قازىرگى زاماندا ادامنىڭ كەز-كەلگەن كۇردەلى جاعدايلاردى جەڭە ءبىلۋ قابىلەتىنە اسەر ەتەتىن ءۇش نەگىزگى پسيحولوگيالىق سيپات بار دەپ جازادى Qamshy.kz اقپارات اگەنتتىگى.
- زياتكەرلىلىك كوەففيسيەنتى (IQ)
زياتكەرلىلىك كوەففيسيەنت – (اعىل.ت IQ — intelligence quotient،) ادامداردىڭ تەز قابىلداعىشتىعى مەن اقىلدىلىعىنا بەرىلەتىن باعا. ونى ارنايى جاسالعان تەست ارقىلى، قاراپايىم ادامداردىڭ ويلاۋى مەن اقىلدىلىعىنا قاراپ سالىستىرا انىقتايدى. IQ جوعارى ادامدار بەدەلدى قىزمەتتەردە ىستەيدى جانە مانساپتا تابىسقا جەتۋ پايىزى جوعارى. مۇنىڭ باستى سەبەبى، IQ دەڭگەيىنىڭ جوعارىلىعى ادامعا جاڭا ماسەلەلەردى تەزىرەك ۇيرەنۋگە جانە شەشۋگە كومەكتەسەدى. IQ تەستتەرىن ورتاشا ەسەپكە تەڭەستىرىپ، شامامەن 100 دەپ الاتىن بولساق، 50% ادامداردىڭ IQء-ى 90 مەن 110-نىڭ اراسىندا بولۋى ءتيىس نەمەسە 25 % ادامداردىڭ IQء-ى 90-نان تومەن، 110-نان جوعارى بولۋى كەرەك. ال 70%-عا جەتپەگەن ادامداردىڭ اقىل-ەسى جەتىلمەگەن بولىپ سانالادى.
- ەموسيونالدى ينتەللەكت (EQ)
ەموسيونالدى ينتەلەكت دەپ قاراپايىم قازاقي تىلمەن ايتقاندا، ادامنىڭ مىنەزى نەمەسە ادامنىڭ ءوز سەزىمدەرىن باسقارا الۋى.
ەموسيونالدى ينتەللەكتىنىڭ نەگىزگى قۇرۋشىلارى:
– وزىندىك سانا-سەزىم. بۇل ادامنىڭ ءوز ەموسيالارىن تاني ءبىلۋ، تالداي الۋ جانە ولاردى دۇرىس تالقىلاۋ قابىلەتى.
– ءوزىن - ءوزى ۇستاۋ. اسىرەسە، وتە قيىن جاعدايدا ەموسيالىق تەڭگەرىمىن ساقتاي الۋى.
– الەۋمەتتىك سانا. باسقاشا ايتقاندا، بۇل – اينالاڭداعى ادامداردى تۇسىنە ءبىلۋ. ولارعا ەموسيالىق جاعدايىن ەسكەرە وتىرىپ، ماڭىنداعىلارمەن ءوزارا ارەكەتتەسۋ جانە بايلانىس قۇرۋ قابىلەتى.
بارلىق دەرلىك جەتىستىككە ءوز كۇشىمەن جەتكەن اتاقتى باي ادامداردىڭ، ۇلكەن كومپانيالاردىڭ باسشىلارىنىڭ ەموسيونالدى ينتەلەكتىسى جوعارى ەكەنىن زەرتتەۋ جۇمىستارى كورسەتىپ بەرگەن. اقىلدان بولەك ادامنىڭ مىنەزى جەتىستىككە جەتۋگە تىكەلەي قاتىسى بارى دالەلدەندى.
- ادامنىڭ ومىرلىك كۇش-قۋاتىنىڭ ولشەمى - VQ (Vitality Quotient)
ادامنىڭ ءومىر سۇرۋگە دەگەن قۇشتارلىعى، مىنەز-قۇلقى، اينالاسىنداعى ادامدارعا اسەرى، وزىندىك ەنەرگياسى – كۇش-قۋات ينتەلەكتىسىمەن ولشەنەدى. بۇل تۇسىنىكتى عىلىمعا فرانسۋز پسيحولوگى پەر كاسس ەنگىزگەن. VQ – قوزعاۋشى كۇش، ادام ءومىرىنىڭ ستيمۋلياتورى. ادامداردىڭ شىدامدىلىعى، اسىرەسە، ءبىر جۇمىستا ۇزاق ۋاقىت بويى ساقتاپ قالۋعا جانە ءوز مۇمكىندىكتەرىن ەشقانداي قيىندىققا قاراماي پايدالانۋعا ۇمتىلۋ قابىلەتى. ءبىر سوزبەن ايتقاندا، VQ – ءومىر سۇرۋگە دەگەن ۇمتىلىس. VQ جوعارى ادامنىڭ فيزيكالىق، ينتەللەكتۋالدى جانە ءتىپتى ەموسيالىق مىقتى بولادى.
IQ، EQ جانە VQ دەڭگەيلەرى ءار ادامدا بار تابيعي قاسيەتتەر بولىپ تابىلادى، الايدا ءسىز ولاردى دامىتۋ ءوز قولىڭىزدا ەكەنىن ەسكەرىڭىز. ءسىز ۇنەمى جاڭا ءبىلىم الۋعا قىزىعۋشىلىق تانىتاسىز با، الدە ادامدارمەن قارىم-قاتىناس جاساۋعا بەيىمسىز بە، ءسىز ولارعا اسەر ەتە الاسىز با، سىزدە ومىرلىك كۇش-قۋات بار ما، ادامدارعا باسشىلىق جاساي الاسىز با جانە ەڭ باستىسى ايتىلعان ءۇش ينتەللەكتىنى قانشالىقتى تەڭدەستىرە الاتىنىڭىز تۋرالى ويلانىپ كورىڭىز.
ءوز-وزىڭىزدى تۇسىنە الساڭىز، كوپ جاقتى ويلانۋ ارقىلى ءوزىڭىزدىڭ قابىلەتتەرىڭىزدى دامىتىپ، الەۋەتىڭىزدى ارتتىرا الاسىز، وسىلاي ومىردە دە، مانساپتا دا بيىك جەتىستىككە جەتە الاسىز. ەستە ساقتايتىن نارسە، ءوزىڭىز سۇيەتىن ىسپەن شۇعىلدانۋىڭىز ماڭىزدى، ول ءسىزدىڭ اقىل-وي مەن ومىرلىك ەنەرگياڭىزدى ارتتىرادى.
