قازىرگى قوعام جاپپاي «ەلەكترونداندىرۋ» زامانىن باستان كەشىپ جاتىر. سوڭعى ۋاقىتتا «ەلەكتروندى ۇكىمەت»، «ەلەكتروندىق-ساندىق قولتاڭبا»، «ەلەكتروندى قۇجات»، «ەلەكتروندى كىتاپ» دەگەن سوزدەردى ءجيى ەستيمىز، ولاردى كۇندە پايدالانامىز. ءبىر جاعىنان بۇل سانگە اينالعان جاڭا ءۇردىس بوپ كورىنگەنىمەن، ونىڭ پايدالى تۇستارى دا از ەمەس. ماسەلەن، ەلەكتروندى قۇجات الماسۋ جۇيەسى قوعام ءومىرىنىڭ نەگىزگى سالالارىنا تولىعىمەن ەنگىزىلىپ جاتىر. ال اقپاراتتىق-يننوۆاسيالىق تەحنولوگيالار مەديسينالىق قىزمەت كورسەتۋ جۇيەسىنە ءتىپتى قاجەت. سونىڭ ىشىندە ەلەكتروندى مەديسينالىق كارتامەن جۇمىس ىستەۋدىڭ تيىمدىلىگى زور. وعان الىس-جاقىن شەتەلدەردىڭ تاجىريبەسى دالەل بولا الادى.
«مەديكەر» مەديسينالىق سەرۆيستىك كومپانياسى - ەلەكتروندى مەديسينالىق كارتا جۇيەسىن ەنگىزىپ جاتقان قازاقستانداعى ەڭ العاشقى جەكەمەنشىك مەديسينالىق مەكەمە. كومپانيا قىزمەتىنىڭ ساپاسىن ارتتىرۋ ماقساتىندا قولعا الىنىپ جاتقان باستاما. ەنگىزىلىپ جاتقان جاڭالىق ءبىرىنشى كەزەكتە دارىگەرلەردى ارتىق قاعازدان قۇتقارىپ، ۋاقىتتى ۇنەمدەۋگە ىقپال ەتەدى. ال اقپاراتتىق-يننوۆاسيالىق تەحنولوگيانىڭ باسقا قانداي ارتىقشىلىقتارى بار ەكەنىن «مەديكەر» كومپانياسىنىڭ استانا قالاسىنداعى «مەديكەر» مەديسينالىق ورتالىقتارى» فيليالىنىڭ ديرەكتورى جاننا تانييەۆادان سۇراپ بىلدىك.
- جاننا مارات قىزى، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىن دامىتۋدىڭ 2011-2015 جىلدارعا ارنالعان «سالاماتتى قازاقستان» مەملەكەتتiك باعدارلاماسىنا ساي مەديسينالىق مەكەمەلەرگە ناۋقاستاردىڭ ەلەكتروندى مەديسينالىق كارتا جۇيەسى ەنگىزىلۋى ءتيىس. «مەديكەر» كومپانياسىنىڭ قولعا العان باستاماسى وسى باعدارلاما اياسىندا جۇرگىزىلىپ جاتىر ما؟
- مەديسينالىق قىزمەت كورسەتۋ جۇيەسىنە ەلەكتروندى مەديسينالىق كارتا ەنگىزۋدى «مەديكەر» كومپانياسى ءوز ىنتاسىمەن ىسكە اسىرىپ جاتىر. ويتكەنى بۇل زامان تالابى. ونىڭ مەملەكەتتىك باعدارلاماعادا كىرگەن سەبەبى دە سول. ءبىز بۇل جۇيەنى اۋەلى استانادا جاڭادان اشىلعان «مەديكەر-كولساي» مەديسينالىق ورتالىعىندا قولدانعالى وتىرمىز. ونىڭ جۇمىسىن ءبىز ءبىر جىل بويى ءجىتى قاداعالاپ، سىناقتان وتكىزەمىز. ناتيجەسى ويىمىزدان شىقسا، جۇيەنى ەلىمىزدىڭ 14 وبلىسىن قامتيتىن «مەديكەر» جەلىسىندە تولىقتاي پايدالانامىز.
- «مەديكەر» مەديسينالىق سەرۆيستىك كومپانياسى جەلىسىنە ەنگىزىلەتىن ەمك-نىڭ ەرەكشەلىگى نەدە؟
- ەلەكتروندى مەديسينالىق كارتانىڭ ءتۇر-تۇرى بولادى. ويتكەنى ءار مەكەمەنىڭ اتقاراتىن جۇمىسى بىر-بىرىنە ۇقسامايدى. مىسالى، «مەديكەر» كومپانياسى نەگىزىنەن ساقتاندىرۋ جەلىسىمەن تىركەلگەن ادامدارعا قىزمەت ەتەتىندىكتەن ەلەكتروندى مەديسينالىق كارتا جۇيەسى ساقتاندىرۋ باعدارلاماسىنىڭ تالاپتارىنا قايشى كەلمەۋى ءتيىس. سوندىقتان «مەديكەر» ءۇشىن ارنايى مودۋلدەر قۇراستىرىلدى. جۇيەدە قازاق تىلىندە دە، ورىس تىلىندە دە جۇمىس جۇرگىزۋگە بولادى. وعان قوسا ادامي فاكتورلاردىڭ اسەرىنەن كەتەتىن دارىگەرلىك قاتەلىكتەردى بولدىرماۋ ءۇشىن ەلەكتروندى مەديسينالىق كارتا جۇيەسىنە اقپاراتتىق بازا ورناتىلعان. جۇيە جادىسىندا ساقتالعان اقپاراتتى دارىگەر كەز-كەلگەن ۋاقىتتا پايدالانا الادى. ونىڭ ىشىندە قانداي ءدارىنى، قانداي مولشەردە قولدانۋ كەرەكتىگى جايلى اقپارات بار. سونىمەن قاتار جۇيە ەم-دومنىڭ بەرىلگەن ءتۇرى ناۋقاستىڭ اۋرۋ بەلگىلەرىنە سايكەس كەلەتىنىن-كەلمەيتىنىن ءوزى قاداعالاپ وتىرادى. ەگەر دە مامان ناۋقاسقا ءدارىنى بايقاۋسىزدا شامادان تىس مولشەردە جازىپ بەرەتىن بولسا، جۇيە ونى تۇزەتىپ، قاتەلىگىن كورسەتەدى.
