Shymkenttegi 46 jastaǵy, alty balaly ári jalǵyzilikti ana Dilbár Quttybaıdyń onkologıalyq aýrýy asqynyp, tósek tartyp jatyr dep habarlaıdy «Qamshy» portaly azattyq.kz-ke silteme jasap.
Ákeleri joq, analary jumysqa jaramaıtyn, balalary kósheden polıetılen paket jınap kún kóretin bul otbasy jaıly Azattyq jazdy.
2015 jyldyń mamyr aıynan beri Ońtústik Qazaqstan oblysynyń onkologıalyq dıspanserinde tirkeýde turǵan Dilbár Quttybaı – alty balanyń anasy, onyń beseýi kámeletke tolmaǵan. Kúıeýi tórt jyl buryn qaıtys bolǵan jalǵyzilikti ananyń syrqaty asqynyp, qazir tósek tartyp jatyr.
Kópbalaly otbasynyń tabysy – asyraýshysy joq balalarǵa beriletin 46 myń teńge járdemaqy men «kúmis alqanyń» 12 myń teńgesi. Aýrý ana bul qarajattyń jeti-segiz janǵa jetpeı, aı sońynda tamaqtan taryǵatyndaryn aıtty.
Ol tósek tartyp jatqan tozǵan tamdy úı dep aıtýǵa kelmeıdi, ishi-syrtynyń sylaqtary túsip jatyr, qoraǵa uqsaıdy. Azattyq tilshisine Dilbár Quttybaı aıyna bes myń teńgege jaldap otyrǵan úıiniń qansha ot jaqsa da jóndi jylymaıtynyn, balalarynyń sýyqtan aýyryp qala beretinin buryn aıtqan edi. Al naýryzdyń 13-i úıine barǵan Azattyq tilshisine ol:
“Ornymnan tura almaı jatqanyma bir aı boldy. Alǵashynda sıstıt boldym dep oıladym. Emdelip, bolmaǵan soń aýrýhanaǵa (oblystyq onkologıalyq dıspanserdi aıtady – red.) barsam, analız tapsyr dedi. Keshe (naýryzdyń 13-i – red.) ÝDZ-ǵa túsip, dárigerge bardym. Dárigerler «Esh kómek bere almaımyz, úıge qaıta berińiz» dedi. Endi ne isteıtinimdi bilmeımin. Júrýge shamam joq. Kishi dáretke qınalyp shyǵamyn. Úlken dáretke tek dáriniń kúshimen baramyn”, – dedi.
Dilbár Quttybaı qaterli isikke shaldyqqannan soń, bir jyl buryn jatyryna ota jasatqan. «Úsh aıdaı aýrýdan aıyqqandaı bolǵanymen, keıin densaýlyǵy qaıta syr bere bastaǵan».
“Kúnde dáriniń kúshimen otyrmyn. Ekinshi balam – 17 jasta. Resmı túrde jumysqa turýǵa jasy jetpeıdi. Jumys istemeıin dese, joqshylyq qysyp barady. Jaldamaly jumys istep kúnine 1000-1500 teńge taýyp, sháı-nannyń pulyn alyp keledi. Aǵam da bizben birge turyp jatyr. Kishi balalarymnyń ornyna selofan jınap júr. Ótkizip, aptasyna 4-5 myń teńge tabady. Ekeýiniń tapqanyn kúnkóriske amaldap otyrmyz”, – deıdi ol.
Onyń tuńǵysh uly 21 jasta, Aqtaýǵa ketip qalǵan, otbasyna qaraılasýǵa shamasy joq. Qalǵan úsh uly mektepte oqıdy, al kishi eki uly bes jáne alty jasta.
Azattyq tilshisi tozyǵy jetken bir bólmeli tamda kúneltip otyrǵan otbasynyń qystan áýpirimdep áreń shyqqanyna kýá boldy. Eski tam ishine kirgennen ystyń ısi shyǵady. 5-6 jastaǵy eki kishkentaı bala «apalap» Dilbár Quttybaıdy jaǵalap júr.
Tósekte kórpege oranyp jatqan Dilbár Quttybaıdyń ornynan turýǵa shamasy joq. Ol jatqan jerinde qolyn sozyp tańerteń ishilgen sháıden qalǵan dastarhandy jınastyrǵandaı boldy. Dastarhannan balalar nan men sý jáne kesheden qalǵan asty tańerteń jylytyp ishkeni baıqaldy.
