بۇگىن مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقايەۆ قازاقستانداعى 19 ميلليون حالىق 30 جىلداي كۇتكەن باستامانى قولعا الۋعا تاپسىرما بەردى. ءبىزدىڭ وي-تىلەگىمىز بەن مۇڭىمىزدى ەستىپ، پرەزيدەنت تاريحي ادىلدىكتى قالپىنا كەلتىرۋ جۇمىستارىن اياقتاپ، ساياسي قۋعىن-سۇرگىن قۇرباندارىن اقتاۋ ءۇشىن ارنايى مەملەكەتتىك كوميسسيا قۇرۋدى تاپسىردى. بۇل مەملەكەت باسشىسىنىڭ بولاشاقتى بولجاي بىلگەن كورەگەندىگى، حالىقتىڭ مۇڭىن تىڭداعانى، ەل ىشىندە قايناپ جاتقان پروبلەمالاردى تۇسىنگەنى، دەپ بىلەمىن. ودان بولەك، تاريحي سانا قالىپتاستىرۋ جاعىنان ءبىزدىڭ قوعام وسىنداي ۇسىنىستاردى قابىلداۋعا دايىن، دەپ ويلايمىن. قۋعىن-سۇرگىن جىلدارى ەڭ اۋىر ازاپ شەككەن حالىق – قازاق. سەبەبى، اشارشىلىقتا ميلليونداعان ادام قىرىلدى، قانشاما حالىق شەت ەل استى، ءبىزدىڭ رەسپۋبليكا لاگەرلىك رەسپۋبليكاعا اينالدى، دەپورتاسيالانعان حالىق قانشاما؟! سونىڭ ىشىندە قۋعىن-سۇرگىن جىلدارى ەرەكشە ورىن الادى. ويتكەنى، قازاقتىڭ قايماعى سانالعان ايتۋلى تۇلعالار قىرشىن كەتتى. پرەزيدەنت 100 مىڭعا جۋىق ازاماتىمىز قۋعىن-سۇرگىنگە ۇشىراپ، سونىڭ 20 مىڭنان استامى اتىلدى، دەپ انىق اتاپ ءوتتى، - دەيدى ول.

بالا-شاعاسىنا تالعاجاۋ تاۋىپ بەرمەك ماقساتىندا ءبىر ۋىس ماساق تەرىپ ۇستالعان اعايىندار بار، ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىس جىلدارىندا تۇتقىنعا ءتۇسىپ قالعاندار بار، جيىرماسىنشى جىلدارى قۇقىقتارىنان ايىرىلعان ازاماتتار بار، 1928 جىلى مىڭداعان باي-باعىلاندار قۋدالاندى، بۇلاردىڭ ەشقايسىسى ءالى اقتالماي كەلەدى. وسىلاردى دا اقتايتىن كۇن تۋدى دەپ ويلايمىن. ءبىز ءارۋاقتى، جاسى ۇلكەندەردى قۇرمەتتەيتىن حالىقپىز. سوندىقتان، بۇل ازاماتتاردى دا اقتاۋ ماسەلەسىمەن مەملەكەتتىك كوميسسيا اينالىسسا، قازاقستاننىڭ بولاشاعى جارقىن بولادى دەگەن سەنىمدەمىز. تاريحي سانا وسىنىڭ ارقاسىندا قالىپتاسادى. وقۋلىقتارىمىز دا وسى جۇمىستاردان كەيىن جاڭا فورماتتا جازىلادى. بۇل ورايدا ايتا كەتۋ كەرەك، 5 تومدىق "قازاقستان تاريحى" ەسكى مەتودولوگيالىق نەگىزدە جازىلعان. بولاشاقتا "قازاقستان تاريحىنىڭ" 7 تومىن دا وسى جاڭا باعىتتا جازۋ كەرەك. ساياسي قۋعىن-سۇرگىن قۇرعاندارىن زەرتتەۋ بارىسىندا تالاي جوبالار پايدا بولادى دەگەن ويدامىن. ناتيجەسىندە اتا-بابالارىمىز اقتالىپ، قازاقستان بولاشاققا نىق قادام باسادى، - دەيدى. 

ارينە، بۇعان جاعداي جاسالۋى كەرەك. ەڭ الدىمەن، قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنىڭ، ونىڭ ىشىندە ىشكى ىستەر مينيسترلىگى، پروكۋراتۋرا مۇراعاتتارىن اشىپ زەرتتەۋگە رۇقسات بەرىلگەنى ءجون. "مىنا تەرگەۋشىنىڭ اتى اتالماۋى كەرەك نەمەسە جالا جاپقان ادامنىڭ ەسىمى كورسەتىلمەۋى كەرەك، ۇرپاقتارى اراسىندا جانجال تۋادى" دەگەن سياقتى كەدەرگىلەر بولماۋى قاجەت. ەگەر تولىق زەرتتەۋ جۇرگىزىلىپ، مەملەكەتتىك كوميسسيا جاقسى جۇمىس ىستەسىن دەسەك، وسىدان باستاۋ قاجەت. مۇنداي تاجىريبە شەت مەملەكەتتەردە بار، - دەيدى ول. 

مۇنداي ينستيتۋت پولشادا، ۋكراينادا، ازيا ەلدەرىندە بار. كەيبىر مەملەكەتتەردە ءتىپتى، قۋعىن-سۇرگىن قۇرعاندارىن رەابيليتاسيالاۋ جانە اقتاۋ دەگەن مينيسترلىك جۇمىس ىستەپ تۇر. بۇل الەم ەلدەرىندە بار تاجىريبە، - دەيدى ول.