- دارىگەر ءۇشىن ەمك نەسىمەن پايدالى؟
- بىرىنشىدەن، امبۋلاتورلىق كارتانى تولتىرۋعا از ۋاقىت كەتەدى. ءقازىر ونى كومپيۋتەردە تەرۋگە بولادى. ونىڭ جەڭىل بولاتىن سەبەبى - جۇيەدە اۋرۋدىڭ ءاربىر تۇرىنە ءتان سيمپتوماتيكالىق شابلوندار ەنگىزىلگەن. دارىگەر سول نۇسقالاردى تاڭداپ، ءار ناۋقاستىڭ دەنساۋلىق ەرەكشەلىگىنە قاراي قوسىمشالار ەنگىزۋى مۇمكىن.
- ناۋقاس ءۇشىن ەمك نەسىمەن پايدالى؟
- بۇرىن ناۋقاس ەمحاناعا كەلگەن ۋاقىتتا ەڭ الدىمەن تىركەۋ بولىمىنە بارىپ، مەديسينالىق كارتاسىن ىزدەپ تاۋىپ، ودان كەيىن دارىگەرگە كىرۋ ءۇشىن كەزەك الاتىن ەدى عوي. ەلەكتروندى مەديسينالىق كارتا جۇيەسى ەنگىزىلگەن سوڭ مۇنىڭ بارلىعى جەڭىلدەتىلەدى. بىرىنشىدەن، ناۋقاس ينتەرنەت ارقىلى دارىگەرگە باراتىن ۋاقىتىن الدىن-الا بەلگىلەپ قويادى. وسىلايشا ەمحانا دالىزدەرىندەگى ۇزىن-سونار كەزەكتەردەن ارىلامىز. ەكىنشىدەن، «مەديكەر» قىزمەتىنە جۇگىنگەن ناۋقاستاردىڭ مەديسينالىق كارتاسى ورتالىق بازادا ساقتالادى. جەلىگە «مەديكەردىڭ» قازاقستان بويىنشا ورنالاسقان ورتالىقتار مەن فيليالدار قوسىلاتىن. سوندىقتان ناۋقاس بۇگىن استانادا، ەرتەڭ الماتىعا بارىپ كورىنەمىن دەسە ءوز ەركى - «مەديكەر» دارىگەرى ونىڭ دەنساۋلىق تاريحىن كەز-كەلگەن جەردەن قاراپ كورە الادى. بۇل ءىسساپارعا ءجيى باراتىن نەمەسە وتباسى مۇشەلەرى ءار قالادا تۇراتىن كليەنتتەرىمىز ءۇشىن وتە ىڭعايلى.
- ەلەكتروندى مەديسينالىق كارتانىڭ يەسى سول كارتاداعى اقپاراتتى الا الا ما؟
- ارينە، ءبىراق كارتا – مەديسينالىق قۇجات، ونداعى اقپارات تەك دارىگەر ءۇشىن قاجەت ەكەنىن ەسكەرگەن ءجون. الايدا جۇيە كەز-كەلگەن ناۋقاستىڭ مەديسينالىق كارتاسىن كوشىرىپ، باسىپ بەرە الادى. ول ءۇشىن ناۋقاستىڭ ءوزى كەلىپ، ءوتىنىش جاساسا بولعانى.
وسىلايشا «مەديكەر» كومپانياسى مەديسينالىق قىزمەت ساپاسىن جوعارى دەڭگەيگە كوتەرۋدى كوزدەيدى. ونىڭ ءبىر جولى اقپاراتتىق يننوۆاسيالار. يننوۆاسيا دەگەنىمىز - ەڭبەك ونىمدىلىگىن ايتارلىقتاي ارتتىراتىن ءىس. بۇگىنگى زامان تالابىنا ساي اقپاراتتىق-كوممۋنيكاسيالىق تەحنولوگيالاردى يگەرۋ ارقىلى كومپانيا دارىگەرلەر مەن ناۋقاستاردىڭ جاعدايىن جاساۋمەن قاتار ەلىمىزدىڭ الەمدىك قوعامداستىقتا باسەكەگە قابىلەتتىلىگىن ارتتىرۋ ىسىنە ءوز ۇلەسىن قوسپاق.
پىكىر قالدىرۋ