2019 جىلدىڭ 27 قىركۇيەگىندە نۇر-سۇلتان قالاسىندا KAZAKHSTAN ENERGY WEEK 2019 – KAZENERGY ءحىى ەۋرازيالىق فورۋمى اياسىندا ب ا ق وكىلدەرىنە ارنالعان «سالالىق جۋرناليستيكا: مۇناي جانە گاز تاقىرىبىنا ءتان ەرەكشەلىكتەر» اتتى سەمينار-ترەنينگ بولىپ ءوتتى. وعان الماتى، اقتوبە، اقتاۋ، اتىراۋ، نۇر-سۇلتان، ورال قالالارىنان جۋرناليستەر قاتىستى دەپ جازادى Qamshy.kz اقپارات اگەنتتىگى ttjk.kz سايتىنىڭ دەرەگىن نەگىزگە الىپ. 

ترەنينگتى ۇيىمداستىرعان قازاقستانداعى «شيەۆرون» كومپانياسى جانە «بيزنەس مەديا» كومپانيالار توبى» سەرىكتەستىگى اتىنان رەسپۋبليكالىق «دەلوۆوي كازاحستان» گازەتى. ەكونوميكا سالاسىن زەرتتەپ جۇرگەن جۋرناليستەرگە ارنالعان بۇل شارانىڭ باستى ماقساتى – سالالىق جۋرناليستيكانىڭ قازاق تىلىندە دامۋىنا ۇلەس قوسۋمەن قاتار، جۋرناليستەردى وتاندىق جانە الەمدىك مۇناي-گاز يندۋسترياسىنىڭ بۇگىنگى تىنىس-تىرشىلىگىمەن، سالا ىشىندەگى ترەندتەرمەن، مۇناي كاسىبىنە ءتان ەرەكشەلىكتەرمەن تانىستىرۋ؛ مۇناي جانە گاز سالاسىنا ءتان اقپاراتتاردى، مالىمەتتەردى دۇرىس قولدانۋ، مۇناي جانە گاز ونەركاسىبىنە ەكونوميكالىق تۇرعىدان تالداۋ جاساۋ تەتىكتەرىن يگەرىپ، تالقىعا سالۋ، ت.ت. ترەنينگتى ەكونوميكالىق جۋرناليستيكاعا، مۇناي جانە گاز سالاسىنا ماماندانعان تاجىريبەلى جۋرناليستەر، مەدياترەنەرلەر اسيا اكيشيەۆا جانە ەلەنا بۋتىرينا بىرلەسە جۇرگىزىپ، ترەنينگكە قاتىسۋشىلارمەن وزدەرى جيناقتاعان مالىمەتتەرىمەن، تاجىريبەلەرىمەن ءبولىستى.
«جالپى، بۇل قازاقستانداعى «شيەۆرون» كومپانياسى مەن رەسپۋبليكالىق «دەلوۆوي كازاحستان» گازەتى ۇيىمداستىرىپ وتىرعان ءۇشىنشى ترەنينگ دەۋگە بولادى. بىلتىر وسى تاقىرىپتا ءبىز اتىراۋ جانە الماتى قالالارىندا ەكى مارتە ترەنينگ ۇيىمداستىردىق، سوندا، مەنىڭ بايقاعانىم، مۇناي جانە گاز سالاسىندا دەگەن شىنايى قىزىعۋشىلىق، اسىرەسە، قازاق ءتىلدى جۋرناليستەر تاراپىنان باسىم بولدى. سوندىقتان دا بيىل وتكىزىلگەن ترەنينگكە، ءبىز، تەك، قازاق جۋرناليستەرىن شاقىرعاندى ءجون كوردىك. بۇل جولى دا ترەنينگكە قاتىسقان ارىپتەستەرىمىز تاقىرىپ بويىنشا كوپتەگەن سۇراق قويىپ، ءوز بىلىمدەرىن شىڭداۋعا دايىن ەكەندىكتەرىن كورسەتتى»، – دەيدى تانىمال جۋرناليست، مەدياترەنەر ەلەنا بۋتىرينا.
ايتا كەتەيىك، ترەنينگتە قازاقستانداعى مۇناي جانە گاز ءوندىرىسىنىڭ جالپى قۇرىلىمىنان باستاپ، ەلىمىزدەگى ەڭ ءىرى مۇناي كەنىشتەرى، كاسپيي قايراڭىنداعى گەولوگيالىق بارلاۋ جوبالارى مەن كومىرسۋتەگى شيكىزاتتارىن تاسىمالداۋ باعىتتارى، كومىرسۋتەگى ونىمدەرىن وڭدەۋ سالاسى تۋرالى، سونداي-اق الەمدىك مۇناي جانە گاز نارىعىنداعى مۇنايدىڭ سورتتارى، كومىرسۋتەگى ونىمدەرى نارىعىنداعى باعا ساياساتى، ورەك ۇيىمى مەن وپەك+ ۇسىنىستارى تۋرالى ايتىلىپ، جالپى، ىسكەرلىك جۋرناليستيكا سالاسىندا قىزۋ تالقىعا سالىنۋى ءتيىس وزگە دە ءبىرقاتار تاقىرىپتار قامتىلدى.
