Astanada Uly Jibek joly elderiniń «Qýat, resýrstar jáne turaqty damý» taqyrybyndaǵy forýmy ótti. Forýmǵa táýelsiz sarapshy retinde qatysqan Ermek Nıazov Jibek jolyn jańǵyrtý ıdeıasy dál qazirgi ýaqytta, elimizde bolyp jatqan jaǵdaılarǵa jáne osydan úsh jyl burynǵy Ýkraınanyń ahýalymen tikeleı baılanysty dep esepteıdi. Bul týraly Qamshy.kz Bnews.kz – ke silteme jasap habarlaıdy.

Álemdegi iri ekonomıkalyq oıynshylardyń jutylyp ketpeı, ózderin saqtap qalýynyń basty tetigi - jańa saýda-sattyq naryqtaryn izdestirý. Bul jaǵdaıda eń tıimdi naryq – Eýroodaq.  Al osy úlken naryqty «jaýlaý» 2013 jyldyń 8 aqpanynda bastalǵan bolatyn. Sol kúni AQSH pen EO Transatlantıkalyq saýda jáne ınvestısıalyq seriktestik qurý týraly sheshim qabyldaǵan edi.

Biraq, osy tusta Jibek joly ıdeıasy paıda boldy. 2013 jyldyń qyrkúıeginde Sı Szın Pın joldas Ortalyq Azıa elderine jaǵalaı sapar jasap, Qazaqstan, Túrkimenstan, Ózbekstan, Tájikstan, Qyrǵyzstan basshylarymen kezdesti. Sóıtip, Beıjińge jalpy quny 60 mlrd dollardan asatyn kelisim-sharttarmen oraldy.  Olardyń arasynda temirjol jáne avtojoldar qurylysy da bar. Jibek jolyn qurý jumystary jandanyp, Ortalyq Azıa odaqtasqa aınaldy.  Reseı tarapynan kedergi bar dep aıtýǵa bolmaıtyn. Qytaı men Eýroodaq arasyndaǵy Uly jibek jolynda jalǵyz ǵana tosqaýyl  Ýkraına bolyp qala berdi.

Alaıda, ákki saıasatker sol kezdegi Ýkraınanyń prezıdent Ianýkovıch Uly jibek joly ıdeıasyn qyzý qoldady.  Aradaǵy ýaǵdalastyq bylaı edi (qytaılyq basylymdardyń málimetteri boıynsha): QHR Evpatorıa aýdanynda júk aınalymy jylyna 140 mln tonna bolatyn Qyrym tereńsýly port salady. Kóptonnalyq kemelerdiń ótýi úshin 9 shaqyrymdyq kanal ótkizedi.  Oǵan qosa áýejaı, verfter, munaı óńdeýshi jáne suıytylǵan gaz shyǵaratyn zaýyttar, termınaldar, IT-kompanıalar, jaǵajaılar, oqý ortalyqtaryn jáne t.b. turǵyzýy tıis.

Qurylysqa 2014 jyldyń sońynda kirispekshi boldy.  Merdiger retinde álemge áıgili mıllıarder Van Szınniń Nıkaragýa kanalyn salatyn HKND Group kompanıasy tańdap alyndy.

Alaıda V.Ianýkovıch Vashıngtonnyń reaksıasyn eskermegen. Ol iske qosylǵanda V.Ianýkovıch es jıyp úlgermedi:

Bir aq kúnde maıdanǵa «ońshyl sektor» sodyrlary men arnaıy nusqaýshylardyń shekpeninen shyqqan túrli astyrtyn uıymdar qaptap ketti. Memlekettik hatshynyń kómekshisi Nýland sodyrlardyń ortasynda bolyp, olardy yntalandyryp, úkimetke qarsy kúshterdiń jaǵyna ashyqtan-ashyq shyǵyp aldy. Onyń arty nemen aıaqtalǵany aıdaı álemge málim. V.Ianýkovıchtiń qashpasqa amaly qalmady.

Sońǵy ýaqytta, Qazaqstanda QHR qatysty aıaq astynan týyndaǵan narazylyq pen qytaılarǵa qarsy ulttyq qozǵalystardan bireýdiń syrttan syna qaǵyp, otpen oınap otyrǵanyn baıqaýǵa bolady. Bul jerde álgi kózge kórinbeıtin jeksuryn mekemeniń qulaǵy  qyltıyp turǵandaı.  Sabary saqtap sál oılanyp qarasaq, «bul kimge tıimdi?» nemese dálirek aıtqanda, «QHR-QR-RF saýda odaǵy men "Batys Qytaı-Batys Eýropa" jobasynyń iske asyrylýy kimge tıimsiz?» degen oı jeteleıdi.