ءسۇيىنبايعا ەسكەرتكىش اشىلدى

/uploads/thumbnail/20170708195556360_small.jpg

جامبىل اتىنداعى قازاق مەملەكەتتىك فيلارمونياسىنىڭ الدىندا حالىق اقىنى ءسۇيىنباي ارون ۇلىنىڭ 200 جىلدىعىنا وراي ەڭسەلى ەسكەرتكىشى بوي كوتەردى. بۇل تۋرالى قامشى پورتالى ايقىن-اقپاراتقى سىلتەمە جاساي وتىرىپ حابارلايدى.

تاستۇعىردىڭ تۇساۋكەسەر ءراسىمىن شاھار باسشىسى باۋىرجان بايبەك پەن سەنات دەپۋتاتى، قازاقستان جازۋشىلار وداعى باسقارماسىنىڭ ءتوراعاسى نۇرلان ورازالين اشتى. 

باۋىرجان بايبەك، الماتى قالاسىنىڭ اكىمى:
– ەلباسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ  «قا­زاقتىڭ بۇكىل تاريحى – بىرىگۋ تا­ريحى، تۇتاستانۋ تاريحى» دەگەن بو­لا­تىن. ءسۇيىنباي بابامىزدىڭ دا جىر­لارى حالىقتى اۋىزبىرلىككە، تۇ­تاس­تىققا شاقىرادى. اقىننىڭ كوپ­ءتىڭ مۇڭىن ايتىپ، «ءبورىلى بايراق اس­تىنا ءيسى قازاق بالاسىن بىرىك­ءتىر­سەم» دەگەن يدەياسى بۇگىنگى تاڭدا ءجۇ­زەگە اسىپ وتىر. 

