Sharýalardan qabyldanǵan qant qyzylshasyn óńdeý aıaqtala salysymen, bıylǵy jyldyń 8 qańtarynda bastalǵan jańǵyrtý jumystary Aqsý qant zaýytynda áli de jalǵasyp jatyr. Bıylǵy jyly jańǵyrtýdyń birinshi kezeńinde zaýytta tehnologıalyq qural-jabdyqtar jańartylady. Atap aıtqanda jańa sentrıfýgalar, vakýmdyq apparattar, fıltrler jáne basqa da qajetti jabdyqtar qoıylady. Jalpy 3 jylǵa belgilengen kásiporyndy jańǵyrtý jumysyna 12 mlrd. teńge ınvestısıa baǵyttalmaq.

Ol birneshe kezeń boıynsha júzege asyrylady. Mamandardyń aıtýynsha, zaýyt aldaǵy eki-úsh jylda tolyq qýatyna kóshetin bolady. Ol kezde qant shyǵaratyn mekeme jylyna 350 myń tonna ónim óndertin bolady. Ótken jyldyń  qazan aıynda iske qosylǵan zaýytta  67 797 tonna qant qyzylshasy óńdelip, 4 myń tonna qant alynǵan. Qazir mekemeniń qoımasynda 500 tonnadaı qant bar. Bul jerde 50 kelilik bir qap qumshekerdiń baǵasy 8 myń teńge turady.

Aqsý qant zaýytynyń óndiristik qýaty 12 myń tonnany quraıdy. Ótken jyly qazan aıynda iske qosylǵan zaýytta osy maýsymda 67 797 tonna qant qyzylshasy óńdelip, 4 myń tonna qant alynǵan.

Aqsý qant zaýytynyń dırektory Murat Tólegenovtiń aıtýynsha, bıyl jańǵyrtýdyń birinshi kezeńinen keıin 140 myń tonna tátti túbir óńdeýge múmkindik týmaq. Zaýytta jomdy syǵyp, qaptaıtyn tehnologıalyq jeliniń ornatylyp, iske qosylatyny osy jyldyń basty jańalyǵy bolmaq.

- Biz jomdy syǵyp, qaptaıtyn ıtalıandyq qural-jabdyq satyp alyp jatyrmyz. Eger buryn jom 4 aıdan artyq saqtalmaıtyn bolsa, atalmysh tehnologıalyq jelini satyp alǵannan keıin bul paıdaly mal azyǵy bir jylǵa deıin saqtalynady. Qazir Aqsý, Sarqan, Alakól aýdandarynda bizdiń daıyn ónimderimizdi satyp alýǵa nıet bildirip otyrǵan sút taýarly fermalar, sharýa qojalyqtary bar. Taýar ótkizý naryǵyn odan ári keńeıtý de oıymyzda. Sonymen qatar zaýytta bıylǵy jyly salmaǵy 25 pen 50 kelilik qanttardy qaptaıtyn 3 zamanaýı jeli iske qosylady. Sondaı-aq qural-jabdyqtardy jańǵyrtý men jańasyn ornatý jumystary da júrip jatyr. Atap aıtqanda 5 sentrıfýga, vakýmdyq apparat, fıltrler, shyryndar jıyntyǵy jáne t.b. Olarǵa basqarýdyń avtomatty júıesin engizemiz, bul zaýyttyń barlyq jumystary týraly aqparattardy kompúter ekranyna joldap otyrýǵa, adamı faktordy boldyrmaýǵa múmkindik jasaıdy, - dedi M. Tólegenov.

Kelesi jyly atqarylatyn ekinshi kezeńde jylý elektr ortalyǵy jańǵyrtylyp, oǵan 4 jańa qazandyq pen týrbına ornatylmaq. Sol sıaqty bý generatorlary da aýystyrylady. Jalpy zaýytqa reseılik, ýkraındyq, shvedtik, ıtalıandyq, germanıalyq qural-jabdyqtar da qoıylmaq.

M. Tólegenovtiń aıtýynsha, qazir zaýytta 190 adam eńbek etedi, kóktemgi-jazǵy maýsymda 250-280 adam, al maýsymyna 600 adam jumys isteıdi.

«Aqsý qant zaýyty 10 jyl toqtap turdy.  Bir jylda bárin jańalaý múmkin emes. Bul zaýyttyń ózinde  60 shaqyrym qubyr júıesi, 60 shaqyrym kabel bar. Byltyr aýqymdy bóligin aıyrbastadyq, bıyl bul isti jalǵastyryp  jatyrmyz», - dedi Almaty oblysy ákiminiń orynbasary Serikjan Beskempirov.

Oblystyń qant qyzylshasyn ósirýdi budan ári damytý josparlaryn aıta kele oblys ákiminiń orynbasary Serikjan Beskempirov óńirdiń kóktemgi egiske daıyn ekenin atap ótti.

– Qant qyzylshasynyń fransýzdyq jáne nemis tuqymy satyp alynyp, olar qazir saraptamadan ótkizilýde. 1 sáýirden bastap bul tuqymdar sharýalarǵa berile bastaıdy. Sol sıaqty bıylǵy jyly solárka jeńildikpen beriledi. Oǵan oblys boıynsha 6 operator belgilenip, jumys isteıdi. Barlyq aýyl sharýashylyǵy tehnıkalary daıyn. Bıylǵy jyly óńirde qant qyzylshasynyń alqabyn 12 myń gektarǵa jetkizýdi josparlap otyrmyz. Aqsý qant zaýytynyń budan keıingi jumysyna keletin bolsaq, bıylǵy jyly qyrkúıekte qant qyzylshasyn qabyldaýdy bastap, jańǵyrtý jumystary aıaqtalatyn qazan aıynan óńdeý isine kirisedi, - dedi S. Beskempirov.

Qant qyzylshasyn ósirý qaıta qolǵa alynǵan Jetisý óńirinde bıyl 11 myń gektarǵa tátti túbir egý josparlanǵan. Óńir basshylyǵynyń sózinshe, sharýalar úshin ónimdiligi joǵary tuqym men jeńildetilgen janarmaı daıyn tur. Máselen, bıyl solárkanyń  1 lıtri 146 teńgeden berilmek. Al naryqta onyń baǵasy - 160 teńge.

Atap ótsek, ótken jyly Almaty oblysynda qant qyzylshasynyń alqaby 9,2 myń ga, al qant qyzylshasynyń jalpy ónim jıyntyǵy 334 myń tonna boldy, Kóksý jáne Aqsý qant zaýyttary 31 myń tonna qant shyǵardy.