Qazaqstan Halqy Assambleıasynyń usynysy boıynsha bıyl Qazaqstanda kezekten tys Prezıdent saılaýy ótýi múmkin. Bul týraly áleýmettik jeliler men BAQ betterinde qyzý talqylaýlar bolyp jatyr. Tipti, qoǵam qaıratkerleri men bir top saıasatkerler bul saılaýdyń jeńimpazy qazirgi Elbasy Nursultan Ábishuly Nazarbaev bolatynyn boljaýda. Al burynǵy saılaýlarda qara kóbeıtip júrgen Mels Eleýsizov myrza bıylǵy «báıgeniń» de shabandozy bolatyn sıaqty. Degenmen jurt pikiri ár alýan. Aıtalyq, qazir shetelde turatyn oppozısıonerler Ǵalymjan Jaqıanov pen Ákejen Qajygeldınniń de esimi el aýyzyna ilikti.
Shynyn aıtý kerek, sońǵy kezderi Ákejannyń elge oralatyny týraly kóp aıtyla bastasada, kózden tasada júrgen qos saıasatker kóńilden de kómeski tarta bastaǵan. Sondyqtan Ǵalymjan men Ákejan myrzalardyń kim bolǵanyna qaıtadan bir kóz júgirtip kórýdi jón kórdik.
Ǵalymjan Jaqıanov 1963 jyly Shyǵys Qazaqstan oblysynda dúnıege kelgen. Máskeý memlekettik tehnıkalyq ýnıversıtetiniń mashına qurastyrý fakúltetin támámdaǵan. Injıner-mehanık, ekonomıka ǵylymdarynyń kandıdaty Ǵalymjan Bádiljanuly óziniń qyzmet jolyn 1986 jyly Semeıdegi mashına qurastyrý zaýytynda seh masteri, komsomoldyń jaýapty hatshysy laýazymynan bastaǵan. 1994-1997 jyldar aralyǵynda Semeı oblystyq ákimshiligin basqarǵan. 1997 jyly QR strategıalyq resýrstardy baqylaý agenttiginiń tóraǵasy boldy. 1997-2001 jyldary Pavlodar oblysynyń ákimi bolyp júrip, Respýblıkalyq-qoǵamdyq "Qazaqstannyń demokratıalyq saılaýy" (DVK)uıymyn qurǵany úshin qyzmetinen bosatylady. Sol kezde, QDS-nyń quryltaıshalary Oraz Jandosov (eks vıse-premer mınıstr), Muhtar Áblázovtar edi. 2002 jyldyń tamyzynda QR Qylmystyq kodeksiniń 307,308 baptary boıynsha qyzmet babyn asyra paıdalandy degen aıyppen 7 jylǵa qamalady. Kóptegen Halyqaralyq uıymdar, Amnesty International, Human Right Watch Jaqıanovqa taǵylǵan aıypty rastap, Jaqıanov halyqaralyq saıası qylmysker atanady. 2006 jyly merziminen buryn bosatylady. 2012 jyly otbasymen birge AQSHqa kóship ketedi.
Ákejan Maǵjanuly Qyjygeldın 1952 jyly burynǵy Semeı oblysy Jarma aýdanynda dúnıege kelgen. N.K.Krýpsıı atyndaǵy Semeı pedogogıkalyq ınstıtýtyn aıaqtaǵan. Ekonomıka ǵylymdarynyń doktory. Ákejan Maǵjanuly 1993-1994 jyldary QR premer-mınıstriniń birinshi orynbasary qyzmetin atqarǵan. 1994-1997 jyldary Úkimetti basqarý isi júktelip, óz isin abyroımen aıaqtaıdy. 1998 jyly Prezıdenttik keńesshisi laýazymyna deıin kóterilgen Ákejan Qajygeldın sol jyldyń qazan aıynda Prezıdenttikke úmitkerler qatarynan tabylady. 1998-2001 jyldary RHQP tóraǵasy, DPO múshesi bolady. 1999 jyly Ákejan Qajygeldınge halyqaralyq izdeý jarıalanady. 2001 jyly burynǵy premer-mınıstrge «qyzmettik mánsabyn asyra paıdalandy, júzdegen mıllıard dollar para aldy, memleketke shyǵyn keltirdi , salyq tóleýden bas tartty, zańsyz qarý-jaraq isimen aınalysty» degen birqatar aıyp taǵylyp, 10 jylǵa temir torǵa toǵytylady.
Interpoldyń bas hatshysynyń sheshimi boıynsha Qajygeldın týraly barlyq málimetter joıylady. Alaıda Qajygeldın kúni búginge deıin halyqaralyq izdeý jarıalanǵandar tiziminde tur. 2002 jyldyń 11 shildesinde Eýropa parlamenti Ákejanǵa taǵylǵan aıyptardy negizsiz dep taýyp, oǵan "Azattyq pasportyn" tabystaıdy. Bul Eýropa parlamentiniń saıası qýdalaýǵa ushyraǵan qoǵam qaıratkerleri men saıasatkerlerge beriletin qurmet edi. Osylaısha Ákejan Qajygeldın myrza Eýro parlamenttiń 15 eli maquldaǵan № 27 "Azattyq pasportynyń" ıegeri atanady.
Siz ne deısiz, oqyrman?
