قانداي ءان تىڭداپ ءجۇرسىز؟ ءقازىر ءاننىڭ ءتۇرى شىعىپ كەتكەنى جاسىرىن ەمەس. جاپ-جاقسى اندەردى تابۋ ءۇشىن كوپ ءان تىڭداۋ كەرەك. كوپ تىڭداي باستاساق، اۋەنى مەن سوزىنەن شوشىپ كەتىپ، سول جەردەن توقتاتا سالامىز كەيدە. راسىمەن، قازىرگى قازاق ەستراداسى توقىراۋ كەزەڭىن باستان كەشىرىپ جاتقان سەكىلدى. تىڭدارماننىڭ جۇرەگىنە وڭاي جول تاپقان زاماناۋي اندەر مەن ارزان توي اندەرى ينكۋباتوردىڭ بالاپانىنداي قاپتاپ كەتتى. بۇگىنگى تىڭدارمان توي اندەرىن مۋزىكانىڭ انشىلىك شىڭى دەيتىندەي جاعدايعا جەتىپ قالدى.
قازىرگى حيت شەرۋدىڭ باسىندا جۇرگەن اندەر ويلاندىرا ما؟ تەك بيلەۋگە ارنالعانداي. قاي كولىككە، قاي اۆتوبۋس پەن تاكسيگە مىنسەڭ دە ءبىرتۇرلى اندەر ويناپ تۇرادى. تويداعى اندەرگە تەك بيلەۋ بولماسا، ءمان-ماعىنا ىزدەۋدىڭ ءوزى ارتىق. جاڭا زامان جاستارىنىڭ تىڭدايتىن اۋەندەرىنە زەر سالساق، كىلەڭ تارس-تۇرس دەرسىڭ. سوزدەرىنە قاراساڭ، تۇسىنەتىنىڭ از عانا سوزدەر. «قانداي ءان تىڭداپ ءجۇرسىڭ؟» دەپ سۇراق قويىپ كورسەك، قازىرگى ستيلدە تىڭدايمىن دەپ جاۋاپ الاتىنىمىز ايدان انىق. ءبىراق ول ءستيلدىڭ قانداي ستيل ەكەنىن باعامداۋ قيىن... شوۋعا تولى باعدارلامالاردى جاسايتىندار قازاق ءانىنىڭ ءقادىرىن كەتىرىپ ءبىتتى دەگەن پىكىرلەر بار. ەستراداداعى قۇر ايقايعا قۇلاق تا ۇيرەنگەن ءقازىر. ءداستۇرلى انشىلەر مەن ەسترادا انشىلەرى بىر-بىرىمەن ءسوز تالاستىرىپ جۇرگەندە، k-pop انشىلەرى مەن مۇلدەم باسقا باعىتتاعى انشىلەر العا شىعىپ كەتتى... جاستاردىڭ اراسىندا تانىمال، سۇرانىسقا يە، زاماناۋي اندەردى زامان اعىمى دەپ قاراستىرعانىمىز ابزال. قازىرگى اندەردىڭ تاقىرىبىنا شەك جوق. سول زاماناۋي اندەر ەلدىڭ قۇلاعىنا تەز جەتىپ، تارالۋى مەزەتتە بولىپ تۇر ايتەۋىر.
"سەنىڭ موينىڭدا مەنىڭ ىزدەرىم" دەگەن سەكىلدى جولدارعا نە دەرىڭدى دە بىلمەيسىڭ. ايتارعا ءسوز جوق. سوندا پوەزيانىڭ قۇدىرەتى، تالعام، ەستەتيكا، كوركەمدىك دەگەن دۇنيەلەر قايدا؟ ترەندتە جۇرگەن «ول قىز» دەگەن ءان بار. ارينە، ءان دەپ ايتۋعا كەلسە.
