Bı-bı-sı aqparat agenttigi Sırıada Birikken Ulttar Uıymy (BUU) men ózge de uıymdardyń atynan kómek kórsetken kisilerdiń gýmanıtarlyq kómektiń óteýi retinde sırıalyq áıeldermen jynystyq qatynasqa barǵandary týraly aqparat taratty.

Sırıadaǵy soǵysqa baılanysty úı-jaılaryn tastap ketýge májbúr bolǵan mıllıondaǵan bosqyn halyqaralyq uıymdardyń gýmanıtarlyq kómekterimen kúneltip keledi. Úsh jyl buryn osyǵan uqsas jaǵymsyz áreketterge baılanysty eskertýler jasalǵanymen, Sırıanyń ońtústik aımaqtarynda áli de osyndaı oqıǵalar tolastar emes.

BUU  men ózge de kómek kórsetý uıymdary «jynystyq qanaýshylyq pen zorlyq-zombylyqqa» kóz juma qaramaıtyndaryn jetkizdi. Jáne aımaqtaǵy jergilikti seriktes uıymdardyń qyzmetkerleri tarapynan jasalǵan bul soıqan áreketterden beıhabar ekendikterin aıtady.

Al Danıel Spenser jynystyq qanaýshylyqqa ushyraǵan kómekke muqtaj jandarǵa baılanysty oqıǵalardyń Sırıanyń ońtústiginde jıi kezdesetinin naqtylady.

Danıeel Spenser

«ÁIELDER KÓMEK KÓRSETETİN ORTALYQTARǴA ATTAP BASA ALMAIDY»

Bı-bı-sı agenttigine aqparat bergen kómek uıymdarynyń qyzmetkerleri «Kómektiń óteýi retinde jynystyq qatynasqa kúshteý oqıǵalarynyń jıi ushyrasatyndyǵy sonshalyqty – keıbir sırıalyq áıelder kómek kórsetiletin nysandarǵa barýdan tartynady. Eger ol jerge barsa, ózgelerdiń olar týraly jaman oılap qalýy múmkin ekendginen seskenedi», ─ deıdi. Sondaı bir qyzmetker kóptegen halyqaralyq uıymdardyń osyǵan uqsas oqıǵalarǵa kóz jumyp qaraıtyndyǵyn aıtyp, «Atalmysh qaýipti aımaqtarǵa kómek jetkizýdiń bir ǵana joly jergilikti uıymdarmen birlese jumys isteý», ─ dep oılaıtynyn jetkizdi.

BUU-nyń halyq salasyndaǵy qory (UNFPA) júrgizgen zertteýge sáıkes, Sırıanyń kóptegen aımaǵynda gýmanıtarlyq kómektiń óteýi retinde jynystyq qatynasqa tartý óte keń taralǵan. Al BUU jergilikti gýmantarlyq kómek kórsetý uıymdarymen aradaǵy seriktestik qatynastarynyń jan-jaqty qarastyrylǵanyn aıtyp baǵýda.

«KÓMEKTİ QAJETTİ DEŃGEIDE TARATPAI, JYNYSTYQ ÁREKETTER ÚSHİN PAIDALANÝDA» 

«Sırıanyń janaıqaıy — 2018» baıandamasynda oqıǵanyń mán-jaıy bylaısha berilgen:

«Áıelder men qyz balalardyń jynystyq qatynas úshin tym qysqa merzimge sondaǵy jaýapty tulǵalarmen kúshtep úılendirilgendikteri, tek osyndaı jolmen ǵana azyq-túlikke qol jetkize alatyndyqtaryna qatysty mysaldar berilgen. Kómek sharalaryn taratýshylar áıelder men qyzdardan olardyń telefon nómirlerin alady. Úılerine deıin shyǵaryp salatyndyqtaryn aıtyp, osy qyzmetteri úshin «aqy» suraıdy. Kómek kórsetýshilermen ótkizgen bir túnderi úshin azyq-túlik sebetterin ala alatyndyqtary aıtylǵan».

UNFPA, ıaǵnı BUU-nyń halyq salasyndaǵy qorynyń baıandamasynda ásirese joldasynan aıyrylǵan ne bolmasa ajyrasqan áıelderdiń, úılerin tastap ketýge májbúr bolǵan jandardyń jynystyq qanaýshylyq áreketterine qatysty oqıǵalarda qorǵansyz qalǵandyqtary da aıtylǵan. Osy oqıǵalardyń barlyǵy 2015 jyly bolǵan, sondaı kómek uıymdarynyń qyzmetkeri Danıel Spenser Iordanıadaǵy bosqyndar lagerlerinde áıelderdiń gýmanıtarlyq kómekke qol jetkizý úshin jynystyq qanaýshylyq pen zorlyq áreketterine ushyraǵandaryn aıtqan bolatyn.

