Qazaqstandaǵy tanymal Nur.kz portalynyń múlki tutqyndaldy. Aqparat quralyn Soltústik-Qazaqstan oblystyq avtorlyq quqyqty qorǵaý qoǵamy Defacto.kz portalynan zańgerlik ensıklopedıany urlady dep aıyptap, sottan 537 mıllıon teńge óndirip berýdi talap etip otyr, - dep habarlaıdy «Qamshy» portaly 365ınfo-ǵa silteme jasap.
Shaǵymdanýshy tarap sonymen qatar, Nur.kz saıtynyń qyzmetin 3 aı merzimge toqtatýdy, aqparat quralynyń materıaldary men avtorlyq quqyqty buzýǵa qoldanylǵan quraldaryn tárkilep, joıýdy suraǵan. Sál keıinirek atalǵan shaǵymǵa Nur.kz ınternet-resýrsynyń Qazaqstan Respýblıkasynyń aýmaǵyndaǵy qyzmetin zańsyz dep taný týraly talap qosylyp otyr.
Avtorlar qoǵamynyń zańgerleri ınternet-resýrs birneshe jyl boıy el aýmaǵynda zańsyz qyzmet kórsetip, tipti, memlekettik satyp alýlarǵa da qatysyp kelgenin anyqtadyq dep otyr.
Defacto.kz zańgerleri 2003 jyldan beri tyrnashtap jınaǵan ensıklopedıanyń 2015 jyldyń qyrkúıeginde qoldy bolyp, Nur.kz saıtynyń «Zań ensıklopedıasy» bólimine ornalastyrylǵanyn habarlady. Atalǵan bólimde Defacto.kz-ke tıesili 542 maqala jarıalanǵan.
Shaǵymdanýshylar, jekelegen maqalalarmen qosa Defacto.kz saıtynyń qurylymy aıdar, bólimderdiń ataýyna deıin kóshirilip alynǵanyn aıtyp otyr.
«Atalǵan maqalalar avtorlardyń kelisiminsiz alynyp, ornalastyrylǵan. Maqalalardyń mazmuny tolyqtaı kóshirilip, Nur.kz saıtyna avtorlary men jarıalanǵan kúni týraly málimetter óshirilip ornalastyrylǵan. Ol materıaldar ornalastyrylǵan betterdiń ár qaısysynda úsh jarnamalyq bloktar jasaqtalyp, Nur.kz-tiń jarnama berýshilerine usynylǵan. Iaǵnı, materıaldardy qoldy etý komersıalyq sıpat ıelenip otyr», - degen Defacto.kz avtorlarynyń biri Sergeı Sızınsev.
Soltústik-Qazaqstan oblystyq avtorlar qoǵamynyń tóraǵasy Georgıı Sorokın de Nur.kz portalynyń birneshe ret osyndaı daýǵa qalǵanyn eske salǵan.
«Mysaly, portalǵa qazaqstandyq blogerler men avtorlyq kontent jasaýshylar materıaldardy kelisim suramaı kóshirip basty dep 2010 jyldyń mamyr jáne qazan aılarynda da shaǵymdandy. 2010 jyldyń qazanynda saıttyń jarnama berýshilerge usynylatyn kórilimin joǵarylatý maqsatynda faılalmastyrýshylar men pornotrafıkterdi paıdalandy dep aıyptaldy», - deıdi ol.
365ınfo da Nur.kz portalynyń buǵan deıin de birneshe ret synǵa alynyp, spam taratý, ınternet-reıtıngterin jalǵan kórsetý syndy áreketteri úshin Qazaqstannyń Internet qaýymdastyǵynan shyǵarylǵanyn jazýda.
Annan-mynnan materıaldar alyp, kontent jasap kelgen saıt zańgerlerdiń ınternet-resýrsyna jıendik jasaımyz dep bastary daýǵa qalyp otyr.
Alaıda, Nur.kz te shama-sharqynsha «Uıalǵan tek turmastyń» qamyn jasap jatqan kórinedi. Zańgerler sotqa shaqyrtý alǵan Nur.kz saıtynyń basshylyǵy aqparat quralyna jarıalanǵan materıaldar men saıt qurylymdaryn dereý ózgertýge, ony notarıýstarǵa baryp kýálandyrýǵa kiriskenin aıtyp otyr.
«Bizdiń kúmánimiz shyndyqqa aınaldy. Nur.kz paıdalanylǵan materıaldardyń syrtqy kórinisin, bólimderdiń ataýlaryn ózgertip, maqalalardyń mátinderin óshirýge kóshken. Jaýapker tarap osy arqyly bóten maqalalar jarıalamadyq dep aıtqysy keletin shyǵar. Biraq, ol maqsattary oryndalmaıdy. Nur.kz –te jarıalanǵan barlyq kontrafaktili materıaldar notarıýs kýálandyrǵan skrın shottar túrinde sotqa áldeqashan tapsyrylyp qoıylǵan», - deıdi Soltústik-Qazaqstan oblystyq avtorlar qoǵamynyń tóraǵasy Georgıı Sorokın.
Sondaı-aq, talapkerler Nur.kz saıtynda osyǵan deıin bolǵan ózgeristerdiń barlyǵy Google jáne Yandex júıeleriniń keshterinde de saqtalǵanyn aıtyp otyr. WayBackMachine qyzmeti arqyly da Nur.kz saıtyndaǵy materıaldar ındekstelgen.
Sergeı Sızınsev sondaı-aq, Nur.kz ınternet-resýrsynyń menshik ıelerine qatysty da kúmándi jaıttardyń kóptigin, saıtqa sheteldik azamattardyń ıelik etýiniń de múmkindigin jarıalady. Sondaı-aq, talapkerler memleket qarjysyn jymqyrdy dep túrli laýazymdy tulǵalarǵa aıyp taǵatyndardyń bul aqparat quralyn qalaı aınalyp ótip jatqanyna tań qalatyndyqtaryn aıtady. Olardyń aıtýynsha, Nur.kz 2014 jyly respýblıkalyq búdjetten 30,1 mıllıon teńge, 2015 jyly 48,4 mıllıon teńge qarajat alǵan kórinedi.
Jomart Abdollauly