«ول قىز
كەتتى لاقتى ول تىڭداماي نەگە
ءبيدىڭ ۇستىنە بي سۇرايد نەگە
ول قىز، ول قىز
اكەسى بىلسە ونىڭ قۇلاعىنان بۇرايدى
شەشەسى ءبىلىپ قالىپ قانشىق دەپ سابالايدى
كەتەمىن ۇيدەن سەندەر تۇسىنبەيسىڭدەر مەنى
دەپ وزىنىكىن قۋىپ ءشايىپ ول ايقايلايدى».
وسى اندەر حيت ءقازىر.
ودان كەيىن قازىرگى ترەندتە «كويلەكتەر» ءجۇر. «اق كويلەك كيگەن، كوك كويلەك كيگەن»، «جىلتىر كويلەك»، «سەنىڭ كۇلگىن كويلەگىڭ» دەپ كەتە بەرەدى. “كوڭىلىڭ كەڭ دياپازونىنداي فورتەپيانونىڭ” دەگەن ءبىرتۇرلى تەڭەۋدى دە كەزدەستىرەسىڭ كەي اندەردەن. .
«ساعىنساڭ توركىنىڭە بارىپ كەل، بارىپ كەل.
ءبىراق تا كەلەرىڭدە اناۋ-مىناۋ الىپ كەل...» دەپ كەلەتىن ءاندى تىڭداساڭ، كۇلەرىڭدى ءيا جىلارىڭدى بىلمەيسىڭ. ايتا الماي جۇرگەن وتىنىشتەرىن انگە قوسقاندارى قالاي؟ ءستيلى بولەك اندەردە نە ماعىنا، نە ءمان جوق، نە ءان دەۋگە قيمايسىڭ، قۇددى ءبىر تاقپاق سياقتى. زارلايدى دا جاتادى بىرەۋلەر، «مەن سەنى ءسۇيدىم، سەن سۇيمەدىڭ» دەگەن ساناسۋلار كوپ. بۇگىن تىڭدايسىڭ، ەرتەڭ ۇمىتاسىڭ. «ديەۆوچكا يز كاراگاندا» سەكىلدى اندەردە سوزدەردىڭ جارتىسى قازاق، جارتىسى ورىس تىلىندە. ءبىر اندە بىرنەشە ءتىل قاباتتاسىپ جۇرەدى. ءجونسىز قايتالاۋلار كوپ.
ەستي قالساڭ، ەستەلىكتەرىڭدى ەسكە تۇسىرەتىن، ەرىكسىز شاتتىققا بولەيتىن، ءمانى مەن ءسانى جاراسقان اندەر وتكەن كۇندەردىڭ ەنشىسىندە قالا بەرە مە؟ قازىرگىلەر ەسكىرمەيتىن اندەردى ەمەس، جەڭىل-جەلپى اندەردى جازۋعا قۇمار. ال ولاردىڭ عۇمىرى قانشالىقتى ۇزاق؟ تازا ونەر مەن حالتۋرانى شاتاستىرىپ، تىڭدارماننىڭ تالعامىنا اسەر ەتىپ جاتقانىن وزدەرى بايقامايدى نەمەسە بايقاماعانسيدى.
قازىرگى ءان الەمى جايلى، كوشىرمە اندەر جايلى فولكلورتانۋشى بەرىك ءجۇسىپوۆ اعامىزدان سۇراپ كورگەنىمىزدە: «وسى جايىندا، مۇنان باسقا، سونىڭ اياسىنداعى سان تاراۋ ماسەلە تۋرالى 30 جىل كولەمىندە ايتىپ-ايتىپ بولعانبىز. شىنىمدى ايتسام، ءقازىر مەنىڭ جاۋابىم سارقىلدى. ونەر مەن عىلىمنىڭ قاي سالاسىندا بولسىن، تانىمنىڭ تاس-تالقانى شىقتى. باستى سەبەپ - وسى! ەندى ونى قايتا قىلىپتاستىرۋ وڭاي ەمەس. ولاي بولسا، قولداعى باردى قولدانۋعا تۋرا كەلەدى. وعان كونگىمىز كەلمەيدى ەكەن، ۇلتتىق يدەولوگيا تەتىكتەرىن قايتا قاراۋ قاجەت!»، - دەگەن جاۋاپ الدىق.