«ءاۋ باستا، ءبىز ترەنينگكە، ەڭ الدىمەن، ەكونوميكا، ىسكەرلىك تاقىرىپقا نەگىزدەلگەن جۋرناليستەردى شاقىرۋدى كوزدەدىك، ويتكەنى ترەنينگتىڭ باستى ماقساتى – سالالىق جۋرناليستيكانى، ونىڭ ىشىندە ىسكەرلىك، ەكونوميكالىق جۋرناليستيكانى دامىتۋ. ىسكەرلىك فورماتتاعى جۋرناليستيكا ەل ەكونوميكاسىنىڭ دامۋ كورسەتكىشىن ايعاقتايتىن باعالاۋشى فاكتوردىڭ ءبىرى.وقىرمان مەن كورەرمەن تاراپىنان ەكونوميكالىق اقپاراتقا، ەكونوميكالىق تاقىرىپقا دەگەن سۇرانىستىڭ ارتۋىنان – حالىقتىڭ وي-ساناسىندا، قيمىل-ارەكەتىندە، ءال-اۋقاتىندا بەلگىلى ءبىر دەڭگەيدە ترانسفورماسيا ورىن العانىن بايقاۋعا بولادى. ويتكەنى، تۇتىنۋشى ەكونوميكا ىشىندەگى قۇرالدار مەن تەتىكتەردى قالاي دۇرىس پايدالانۋ كەرەك دەگەن سۇراققا جاۋاپ ىزدەي باستايدى. ال، تۇرعىندار تاراپىنان تۋىنداعان قانداي دا ءبىر قاجەتتىلىك – ەكونوميكانىڭ بەلگىلى ءبىر نارىعىن زەرتتەۋگە تىكەلەي جول اشادى. سوندىقتان دا ءبىز، ترەنينگ بارىسىندا، مۇناي جانە گاز سالاسىن ەكونوميكالىق تۇرعىدان تالداپ، فاكتىلەر مەن ارگۋمەنتتەردى دۇرىس قولدانۋ دەگەنگە باستى نازار اۋداردىق»، – دەيدى مەدياترەنەر اسيا اكيشيەۆا.
ترەنينگكە قاتىسقان جۋرناليستەردىڭ پىكىرىنشە، ب ا ق وكىلدەرىنە ارنالعان مۇنداي وقىتۋ شارالارى قازاق تىلىندە وتە وزەكتى، ونىڭ ىشىندە، اسىرەسە، مۇناي جانە گاز سالاسىنا قاتىستى جۋرناليستەردىڭ باسىن قوساتىن وزىندىك الاڭ اسا قاجەت-اق. «ترەنينگ وتە جاقسى ءوتتى. مۇناي سالاسى تۋرالى بىلەمىز دەگەنىمىز – بەر جاعى عانا ەكەن. ەڭ ءبىرىنشى، مۇناي ءوندىرۋ كورسەتكىشتەرى تۋرالى اقپاراتتاردى دۇرىس اجىراتۋ، ياعني مۇناي جانە گاز كوندەنساتىنىڭ كولەمى دەگەندەي، مۇنايعا قاتىستى باررەل، توننا سىندى ولشەمدەردى دۇرىس قولدانۋ، ودان كەيىن وپەك الدىنداعى كەلىسىم –وتە قاجەت دەرەك بولدى. سولسياقتى، مۇناي جانە گاز قۇبىرلارى تۋرالى سلايدپەن بەرىلگەن اقپارات تا ساناعا جاقسى ءسىڭدى، بۇرىندارى، ءوز باسىم، تەك، كاسپيي قۇبىر كونسورسيۋىمى تۋرالى عانا بىلەتىن ەدىم»، – دەيدى «ايقىن» رەسپۋبليكالىق قوعامدىق-ساياسي گازەتىنەن قاتىسقان جۋرناليست باۋىرجان سابىربەكوۆ.
«اتىراۋ وبلىسى قازاق مۇنايىنىڭ استاناسى بولعاندىقتان، وڭىردەگى جاڭالىقتاردىڭ باسىم بولىگى وسى سالاعا تىكەلەي قاتىستى. ءوندىرىستىڭ تىنىس-تىرشىلىگى، ەنگىزىلگەن وزىق تەحنولوگيالار، مۇنايشىلاردىڭ ەڭبەگى – بۇل ماڭىزدى تاقىرىپتار اتىراۋلىق جۋرناليستەردىڭ نازارىنان تىس قالعان ەمەس… ەندى، قازاق جۋرناليستەرىنە ارنالعان وسى ترەنينگتە تاجىريبەلى جۋرناليستەر اسيا اكيشيەۆا مەن ەلەنا بۋتىرينادان ۇيرەنىپ، كوڭىلگە تۇيگەنىمىزدى جۇمىس بارىسىندا بارىنشا قولدانىپ، ءوندىرىس جايىن شەمىشكەدەي شاعاتىن مىقتى ساراپشى جۋرناليستەر دەڭگەيىنە شىعۋعا ارەكەتتەنەمىز دەگەن ۇمتىلىس بار، سول ءۇشىن دە وسى ترەنينگتى ۇيىمداستىرۋشىلارعا راقمەت ايتامىن»، – دەيدى «اتىراۋ» وبلىستىق گازەتىنىڭ ءجۋرناليسى ايبوپە سابىروۆا.