D.Spenser sırıalyq áıeldermen birge jumys isteı otyryp, Dera jáne Kýneıtra aımaqtaryndaǵy jaýapty adamdardyń «jynystyq qatynas úshin beriletin kómek» týraly talapty qalaı qoıǵandaryn ashyq baıandap, bylaı deıdi:

«Azyq-túlik paketterin taratpaıdy, olardy kerisinshe áıelderdi jynystyq qatynasqa tartý úshin paıdalanady. Keıbir áıelder osyndaı jaǵdaıǵa tap bolǵan. Bir áıeldiń kóz jasyn kól etip otyryp basynan ótkenderin qalaı aıtyp bergeni áli esimde. Áıelder men qyz balalar jan baǵý úshin qajetti azyq-túlik pen ózge de kómek sharalaryn alý barysynda qorǵalýlary tıis. Qazirgi ýaqytta bizdiń jalǵyz tilegimiz kómek qolyn sozady dep sengen adamdardyń sol kómeginiń óteýi retinde jynystyq qatynasty talap etpeýi…».

DERA JÁNE KÝNEITRADAǴY OQIǴALAR

D.Spenser 2015 jylǵy zertteýlerin Bı-bı-sı agenttigine baıandaý barysynda: «Mundaı jaıttardyń keń taralǵany sonshalyqty – áıelder kómek kórsetiletin nysandarǵa barýdan qaldy. Olar qoǵamnyń sózine qalýdan qorqady. Ol jerde «eger bir áıel azyq-túlik paketin alǵan bolsa, onyń óteýi retinde mindetti túrde jynystyq qatynasqa tústi» degen pikir qalyptasqan» , – dedi.

2015 jylǵy maýsym aıynda kelgen kezinde Halyqaralyq qutqarý ortalyǵy (IRC) Dera men Kýneıtrada 190 áıel men qyz balalardyń kómek uıymdary qyzmetkerleri tarapynan jynystyq qanaýshylyqqa ushyraǵanyǵy týraly aqparat taratty. Al Halyqaralyq qutqarý ortalyǵy (IRC) saýalnamaǵa qatysqan áıelderdiń 40 paıyzynyń kómek kórsetý oryndarynda jynystyq qatynasqa kúshtep tartylǵandyǵy týraly aıtqan. Osy baıandamalardyń izin ala BUU jáne halyqaralyq kómek kórsetý uıymdary, aımaqtaǵy seriktes uıymdarǵa qatysty baqylaýdyń jumystaryn kúsheıtiletinin málimdedi.

«CARE» kómek uıymy Sırıada jergilikti kómek uıymdarymen seriktestik jasamaıtyn boldy jáne aımaqtaǵy kómek kórsetý baılanystaryn odan ári keńeıtýdá sheshti. Uıym ásirese BUU-na osy oqıǵalardyń egjeı-teńjeıine deıin zertteýdi usyndy jáne BUU baqylaýyndaǵy Iordanıadaǵy bosqyndar lagerinde de zertteýler jasaýǵa keńes berdi. Alaıda olardyń bul usynystary BUU tarapynan keri qaıtaryldy.

BUU: JERGİLİKTİ SERİKTESTİKTER ZERTTELDİ

Danıel Spenser halyqaralyq kómek uıymdarynyń osy máseleni jabýly kúıinde qaldyrýǵa tyrysqanyǵyn aıtyp, «Bul máselege 7 jyldan beri atústi qaralyp keldi. BUU men osy júıe áıelderdiń olarǵa kórsetilgen gýmanıtarlyq kómektiń óteýi retinde qurbandyqqa ushyraýlaryn quptaıtyn bir uıym qurdy» dedi.

2015 jyldyń shilde aıyndaǵy jınalystarǵa qatysqan ózge bir kómek uıymynyń belsendisi Bı-bı-sı agenttigine bergen suhbatynda «Jynystyq qanaýshylyqqa qatysty óte mańyzdy aqparattar men málimdemeler bar edi. Alaıda BUU osy máselege qatysty qandaı da bir qadam jasamady», – dedi.

BUU-nyń halyq salasyndaǵy qorynyń (UNFPA) baspasóz hatshysy Sırıanyń ońtústiginde «kómektiń óteýi retindegi jynystyq qatynastar jasalǵany» jónindegi oqıǵalardyń shynymen bolǵandyǵy týraly baıandamalardy kózimen kórgendigin, BUU-nyń ońtústik Sırıadaǵy eki seriktes uıymyna qatysty qandaı da bir aıyptaýdyń bolmaǵandyǵyn aıtyp baǵýda. 2015 jylǵy málimetterdiń artynsha Sırıada seriktestik jasaǵan uıymdarǵa zertteý jasaǵandyǵyn, qazirgi ýaqytta birlese jumys isteıtin jergilikti uıymdarǵa qatysty eshqandaı aıyptaý jasalmaǵanyn aıtýda.

Derekkóz: kazaknews.kz