Dál qazirgi ýaqytta «Táýelsizdik» úshin bas qatyrǵan kez kelgen ýkraınnyń júreginde Jadannyń esimi jarqyrap tur. Ol ýkraın halqynyń reseıshildermen jan alysyp, jan berisken kúresiniń kúre tamyryn basqan aqyn. Ýkraın tili, ýkraın bolashaǵy týrasynda áý bastan-aq ashyq kózqarasyn qaımyqpaı aıtyp keledi. Tipti jalǵyz ózi jar salyp,til úshin kóshege de shyqty kezinde. Jadan aqyn keshe ǵana Harkovtegi qaqtyǵysta zardap shekti. Reseı týyn súıgizbek bolǵan orystardyń soqqysyn kórdi, «Azattyq» radıosynyń habarlaýynsha, ol mıy shaıqalyp, jaǵy synyp, qabaǵy jarylyp aýrýhanaǵa tústi. Ýkraınada asa tanymal aqyn bul zorlyq-zombylyqty Harkov tarıhyndaǵy «qaıǵyly kezeń» dep sıpattady. Biraq, qansha jábir kórse de, Jadannyń jigeri janshylmady. Qaıta, «Reseıdiń Qyrymdy basyp alýy ýkraındyqtardy biriktirdi» dep, ortaq múdde tóńireginde ultynyń toptasqanyna shyn qýanyshyn bildirdi. Biz Jadannyń ómir deregine kóz júgirttik. Ol ónerkásip oryndary mol, orystildi azamattar kóp turatyn qalada, qarapaıym jumysshy otbasynda 1974 jyly dúnıege keledi. Ádebıet salasy boıynsha bilim alady. Jadan shyǵarmalarynda kóbine Ýkraınanyń óndiristik qalasynyń jadaý ómirin sýretteıdi. Orysshaǵa jetik bolsa da, patrıot retinde ol shyǵarmalaryn ýkraın tilinde jazady. Ótken aıda reseıshil prezıdent Ianýkovıchti bılikten taıdyrǵan «Eýromaıdan» qozǵalysyn da belsendi qoldady. Harkov turǵyny úshin ondaı pozısıa qaýipti edi. Ol fılologıa ǵylymynyń kandıdaty, aýdarmashy. 2010 jyly «Jazýshylar» atalymy boıynsha «Jyl adamy» ataǵyn aldy. Iá, 1974 jylǵy jigit ultynyń shyn táýelsizdigi úshin bir sát tynym tappapty. Osy oraıda, bizdiń «jetpis tórtter» ne istep júr eken degen oı keledi. Elimizdiń Jadanmen túıdeı qurdas, zamandastary qaıda? Sóıtsek, bizdiń «Jetpis tórtter» naýryz aıynyń 14-i kúni Qazaqstan Jazýshylar Odaǵynyń «Ádebıetshiler úıinde» jyr keshin ótkizbekshi eken. Qazaq poezıasyna óz qoltańbasymen kelgen talantty jeti aqyn jurtyn óleńmen sýsyndatpaq. Kesh avtorlary – Álibek Shegebaı, Talǵat Eshenuly, Baqytjan Aldıar, Bekjan Áshirbaev, Anar Shamshadınova, Murathan Shoqan jáne Rýslan Nurbaı. Álqısa, ult táýelsizdigi jolynda 40 jasynda qyrshyn ketken Mirjaqyp «Oıan, qazaǵyn» 24 jasynda jazypty. "Kózińdi ash, oıan qazaq, kóter basty , Ótkizbeı qarańǵyda beker jasty. Jer ketti, din nasharlap, hal haram bop , Qazaǵym, endi jatý jaramas-ty!" Qazaqtyń jaıy áli osy. İrgemizdegi «kórshimizdiń» yqpaly kún saıyn artyp, «Eýrazıalyq odaq» esik qaǵyp tur. Atalǵan jeti aqynnyń «Jeti boıaý» dep atalatyn jyr jınaǵyna aqyn Ulyqbek Esdáýletuly: «Jeti aqyn – bir kitap. Jeti álem – bir darıa. Aspan áleminde óz sáýleleri bar, alaman báıgede óz shabystary bar», - dep jazypty. Iá, jeti aqynnyń bir darıa ekeni ras, alyp kúsh ekeni de anyq. Qyryqtyń qyrqasy kórinip turǵan Sergeı Jadannyń qurdastary dúıim jurtty jınap alyp, qandaı jyr oqıdy eken? Ne aıtpaq eken? Táýelsizdiktiń qurdasy retinde bizge sol qyzyq bolyp tur.

P.S.: Álde "Kóshbasshy" degen poema tyńdap bir jyrlap qaıtamyz ba?

Janıa Ábdibek