Muhtar Sherim. Búgingi satıra. Taıpa tilinde sóıleımin...

/uploads/thumbnail/20180124094258568_small.jpg

Tın pın po, shın pın po? Túsinbedińiz be? Sizder ákim dese  «Ááá, solar ma?» dep, bizder úshin ýaıym «jep», aspanǵa ushsaq, aıaǵymyzdan, jerge kirip bara jatsaq, shashymyzdan tartyp alasyzdar, sóıtip, ózderińizge kóp júkti «artyp» alasyzdar. Ákim bitkenniń bári bylamyq emes qoı? Mysaly, men de qala ishindegi bir aýdannyń ákimimin. Qazaq tili degende júregimdi julyp alyp:  «Má, má!» dep bere salatyndardyń birimin.

Ótkende esep berý jınalysynda baıandamamdy taza halal, qazaq tilimde jasaǵan edim, bir qala turǵyny: «Túsine almaı turmyn, orys tilinde nege jasamaısyz?» degen suraq qoıdy, al qala ákimi onyń qulaǵyn burap qoıdy: «Vot durys aıtady! Elbasynyń ózi eki tilde sóıleıdi. Qurmetti aýdan ákimi, siz Konstıtýsıanyń bir babyn buzdyńyz. Elbasydan nege prımer almaısyz? Vot vy Poslanıe Joldaýdy esittińiz ǵoı? Baıandama jasaǵanda taǵy da ishinde  ılı dopolnenıe obázatelno netip neǵylyńdar!» Túsinsem buıyrmasyn!  Jeti júz jynym jetip keldi, qasyna yshqynǵan yzamdy ertip keldi. Ózi myna túrimen eki tilde baıandama jasaı qalsa, qazaqshasynan qaqalyp qalarmyz? Ózi nege Elbasydan úlgi almaıdy? Eki tilde sýdaı aǵyp?

Biraq úndemedim, jaqynda kelgen ákim ǵoı dep kúndemedim. Taǵy bir kúni jınalys bolyp,  baıandama jasaıtyn boldym. Minberde turyp:

–Tın pın po, shın pın po... –dedim oıyma kelgen sózben qoıyp qalyp. Jınalǵandar japyryla qarady. Biri tilin jalady, ekinshisi saýsaqtaryn sanady... Ákim maǵan burylyp:

–Qaı tilde sóılep tursyz? –dep surady.

–Qazaq tilin mensinbeısiz. Sosyn Afrıkadaǵy belgisiz bir taıpa tilinde...

–Siz ne, meni mazaq eteıin dedińiz be?

–O, ne degenińiz ákim myrza, jurttyń bári sizdiń «kazakchańyzga» yrza...

–Baıandamańyzdy tyńdaıyq!

–Apı po mopıpo, kápı to, shápı to, Bydı bı, sydı bı, ne ǵoı, abı bo, netip neǵylǵanda, nıbooo, obıbooo. Aýdan boıynsha aıo jó, qudaı qalasa tıpı po.

–Áı, nemene tıpı po? –dep surady qala ákimi. Kózderi shoq boldy, oryssha aıtqanda «shok» boldy.

–Keshirińiz, aýdanda tıpı po, turǵyn úılerdiń kóbi qysta muzdaı po mapı to, siz nege maǵan apı po?

–A?

–Nege siz apı po, topı to? Óz tilim ógeı po?

Bilip turmyn, qyzmetten ketetinimdi sezip, ózimdi bir báıterekke ilip turmyn... Ras eken, sol kúni  «Qyzmetten ket!» degen óziniń buıryǵyn berdi, tipti «Ashtan qatyp qalmańyz!» dep, keterimde qoıdyń quıryǵyn berdi. Ana tilim turǵanda ash bolmaımyn, mine basym, kesip alsańdar da, óz tilime qas bolmaımyn!

Muhtar Sherim

Pikir qaldyrý

Qatysty Maqalalar