قىتايدىڭ ءىرى اقپاراتتىق رەسۋرستارى Sohu.com سايتى مەن WeChat جاڭالىقتارى "قازاقستان قىتايدىڭ تەرريتورياسى بولعان، ەندى ونى قاشان قايتارىپ الامىز" دەگەن مازمۇندا اقپارات تاراتتى.

"قازاقستان بۇرىن-سوڭدى جۇڭگو اۋماعىنىڭ ءبىر بولىگى بولعان. سين اۋلەتى كەزىندە قازاقستان ۆاسسالدىق مەملەكەتكە كىردى. ول كەزدە قازاقستان ءۇش حاندىققا ءبولىنىپ، ولاردىڭ ەكەۋى سين يمپەرياسىنىڭ باقىلاۋىندا بولدى. قىتايدىڭ قازاقستاندى كەزەڭ-كەزەڭمەن قالاي جاۋلاپ العانىنا جانە قالاي كەزەڭ-كەزەڭمەن ايىرىلىپ قالعانىنا نازار اۋدارايىق. التىن وردانىڭ كەزەڭىندە (شامامەن XV عاسىر) وزبەك حاندىعى دەگەن مەملەكەت بولعان، ونىڭ اۋماعى ۇلكەن ەدى. ىشكى جانجالداردىڭ سالدارىنان قاعاناتتىڭ حالقى قاشىپ، حاننان كەتىپ، "قازاق" دەپ اتالاتىن جاڭا ۇلتقا اينالدى.

كەيىنىرەك قازاقستان اۋماعى التىن وردادان ءبولىندى. بىرتىندەپ بۇل قاشقىن ادامدار جاڭا ءناسىل قۇرىپ، ەل قۇردى. XVI عاسىردا بۇل ەل ءۇش كىشكەنە مەملەكەتكە ءبولىندى، ولاردىڭ بارلىعى "ءجۇز" دەپ اتالدى. XVII عاسىردا ورتا ازيادا قۋاتتى رەجيم كوشپەندىلەر، جوڭعار حاندىعى پايدا بولدى. كەيىننەن ۇلى ءجۇز بەن كىشى ءجۇز رەسەيگە، ال ورتا ءجۇز جوڭعار حاندىعىنا تيەسىلى بولدى. "

1757 جىلى جوڭعار حاندىعى جويىلدى. ءسويتىپ، ۇلى ءجۇز، كىشى ءجۇز جانە كىشى ءجۇز سين يمپەرياسىنىڭ قۇرامىنا كىردى. سين ديناستياسىمەن بولعان ۇزاق سوعىستا جوڭعار تىم كوپ قىرىلىپ جانە وبا تاراپ، بالقاش كولىنىڭ ماڭىندا بىرتىندەپ جويىلىپ كەتتى. ال قازاقتار بىرتىندەپ سين يمپەرياسىنىڭ تەرريتورياسىنا كىردى.

ال، قازاقستان جۇڭگو تەرريتورياسىن قالاي شىعىپ كەتتى؟ ءحىح عاسىردىڭ اپيىن سوعىسىنان كەيىن سين يمپەرياسى السىرەي باستادى. رەسەي سين يمپەرياسىنىڭ جەرىن يەمدەنۋگە مۇمكىندىك الدى، ءسويتىپ قازاقستان رەسەيگە قوسىلدى. بىرنەشە رەت تەڭ ەمەس اۋماقتىق بولىنىستەردەن كەيىن جۇڭگو بىردەن قازاقستاننان ايىرىلدى!".

وسىلاي دەپ جازعان قىتايدىڭ جەتەكشى باسىلىمدارى ماقالا سوڭىن قىتايدىڭ قازاقستانعا قۇيعان ينۆەستيسياسىن اتاپ ءوتتى.

"قازىرگى ۋاقىتتا قىتايدىڭ قازاقستانعا كورسەتكەن كومەگى وتە ۇلكەن. قازاقستانعا سالىنعان ينۆەستيسيا 23 ملرد اقش دوللارىنان اسادى. تەمىر جول سياقتى ماڭىزدى سالالاردا، كوپتەگەن ءىرى جوبالىق قۇرىلىستاردا قازاقستانعا كومەك بەرىپ، قازاقستانعا ۇلكەن قاراجات سالدى" دەلىنگەن سايتتا.

ماقالادا قازاقستانداعى قىتايلار جايىندا دا جازىلعان. ءبىراق ناقتى اقپاراتتى قايدان العانى ايتىلمايدى.

"ءبىر كەزدەرى ستاتيستيكا بويىنشا قازاقستانداعى قىتايلاردىڭ سانى 400 000-عا جۋىق بولدى. بۇل ەتنيكالىق قىتايلار قازاقستانداعى ءتۇرلى سالالاردا بەلسەندى. سونىمەن قاتار، قازاقستانداعى شاعىن قالالاردا اۋىل تۇرعىندارى لي بايدىڭ (تاڭ ديناستياسى كەزىندەگى جۇڭگو اقىنى) ۇرپاقتارى ەكەندەرىن العا تارتتى. ال كەيبىر ادامدار وزدەرىن حان (جۇڭگو) ۇلتىنىڭ ۇرپاقتارى دەپ ايتادى. ولار ءوز جەرلەرىن قىتايعا قايتارۋعا ۇمىتتەنەتىندەرىن ايتتى" دەپ جازىلعان.