاقشىل سول عيباداتحانانى ورتەپ ماڭگى تاريحتا قالدى. ارينە، اتاقشىل، ءبۇلدىرۋشى رەتىندە. بۇل – ءبىر.
1950 جىلى بۋددا iلiمiن ۇيرەنۋشi شاكiرتتەردiڭ بiرi جاپوننىڭ كونە استاناسى كيوتونىڭ ەڭ ءماشھۇر ساۋلەت ءجادiگەرلەرiنiڭ بiرi كينكوكۋدزي عيباداتحاناسىن ورتەپ جiبەرەدى. بۇل وقيعا الەمگە ايگىلى جاپون جازۋشىسى يۋكيا ميسيمانىڭ «التىن عيباداتحاناسىن» دۇنيەگە اكەلگەن ەدى. بۇل – ەكى.
اراعا عاسىرعا جۋىق ۋاقىت سالىپ، 2017 جىلى 10 جەلتوقساندا سىچۋاندا ورنالاسقان 16 قاباتتان تۇراتىن اعاشتان جاسالعان بۋددا عيباداتحاناسىن ءورت شالدى. ازياداعى ەڭ ءىرى بۋددا عيباداتحاناسى دا ءتىلسىز جاۋدىڭ قۇربانى بولدى.
مىنە، كۇنى كەشە قانشاما عاسىرلىق تاريحى بار، تۋريستەردىڭ ەۋروپاداعى ەڭ كوپ باس سۇعاتىن تاڭعاجايىپ ساۋلەت جادىگەرلەرىنىڭ ءبىرى – نوتر دام دە پاري دە بۇرىنعى عيباداتحانالردىڭ كەبىن كەشتى. قالىڭ وقىرمانعا بۇل عاجايىپ، گوتيكالىق ۇلگىدەگى تاريحي نىسان تۋرالى 7 قىزىقتى دەرەكتى ۇسىنامىز.
- عيباداتحانا قۇرىلىسى 1163 جىلى باستالىپ، ءىس جۇزىندە 1330 جىلعا دەيىن ەكى عاسىرعا جۋىق ۋاقىت سوزىلدى.
- 2013 جىلى شىركەۋدىڭ 850 جىلدىعى تويلاندى. ياعني، بيىل 856 جىلدىعى بولاتىن.
- كەشەگى كۇنگە دەيىن شىركەۋگە كۇن سايىن 30 000-ن 50 000-عا دەيىن، جىلىنا 14 ميلليون تۋريست كەلەتىن.
- بۇل عيباداتحانادا 1804 جىلى جەلتوقسان ايىندا ناپولەون تاققا وتىرىپ، باسىنا يمپەراتور ءتاجىن كيگەن ەدى.
- بۇل عيماراتتا ەشقانداي قابىرعا جوق. قابىرعا ورىنىنا اركالارعا جالعاسقان باعاندار قويىلعان.
- شىركەۋدە يسا پايعامبارعا قاتىستى 3 جادىگەر ساقتالعان – القورى اعاشىنىڭ بۇتاقتارىنان ورىلگەن ءتاج، يسا پايعامبار كەرىلگەن كرەستىڭ فراگمەنتى مەن پايعامباردىڭ دەنەسىنە قاعىلعان شەگەنىڭ ءبىرى.
- ايگىلى جازۋشى ۆيكتور گيۋگونىڭ وسى تاريحي نىسان تۋرالى (1802 - 1885) «قۇداي انا سوبورى» رومانى نىساندى تاماشالۋشىلاردىڭ سانىن كۇرت كوبەيتتى.
دايىنداعان: ناۋرىزبەك سارشا