Dilbár Quttybaıdyń aıtýynsha, jaǵdaıy kúnnen kúnge aýyrlap, keıingi kúnderi «úı tirligine de jaramaı qalǵan». Mektep jasyndaǵy balalary ydys jýyp, tamaq isteýge, sý tasýǵa kómektesedi.
“Qatty aýyrǵanymdy kórip kenje balam «Dárigerge nege barmaısyń? Dári ishpeseń papam sıaqty ólip qalasyń ǵoı» dedi. Dárigerler bolsa, úıge qaıtaryp jiberdi. Endigi taǵdyrymyzdy bilmeı jatyrmyn”, – deıdi.
Ońtústik Qazaqstan oblysy (OQO) onkologıalyq dıspanseriniń onkogınekology Zúlfıa Mırákıpovanyń Azattyq tilshisine aıtýynsha, «Dilbár Quttybaı jatyr moıny qaterli isigine shaldyqqan. 2016 jyly kóktemde ota jasatqannan keıin qabyldaýy tıis bolǵan emdi tolyq almaǵan».
“Keshe tekserdik. Bir analızi durys, eki analızi durys shyqpady. Taǵy qosymsha qajetti analızderdi tapsyrýy kerek. Sodan keıin ǵana em qabyldaýǵa jiberemiz”, – deıdi dáriger.
Dilbár Quttybaıdyń jaldap turyp jatqan tamynyń ishi.
Dıspanserdiń bas dárigeri Nurǵalı Ormanovtyń aıtýynsha, «Dilbár Quttybaıtyń aýrýy qaıta qozyp keledi. Ýaqtyly hımıa almaǵan».
“Naýqasty tekserip, kommıssıa qaraýyna salamyz. Bir dáriger adamnyń taǵdyryn sheshe almaıdy. Emdeımiz be, álde úıine jiberemiz be – ony komısıa sheshedi”, – deıdi bas dáriger.
Azattyq tilshisi onkologıalyq dıspanserdiń bas dárigeri Nurǵalı Ormanovtan Dilbár Quttybaıdyń múgedekterge arnalǵan járdemaqy alǵysy keletini, biraq ol istiń kezinde aıaqsyz qalǵany týraly da suraǵan edi.
“Biz qajet qujattaryn beremiz. Múgedektik máselesin Qazaqstan áleýmettik qorǵaý komıtetiniń OQO departamenti sheshedi. Dilbár Quttybaı sıaqty naýqastardyń keıbiri múgedektikke shyǵady, keıbiri shyqpaıdy. Biraq bir jylǵa ǵana shyǵarady. Keıin qujatty qaıta tekseredi”, – deıdi bas dáriger.
Buǵan deıin Dilbár Quttybaı múgedektik máselesin surastyrǵanyn, biraq mamandar «para talap etkenin» aıtqan edi. Buǵan áleýmettik qorǵaý komıtetiniń OQO departamenti ókili Tórehan Daýytov «Múgedektikke shyǵarý úshin qyzmetkerler aqsha suraýy múmkin emes ekenin, onkologıalyq syrqattardyń múgedektikke shyǵý múmkindigi bar ekenin, dıspanser tórt aı qarap, joldama beretinin» habarlaǵan edi. Dilbár Quttybaı qajet qujattardy jınaýǵa shamasy kelmeı, keıin «ol mekemege barmaı ketkenin» aıtty.
Dilbár Quttybaı 2016 jyly qarasha aıynda Azattyq tilshisine «ota jasatqan soń dárigerler jazyp bergen dárini ishpeı júrgenin» aıtyp qalǵan edi. Ol «eń arzany 37 myń teńgelik dárini ishkenshe, bir kún bolsa da balalarymdy toıǵyzǵanym jaqsy. Memleket kómekterin alsaq, balalarymnyń tamaǵy toq bolsa, amaldap aıaqtan turyp ketetin edik» degen bolatyn.
OQO-da onkologıalyq syrqatqa shaldyqqan 12 myńnan asa turǵyn bar. Jylyna úsh myńǵa jýyq turǵyn onkologıalyq syrqat ekeni anyqtalady. Negizinen 45 jastan asqan naýqastar kóp. Aralarynda balalar da bar. Onkologıalyq naýqasqa shaldyqqan adamdardyń em-dom sharalary der kezinde ári durys jasalǵan jaǵdaıda jazylyp ketý múmkindikteri bar.