«ترەنينگ وتە جوعارى دەڭگەيدە ۇيىمداستىرىلعان. مۇناي جانە گاز تاقىرىبىنا قاتىستى ءبىز بىلمەيتىن كوپتەگەن مالىمەتتەر قامتىلعان، الداعى ۋاقىتتا سول اقپاراتتى، سول دەرەكتەردى ءوز جۇمىسىمىزدا كادەگە جاراتامىز، – دەيدى «ورال ءوڭىرى» وبلىستىق گازەتىنىڭ ەكونوميكالىق ءبولىمىنىڭ رەداكتورى نۇربەك ورازايەۆ. – ترەنەرلەر – اسيا جانە ەلەنا حانىمدار وزدەرى زەرتتەپ جۇرگەن تاقىرىپتار بويىنشا شەبەر ماماندار ەكەندەرىن كورسەتتى، ونى سويلەۋ مانەرىنەن، ءسوز ساپتاۋلارىنان-اق بىردەن بايقادىق. مۇناي تاريحى تۋرالى دا كوپ نارسە بىلە بەرمەيدى ەكەنبىز، ونىڭ سىرتىندا مۇناي سالاسىن ەكونوميكالىق تۇرعىدا زەرتتەپ، تالداۋدىڭ ءوزى ەرەكشە ونەر: ترەنينگ بارىسىندا، ءوز باسىم وسى تۇرعىدا تىڭ دەرەكتەر الدىم. جالپى، قازاق تىلىندە ەكونوميكا تاقىرىبىنا، مۇناي جانە گاز سالاسىنا قاتىستى مۇنداي شارالار از، سوندىقتان دا، ۇيىمداستىرۋشىلارعا العىسىمدى بىلدىرگىم كەلەدى ءارى الداعى ۋاقىتتا دا جۋرناليستەرگە ارنالعان وسىنداي وقىتۋ شارالارى ءوز جالعاسىن تاپسا دەگەن تىلەگىم بار».
ترەنينگ بارىسىندا، قاتىسۋشىلار تاراپىنان دا ءبىرقاتار ۇسىنىس ايتىلدى. رەسپۋبليكالىق «قالا مەن دالا» گازەتىنىڭ ونلاين نۇسقاسىنىڭ رەداكتورى دۋمان بىقاي: «بۇگىندە قازاق جۋرناليستەرى مۇناي جانە گاز سالاسىنا قاتىستى تەرميندەردى اركىم ءوزى تۇسىنگەن نۇسقادا اۋدارىپ، قولانىپ ءجۇر، ءبىز وسى ماسەلەنى كوتەرىپ، الداعى ۋاقىتتا سالا ىشىندەگى تەرميندەردى ءبىر ىزگە ءتۇسىرىپ، تۇپكىلىكتى دۇرىس نۇسقاسىن قولدانۋدى قولعا الساق»، – دەيدى.

«شيەۆرون» كورپوراسياسى الەمنىڭ بىرىكتىرىلگەن جەتەكشى ەنەرگەتيكالىق كومپانيالارىنىڭ ءبىرى بولىپ تابىلادى. كومپانيا مۇناي مەن گازدى گەولوگيالىق بارلاۋدى، ءوندىرۋ مەن تاسىمالداۋدى؛ كولىك وتىنىن جانە جانار-جاعار ماي ماتەريالدارىن قايتا وڭدەۋدى، ماركەتينگىن جانە وتكىزۋدى؛ مۇناي حيمياسىنىڭ ونىمدەرى مەن قوسپالارىن ءوندىرۋ مەن ساتۋدى؛ سونداي-اق كومپانيا قىزمەتىنىڭ بارلىق سالالارىندا تيىمدىلىكتى كوتەرۋ تەحنولوگيالارىن ازىرلەۋ مەن ەنگىزۋدى جۇزەگە اسىرادى.
«شيەۆرون» قازاقستانداعى جەتەكشى جەكەمەنشىك مۇناي ءوندىرۋشى كومپانيا بولىپ تابىلادى جانە ەلدىڭ ەكى ءىرى – تەڭىز جانە قاراشىعاناق كەن ورىندارى اكسيالارىنىڭ يەسى. كورپوراسيا سونىمەن قاتار كاسپيي قۇبىر جەلىسى كونسورسيۋمىنىڭ ءىرى جەكە اكسيونەرى بولىپ تابىلادى، سونداي-اق اتىراۋ قالاسىنداعى پوليەتيلەن قۇبىرلارى زاۋىتىنىڭ جانە قۇبىر جەلىسى ارماتۋراسى زاۋىتىن ءتيىمدى باسقارادى. بايلانىساتىن تۇلعا: اينۇر سىدىكوۆا، الماتى ق.، قازاقستان: + 7 727 298-0663