ال ءانشى عاني ماتەبايەۆ: «ءقازىر ءان كوپ، ءانشى كوپ، اقىن كوپ، سازگەر كوپ دەيدى. ولار بۇرىندا دا بولعان. تەك بۇرىن اقپاراتتاندىرۋ بولماعان. ءقازىر كەز كەلگەن ادام ءوز ءونىمىن الەۋمەتتىك جەلى ارقىلى وڭاي تانىستىرا الادى. «ونەرگە اركىمنىڭ-اق بار تالاسى» دەپ اباي ايتقان زامان قازىرگى زامان دەپ ويلايمىن. جەڭىل-جەلپى اندەر دە سولاي. بۇرىندا دا بولعان. تەك بۇرىن تاراتۋعا جول بەرىلمەگەن. تەلەديداردا، راديودا ءجۇرۋ دەگەن بولماعان، تەك اۋىزدان اۋىزعا، كوشەدەن كوشەگە تاراعانى بولماسا. جاپپاي حيت بولۋعا شاماسى جەتپەيتىن ول كەزدە. ءقازىر تاڭداۋ كوپ. سەن وسى ءانشىنى تىڭدايسىڭ دەگەن زامان وتكەن. قابىلداعاننان باسقا جول جوق-اۋ».- دەيدى.
وزگەنىڭ قاڭسىعىن تاڭسىق كورۋگە دايىن تۇرامىز-اۋ. ءوز قۇندىلىعىمىزبەن بايلانىستى دۇنيە جاسالسا، بۇگىن باعاسى بولماسا دا، كەلەر ۇرپاقتىڭ، ۇلتتىڭ الدىندا كىم-كىمنىڭ دە ار-ۇياتى تازا بولار ەدى... ەندىگى جەردە شىن ونەرپازدار ءوزارا بىرىگىپ، ۇلت رۋحانياتىنا زيان تيگىزەر اندەرمەن كۇرەسۋدى قولعا السا دەگەن نيەت بار. زاڭ كەرەك، تىيىم كەرەك دەگەنىمىزبەن، ونىڭ ورىندالاتىنىنا دا كۇمان بار. سۇرىپتاۋ جوق جەردە قۇرىق پەن جۇگەندى كىمنەن سۇرارىمىزدى دا بىلمەي قالماساق بولعانى... ونەردىڭ شىنايى كەلبەتىن، تابيعاتىن كورسەتەتىن ادەمى اندەر وسى كەلەڭسىز قۇبىلىستىڭ كولەڭكەسىندە قالىپ قويماسا دەگەن قورقىنىش ساۋاتتى، ساپالى، كاسىبي اندەر ماڭگىلىككە جوعالدى دەگەندى بىلدىرمەيدى ءبىراق. ساپالى مۋزىكالىق شىعارمالاردىڭ يەلەرى بار كەزدە، ۇيقاستارى ءتاپ-تاۋىر اقىندار بار كەزدە، ەستى ءاندى ىزدەپ ءجۇرىپ تىڭدايتىندار بار كەزدە دەنى دۇرىس اندەر ەشقاشان ولمەك ەمەس.
"مۋزىكا - ادامنىڭ جانىن ەمدەيدى" دەگەندى ەسكەرسەك، ول اسەم، سۇلۋ، ادەمى بولۋى زاڭدىلىق. ءسوز جازاتىن اقىندار مادەنيەت، ەتيكا ماسەلەسىن ۇمىتپاسا ەكەن دەگەن وي. ال، تالعام، تاقىرىپ توقىراپ جاتسا توقتاي سالۋ ءۇشىن ارتىق ەشتەڭە كەرەك ەمەس عوي... .
پىكىر قالدىرۋ