Qurmetti QR Parlament jáne jergilikti máslıhat depýtattary – múlikti jeke menshikke ótkizý tóńireginde tıylmaı turǵan myna jaılarǵa kóńil aýdarady dep úmittenemin. Jasyratyny joq sońǵy jyldary aımaqtarda jergilikti ákimshilikter zańsyz kelisim-sharttar jasaý arqyly ózderiniń menshiginde bolyp kelgen júzdegen sharýa qojalyqtarynyń jerin saýdaǵa salyp jiberdi. Myńdaǵan, mıllıondaǵan gektar jer búginde túrli olıgarhtar men latıfýndıserdiń, tipti sheteldikterdiń menshigine ótip jatyrǵany da shyndyq. 26 jyldyń ishinde Konstıttýsıaǵa 15-ten astam ózgerister engizý jolymen talaı «múlikterdiń» iri agrarlyq kompanıalar men qarjy toptarynyń satyp alýyna «alǵy sharttar» jasalyndy. Ókinishtisi, osy ýaqytqa sheıin Ata Zańǵa ózgerister engizý men jerdi, basqa da múlikterdi jeke menshikke ótkizý reformasy birde-bir referendýmsyz halyqtyn syrtynan júrgizilip keldi.
Aıtarym, memleket tarapynan josparlanyp jatqan 26 - bapqa qatysty «sońǵy ózgerister men tolyqtyrýlar» buǵan deıin de jekeshelendirýge baılanysty jiberilgen qatelikterdi qaıtalaýy, halyqtyń saıası, áleýmettik, ekonomıkalyq ómirin odan saıyn turalatýy múmkin. Eger 26-bapty ózgertý kúshine enetin bolsa, bul qadam onysyz da ózimen-ózi qalǵan aýyl halqynyń «joǵary bılikke yqpal etetin», shalqaıǵanda tirenetin qolyndaǵy sońǵy «STRATEGIALYQ TETİGİ» jerinen de aıyryp (qolyndaǵy qarýy desek te bolady), jaı malyn baǵyp kúnin kórip otyrǵan jekelegen otbasylaryn búgingi qonysynan da eriksiz kóshýge, aýyl halqyn úlken demografıalyq qozǵalystarǵa májbúr etedi. Múlkinen, jerinen, bárinen aıyrylǵan halyq «AITAQYRDA» qaldy degen sóz.
Buǵan qazirdiń ózinde jumyssyz qalyp, jeri tarylyp, qojalyǵyn keńeıtip mal baǵý múmkinshiliginen aıyrylǵan aýyldaǵy kóptegen «sharýa qojalyqtary» tarap, olardyń daladan qalaǵa, qaladan basqa oblystarǵa kóship jatyrǵany dálel bolady. Bul proses (aqtaban shubyryndy) áli júrip jatyr.
Qoǵam qaıratkerleri, zańgerler, halyqtyń basym bóligi «Qazaqstan Respýblıkasynyń Konstıtýsıasyndaǵy 26 - bapqa ózgertýler men tolyqtyrýlardy engizý týraly» Zań jobasynyń asyǵystyq ekenin, erteń ony bireýler túrlishe aınaldyryp, paıdalanyp ketýi múmkin ekenin eskertýde. Bul da SİZDERDİ oılantýy tıis ókiletti bılik depýtattar. Árqaısymyz tarıh aldyndaǵy jaýapkershiligimizdi sezinýimiz kerek.
Biz, saılaýshylar - mundaı ekonomıkalyq, saıası reformany bastamas buryn menshik bólisinde tómendegi sharalardy iske asyrýymyz qajet deımiz.
Birinshiden – Atqarýshy bılik pen ókiletti bılik Parlament pen máslıhattardyń quzyry ádil saılaý jolymen terezesi teń sóıleser, shynaıy kóp partıaly kúıge keltirilmeıinshe;
Ekinshiden – Jańa saılaý zańy qabyldanbaıynsha;
Úshinshiden – «Jergilikti ózin-ózi basqarý zańy» qaıta qaralyp, tolyqqandy jańa nusqasy qabyldanyp, halyq ákimderdi ózderi saılamaıynsha;
Tórtinshiden – Úkimet, Parlament, Sot bıligi quzyretin aıqyndap, olardy qadaǵalaıtyn «Konstıtýsıalyq Sot» bıligi qalpyna keltirilmeıinshe;
Besinshiden – zańdy júzege asyratyn, qoǵamdyq qatynastardy retteıtin mehanızmderdi qalpyna keltirmeıinshe - qandaıma ózgerister ataýlyny toqtata turǵanymyz durys bolady.
Parlament depýtattary parasatty kelisimge jetkizetin, halyq múddesinen shyǵatyn joǵarydaǵy sharalardy júzege asyrady, Konstıtýsıadaǵy 26-baptyń burynǵy nusqasynyń ózgerissiz qaldyrylýyna yqpal etedi dep úmittenemiz.
N.Qoshamanuly, QR Jýrnalıser Odaǵynyń múshesi.
