«Sizder Tıbetke ásker kirgizbek ekensizder, bul óte durys. Áýe kúshteri týraly biz ásker tarapymen aqyldasyp kóreıik, jaýabyn sonan soń aıtamyz».  Bul 1949 jyldyń jeltoqsanynda Stalınniń resmı saparmen Keńes odaǵyna barǵan Qytaı tóraǵasy Maý Zedonǵa aıtqan sózi bolatyn. Alaıda tehnıkalyq sebepterge baılanysty áýeden kómek kórsetý jospary oryndalǵan joq.

Sovet odaǵynyń osy ustanymy Tıbettiń jerlik úkimetiniń «Tıbet egemendigi» josparynyń  júzege asýyna belgili deńgeıde áser etti.

1947 jyldan bastap Tıbet úkimetiniń egemendikti jaqtaıtyn Shagba qatarly músheleri  Tıbettiń saýda úıirmesin uıymdastyryp Eýropa, Amerıka elderine baryp batys elderiniń «Tıbet egemendigi» áreketine qoldaý tappaqqa talpyndy. Alaıda olar Keńes odaǵyna barýdy oılastyrǵan emes. Amerıka, Anglıa elderi Keńes odaǵynyń Tıbet máselesi týraly ustanymyn aıqyn biletindikten olardyń «Tıbet egemendigin» qoldaýyna kedergi bolaryn bilgen.

1949 jyly Tıbettiń jergilikti úkimeti Amerıka, Anglıa qatarly memleketke hat jazyp BUU-ǵa múshelik talabyn qoıǵanda AQSH úkimeti óziniń Indıadaǵy elshisi arqyly aýyzsha jaýap beredi. Olardyń oıynsha «BUU-nyń turaqty múshesi retinde Keńes odaǵy Tıbetti Qytaıdyń bir bólegi dep biletindikten olar «Tıbet egemendigin» qoldamaıdy. Sondyqtan Tıbettiń egemendigi týraly qulshynysynyń  iske asýy múmkin emes. Óıtkeni bul jaǵdaı Keńes odaǵy men Qytaı ýákilder úıirmesiniń ( Taıvan úkimetin meńzep otyr. Ol kezde Pekın BUU-ǵa múshe bolmaǵan) qarsylyǵyna ushyraıdy.

Osyndaı jaǵdaı astynda meıli AQSH nemese Anglıa bolsyn BUU-da Tıbet máselesin talqylaý  týraly oılaryn ortaǵa salǵan emes. 1950 jyly Ońtústik Amerıkadaǵy Salva memleketi «syrtqy kúshterdiń Tıbetke suǵanaqtyǵy» týraly máseleni BUU-nyń kúntártibinde qaralýyn talap etkende Keńes odaǵynyń elshisi Iakov Aleksandrovıch Malıktiń qarsylyǵyna tap bolady. «Tıbet Qytaıdyń bir bólshegi, oǵan qatysty isterdi Qytaı úkimeti óz erkimen sheshýi tıis» deıdi ol. Osylaısha «Tıbet máselesi» BUU-nyń kúntártibine enbeı qalady.

Daıyndaǵan: A.Manapov