ءسۇيىنباي اقىننىڭ 200 جىلدىق مەرەيتويى ەلىمىزدىڭ بار­لىق وڭىرلەرىندە اتالىپ وتۋدە. «نۇر وتان» پارتياسىنىڭ ۇيىت­قى بولۋىمەن استانا قالاسىندا وتكەن عىلىمي-تاجىريبەلىك كون­فەرەنسيا مەرەكە­-لىك كونسەرتكە ۇلاستى. سونداي-اق پارتيانىڭ قولداۋىمەن قالامگەر اعا­مىز روللان سەيسەنبايەۆ «ۇلى جازۋ­شىلار مەن ويشىلدار» سە­ريا­سىمەن ءسۇيىنباي مەن جامبىل اتا­لارىمىزدىڭ جىر جيناعىن باسىپ شىعاردى. 
ۇلى مۇحتار اۋەزوۆتىڭ شايىردى جەتىسۋ اقىندارىنىڭ ال­تىن ءدىڭ­گەگىنە تەڭەۋى كەزدەيسوقتىق ەمەس. اقىننىڭ قايراتكەرلىك كەلبەتى ايگىلى قاتاعانمەن ايتىسىندا جان-جاقتى كورىنسە، ماي­لىقوجا، تە­زەكتو­رە­مەن بولعان ءسوز سايىسىندا ونىڭ باتىرلىق رۋحى، قايسار مىنەزى سۇلۋ جىر بولىپ توگىلدى. ول – ايتىس ونەرىن جا­ڭا بيىككە كوتەرىپ، تاقىرىپ اياسىن كەڭەيتكەن جاسامپاز تۇلعا. زامانى قايشىلىقتارعا تولى بابامىزدىڭ سۇرانشى، ساۋرىق، وتەگەن، قاراساي باتىرلارعا ارنالعان تاريحي جىر-تولعاۋلارى حالىقتى وتارشىلدىققا قارسى تۇرۋعا شا­قىردى. تاۋەلسىز ەل بولۋعا ۇندەدى. ەرلىكتى، بىرلىكتى جىرلادى. ءسۇيىنباي­دىڭ اقىندىعى تەك قازاق قاۋىمدىعىنا ەمەس، كورشى ورتا ازيا حالىقتارىنا دا جاقسى تانىس بولدى. ول قازاق-قىرعىز حالىق­تارىنىڭ دوستىق قارىم-قاتىناسىن نىعايتۋعا ەرەكشە ۇلەس قوستى. «ماناس»، «ءرۇس­تەم-داستان»،«توتىناما» سياقتى ەكى ەل ارا­سىندا كەڭ تاراعان ەت­نيكالىق داستانداردى وزىنشە مانەر­مەن تاڭدى-تاڭعا ۇرىپ جىرلادى. 
ۇلى بابالارىمىزدىڭ اسقاق ارماندارى ورىندالىپ، ەلىمىز تاۋەل­سىزدىككە قول جەتكىزدى. ەندى ولاردىڭ شىعارمالارىن ءتۇ­گەندەپ، رۋحىنا ارناپ ەسكەرتكىشتەر قويىپ جاتىرمىز. ايبىندى ايتىسكەر اقىن، ادۋىندى جىرشى، قازاق پوەزياسىنىڭ الىبى ءسۇيىنباي ارون ۇلىنىڭ قۇرمەتىنە ارنالعان ەسكەرتكىشتىڭ اشى­لۋى قۇتتى بولسىن!
بۇدان كەيىن ءسوز العان الماتى وبلىسىنىڭ اكىمى امان­دىق باتالوۆ ءسۇيىنباي ارون ۇلىنىڭ الماتى وبلىسى، جامبىل اۋدانى قاراقاستەك جەرىندە تۋىلعانىن ايتا كەلىپ، مەرەيتوي قار­ساڭىندا اتقارىلىپ جات­قان ىستەرگە توقتالىپ، حالىقتى الداعى جوسپارلارمەن قۇلاعدار ەتتى.
– استانا قالاسىندا «نۇر وتان» پارتياسىنىڭ قولداۋى­مەن جانە حالىقارالىق تۇركى اكادەمياسىنىڭ ۇيىمداستى­رۋىمەن «الاتاۋدىڭ اقيىعى» اتتى حالىقارالىق كونفەرەن­سيا ءوتتى. ودان كەيىن ەلباسىنىڭ تاپسىرماسىمەن الماتى وب­لىسىنان ءبىر توپ دەلەگاسيا جانە ءسۇيىنباي اتىنداعى فيلار­مونيا ارتيستەرى تۇركياعا بارىپ، ەكى-ۇش قالاسىندا كونسەرت بەردى. انكارا قالاسىنىڭ ءدال تورىندە تۇركىتىلدەس حالىقتار اراسىندا اتاعى جايىلعان اقىننىڭ قۇرمەتىنە كەرەمەت ساياباق اشىلدى. ءبىزدى قازاقستاننىڭ تۇركياداعى ەلشىسى جانسەيىت ءتۇي­مەبايەۆ پەن تۇركسوي-دىڭ باس حاتشىسى دۇيسەن قاسەيىنوۆ ەرەكشە قولدادى. سول جولى اتالمىش ساياباققا «بابامىزدىڭ ەسكەرتكىشىن قويامىز» دەپ ۋادە بەرىپ كەلدىك. ءقازىر وسى ماقسات­تا جۇمىس ىستەلۋدە. بۇدان بولەك، توي قار­ساڭىندا اۋىلدىڭ جولىن جوندەپ، ءسۇيىنباي اتامىزعا مەكتەپتىڭ اتىن بەردىك. الداعى قازان ايىندا اس وتكىزىپ، بايگە ۇيىمداستىرامىز، – دەدى اماندىق عابباس ۇلى. 
جيىن بارىسىندا اقىن-جازۋشى نۇرلان ورازالين، روللان سەي­سەن­بايەۆ جانە ۇلتتىق عىلىم اكادەمياسىنىڭ قۇرمەت­ءتى اكادەميگى تولەگەن قوجامقۇلوۆ، م.اۋەزوۆ اتىنداعى ادەبيەت جانە ونەر ينستي­تۋتىنىڭ ديرەكتورى ءۋاليحان قاليجان ءسوز ءسوي­لەسە، بەلگىلى اقىن سەرىك قالييەۆ جىردان شاشۋ شاشتى. 
«ءسوزدىڭ ءپىرى  – ءسۇيىنباي» اتالعان ەكىنشى ءبولىمدى گاسترول­دىك-كونسەرتتىك ءبولىم باسشىسى امانتاي بەرعالييەۆ جۇرگىزىپ، ءسۇيىن­باي ارون ۇلىنىڭ وسيەت-تەرمەلەرىنە كەزەك بەردى. ن.تىلەندييەۆ اتىنداعى اكادەميالىق فولكلورلىق-ەتنوگرا­فيا­لىق «وتىرار سازى» وركەسترى، ءانشى-جىرشى ەربولات شالدى­بەكوۆ، ماقپال توقتاعان جانە باسقا دا ءداستۇرلى انشىلەر ونەر كور­سەتىپ، سوڭىنان اقىن رۋحىنا قۇران با­عىشتالدى. 
مەكەمە ديرەكتورى اقان ءابدۋالىنىڭ ايتۋىنشا، «مەنىڭ ءپىرىم – ءسۇيىنباي، ءسوز سويلەمەن سىيىنباي» دەپ جىرلاعان جامبىل مەن ۇستازى ءسۇيىنبايدىڭ رۋحىنىڭ ءبىر جەردە توعىسۋى – قۋانارلىق جاعداي. كەيىنگى جاستارعا – تاعلىم، ۇرپاققا –  ونەگە!

 

قاتىستى ماقالالار